Ενα Ελληνιστικο Ιερο αποκαλυπτεται στη Ροδοπη
Συνεχίζει να είναι σημαντική η συνεργασία του Princeton και της ΕΦΑ Ροδόπης
Εδώ και σχεδόν ένα μήνα, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί μαθητές από το Πανεπιστήμιο του Princeton και άλλων Αμερικανικών και ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, μαζί με εθελοντές από Ελληνικά πανεπιστήμια, συμμετείχαν στις αρχαιολογικές εργασίες στη χερσόνησο της Μολυβωτής, που πραγματοποιούνται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ροδόπης και την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα που εκπροσωπείται από το πανεπιστήμιο του Princeton.
Φέτος ήταν η τελευταία χρονιά του ανασκαφικού μέρους της δεύτερης φάσης του προγράμματος, με την ονομασία The Molyvoti, Thrace, Archaeological Project (MTAP) που ξεκίνησε το 2019, διακόπηκε για δύο χρόνια λόγω κορωνοϊού και συνεχίστηκε λίγο πιο περιορισμένα το 2022, πάλι στην περιοχή της αρχαίας πόλης στην χερσόνησο.
Την τρίτη τους χρονιά όμως οι ανασκαφείς, μετακινήθηκαν σε άλλη περιοχή, σε ένα ιερό που είχε εντοπιστεί τα προηγούμενα χρόνια στην περιοχή των Παγουρίων, όπου εντόπισαν σημαντικά ευρήματα, που χρονολογούνται στην εποχή της ακμής της Μαρώνειας, την Ελληνιστική εποχή, με τα ευρήματα να δείχνουν μια σύνδεση με αυτή την πόλη της Θράκης.
Παρουσία τόσο αποίκων όσο και Θρακών
Φέτος είναι η τελευταία χρονιά της ανασκαφής στην δεύτερη αυτή φάση, τόνισε η Αρχαιολόγος της ΕΦΑ Ροδόπης κ. Μαρίνα Τασακλάκη, και αφού ολοκλήρωσαν την ανασκαφή της οικίας του Ερμή το 2022, αποφάσισαν να επικεντρωθούν στο ιερό, όπου οι δοκιμαστικές τομές είχαν ενδείξεις για την παρουσία του.
Η ανασκαφή, σημείωσε η κ. Τασακλάκη, αποκάλυψε την κάτοψη ενός ναού, ο οποίος σύμφωνα με τα ευρήματα χρονολογείται στο 3ο αιώνα π.Χ., και έχει μια διάρκεια μέχρι τον 2ο και 1ο π.Χ αιώνα.
Έχει ενδιαφέρον, γιατί έχει αποκαλυφθεί καλά η κάτοψη, από τον σηκό, το κεντρικό μέρος δηλαδή του ναού, και τον πρόναο, που κάποια στιγμή στην αρχαιότητα καταστρέφεται, με τα ίχνη της καταστροφής να αποκαλύπτονται και αυτά με την ανασκαφή.
Τα ευρήματα είναι σημαντικά παρόλο που δεν μπορούν να καταλήξουν με βεβαιότητα στην θεότητα η οποία λατρευόταν, μιας και υπάρχουν ενδείξεις λατρείας της Αρτέμιδος, γιατί υπάρχουν οστά και κέρατα ελαφιού, θα μπορούσε όμως να λατρεύεται η Κυβέλη, ή η Αθηνά, μιας και βρέθηκε και ειδώλιο της Αθηνάς.
Η κεραμική δείχνει επίσης πως στην περιοχή έρχονται και Θράκες, οπότε είναι ένα ιερό που επισκέπτονται αυτοί, όσο και οι Έλληνες άποικοι, ενώ βρίσκεται στα όρια της χώρας της Μαρώνειας και της Δίκαιας, που αναπτύσσεται μετά της εγκατάλειψη της πόλης στην χερσόνησο της Μολυβωτής, και κατά πάσα πιθανότητα έχει σχέση με την Μαρώνεια.
Τα Ιερά αυτά, τόνισε η κ. Τασακλάκη, αποτελούσαν τόπο συνάντησης, του πληθυσμού, και των δύο πόλεων, αλλά και με τους Θράκες.
Δημοσίευση και ανάδειξη των ευρημάτων της ανασκαφής
Όσο για την συνέχιση του προγράμματος, θα ακολουθήσουν δύο χρόνια τουλάχιστον μελέτης του υλικού, αν και η κ. Τασακλάκη εκτιμά πως το υλικό που έχουν είναι πάρα πολύ μεγάλο και θα είναι δύσκολο να το δημοσιεύσουν μέσα σε δύο χρόνια, ή ακόμα και σε τρία, μιας και αφορά τόσο όλη την οικία του Ερμή, όσο και το ιερό.
Φέτος βέβαια αναμένεται να δημοσιευτεί ο πρώτος τόμος για την Α΄ φάση της ανασκαφής, το 2013-15, την πρώτη φάση της ανασκαφής στην οικία της Γοργούς, και θα ακολουθήσει ο δεύτερος τόμος, που αφορά την επιφανειακή έρευνα στην χερσόνησο της Μολυβωτής που έγινε εκείνη την περίοδο. Ενώ για τη δημοσίευση της δεύτερης φάσης, προσανατολίζονται να την κάνουν σε ηλεκτρονική πλατφόρμα, που θα είναι προσβάσιμη για όλους.
Όσο για την προστασία και την ανάδειξη του χώρου, αυτό αφορά την ΕΦΑ Ροδόπης, που θα χρειαστεί όμως και τη συνεργασία των τοπικών φορέων, ιδιαίτερα της Περιφέρειας αλλά και του Υπουργείου, ώστε να μπουν σε κάποια πρόγραμμα οι οικίες που βρέθηκαν και το Ιερό, ώστε να αναδειχθούν και να γίνουν επισκέψιμα.
Οι ξένες σχολές, σημείωσε, είναι υποχρεωμένες να κάνουν μελέτη συντήρησης και να την εφαρμόσουν, από εκεί και πέρα όμως, για να καταστούν επισκέψιμα, η ΕΦΑ θα προσπαθήσει να κάνει τις ανάλογες κινήσεις ώστε να γίνουν επισκέψιμοι οι χώροι, και να συνεχιστεί η ανασκαφική έρευνα.
Η εκπαιδευτική πλευρά της Αρχαιολογίας
Ιδιαίτερα θετική ήταν η εμπειρία φέτος στο Ιερό, τόνισε από την πλευρά του ο καθηγητής Αρχαιολογίας του Princeton Nathan Arrington, μιας και στο καινούριο σημείο, το χώμα είναι πιο μαλακό από αυτό στην πόλη στη χερσόνησο, οπότε μπορούσαν να συμμετάσχουν περισσότεροι εθελοντές, με περίπου 40 μαθητές και εθελοντές να συμμετάσχουν στην ανασκαφή.
Είναι άλλωστε σημαντικό, τόνισε, σε μια ανασκαφή να υπάρχουν πολλές απόψεις, διαφορετικές ειδικεύσεις, αλλά και ανοιχτό μυαλό. Οπότε όσο κάποιος έρχεται, είναι πρόθυμος να δουλέψει και έχει ανοιχτούς ορίζοντες, είναι έτοιμοι να τον δεχτούν.
«Ήταν υπέροχο να έχουμε ανθρώπους από όλο τον κόσμο να ενώνονται και να συμμετέχουν στην ανασκαφή αυτού του πολύ σημαντικού σημείο για την περιοχή και την Ελλάδα» σημείωσε. Και αυτό γιατί στο πλαίσιο του προγράμματος είχαν ήδη ανασκάψει δύο οικίες, και είχαν κάνει επιφανειακή έρευνα τόσο εντός της αρχαίας πόλης, όσο και στην ύπαιθρο που την περιέβαλε, αλλά ήθελαν να καταλάβουν και την μεγαλύτερη εικόνα, τις χρήσεις γης έξω από την πόλη, αλλά και την θρησκευτική πλευρά της αρχαίας ζωής.
Είχα βέβαια κομμάτια αυτής, με τα ευρήματα από τις οικίες, στο Ιερό όμως κατάφεραν να βρουν κάτι διαφορετικό, που συμπληρώνει την εικόνα. Έχει όμως και διαφορές, γιατί φαίνεται πως αυτό το σημείο αρχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς μετά την καταστροφή της πόλης στη χερσόνησο.
Στην φετινή ανασκαφική περίοδο, αποκάλυψαν όλο τον ναό, αν και όχι όλο το Ιερό, το οποίο είχε και βοηθητικά κτίρια, με τον κ. Arrington να τονίζει πως ευρήματα σαν και αυτά δεν είναι τόσο συχνά, μιας και συνήθως οι ανασκαφές αφορούν αστικά κέντρα.
Όσο για τη συνέχεια, ο κ. Arrington επισήμανε πως ενώ η ανασκαφή είναι ίσως η πιο εμφανής πλευρά του όλο προγράμματος, το κομμάτι που ακολουθεί, της συντήρησης, της μελέτης και της δημοσίευσης των ευρημάτων, είναι το ίδιο σημαντικό.
«Η αρχαιολογία αφορά όχι μόνο την αποκάλυψη και την ανακάλυψη, αλλά και την εκπαίδευση και την διατήρηση» ανέφερε, και κομμάτι αυτής της διαδικασίας είναι να δημιουργήσουν βιβλία για τα όσα έχουν κάνει, μέσα από τα οποία θα εκπαιδεύσουν, αλλά και θα διατηρήσουν όλα τα ευρήματα.
Από το Princeton για την αρχαιολογική εμπειρία
Για ακόμα μια χρονιά, οι μαθητές προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί, που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, πήραν μια γεύση τόσο από τις ανασκαφές στην περιοχή και τη χώρα μας, αλλά και από τον τοπικό πολιτισμό, επισκεπτόμενοι αρχαιολογικά σημεία και πόλεις της περιοχής μας αλλά και συμμετέχοντας ακόμα και σε εκδηλώσεις, όπως το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία στα Παγούρια, όπου ήρθαν σε επαφή και με τους ελληνικούς χορούς.
Η Heather Chung, προπτυχιακή φοιτήτρια στο Princeton, είδε τυχαία το MTAP ανάμεσα στα καλοκαιρινά προγράμματα του πανεπιστημίου, και αποφάσισε να συμμετάσχει, μιας και θα της έδινε τη δυνατότητα να ταξιδέψει στην Ελλάδα, να μάθει ελληνικά αλλά και να συμμετάσχει σε μια ανασκαφή.
Η εμπειρία της στην ανασκαφή ήταν περισσότερο κουραστική στην αρχή, μιας και δεν είχε συμμετάσχει ποτέ σε κάτι ανάλογο, ενώ στην αρχή η όλη εμπειρία είχε τις δυσκολίες της, μιας και ήταν η πρώτη της φορά στη χώρα και δεν ήξερε καθόλου Ελληνικά, όμως σιγά σιγά μαθαίνοντας και ελληνικά, η εμπειρία ήταν πολύ καλή.
Κάνοντας τον απολογισμό της, η συνολική της παρουσία στην περιοχή της έδειξε τι ακριβώς γίνεται σε μια ανασκαφή, για την οποία είχε πολύ διαφορετική ιδέα, και την έκανε να ενδιαφερθεί περισσότερο όχι τόσο με την αρχαιολογία, όσο με την ανθρωπολογία.
Από την πλευρά της η Elizabeth Poluvinski, επίσης προπτυχιακή φοιτήτρια στις Κλασικές σπουδές, παρόλο που τείνει περισσότερο στο φιλολογικό κομμάτι των Κλασικών, θέλησε να συμμετάσχει στην ανασκαφή, θεωρώντας πως θα ήταν καλό να αποκτήσει εμπειρία στο πιο φυσικό κομμάτι της επιστήμης αυτής.
Η εμπειρία της γενικότερα από την ανασκαφή ήταν πολύ καλή, αν και περισσότερο πνευματικά δύσκολη παρά φυσικά, λόγω της επαναλαμβανόμενης φύσης της εργασίας, όμως οι άνθρωποι με τους οποίους δούλευε την βοήθησαν, ενώ έμαθε πολλά και από την επαφή της με τους υπόλοιπους φοιτητές αλλά και τους συμμετέχοντες στην ανασκαφή.
Όσο για το μέλλον, θεωρεί πως ενώ δεν πρόκειται να αποτελέσει την κύρια κατεύθυνση του υπολοίπου των σπουδών της, θεωρεί πως αποτελεί ένα κομμάτι το οποίο θα την ενδιέφερε να ακολουθήσει ως συμπληρωματικό κομμάτι των σπουδών της.
Φοιτητές του Paris-Nanterre συμμετείχαν στην ανασκαφή
Στην ανασκαφή συμμετείχαν και τέσσερις φοιτητές από το πανεπιστήμιο Paris-Nanterre, με προτροπή της καθηγήτριάς τους κ. Κατερίνας Χρυσανθάκη, που είναι και υπεύθυνη του τομέα Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο.
Η Εden Gasparov, δευτεροετής φοιτήτρια στο τμήμα Ανθρωπολογίας και Αρχαιολογίας, ζήτησε από την καθηγήτριά της να συμμετάσχει σε μια ανασκαφή στην Ελλάδα, και έτσι συμμετείχε με την ομάδα στην ανασκαφή.
Είχε πολύ ενδιαφέρον να γνωρίσεις τις διαφορετικές φάσεις μιας ανασκαφής, και πώς γίνεται στην Ελλάδα, μιας και μέχρι τώρα έχω συμμετάσχει μόνο σε ανασκαφές στη Γαλλία» σημείωσε. Της έκανε δε εντύπωση ο τρόπος με τον οποίο κατανέμονται οι εργασίες κατά την ανασκαφή και είναι πολύ θετική στο να επιστρέψει στην χώρα μας, και στην ανασκαφή στη Μολυβωτή.
Από την πλευρά του ο Thelo Voulfow, επίσης δευτεροετής μαθητής στον τομέα της Ανθρωπολογίας και Αρχαιολογίας, τόνισε πως όλη η Θράκη είναι ένα υπέροχο μέρος, όπου γνώρισαν πολλούς υπέροχους ανθρώπους, ενώ έμαθαν πολλά τόσο στην ανασκαφή, όσο και γενικότερα για την περιοχή μας.
«Γνώρισα ένα μέρος της Ελλάδας που είναι πολύ ενδιαφέρον, και έχει σημαντική ιστορία και σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος» ανέφερε, μιας και επισκέφτηκαν περιοχές όπως τα Άβδηρα, την Ζώνη, αλλά και διάφορα σημεία στην περιοχή.
Τέλος ο Pierre Anton Vivier είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο, και συμμετείχε και πέρυσι στην ανασκαφή μέσω της κ. Χρυσανθάκη, παρόλο που ασχολείται όχι με την ίδια την ανασκαφή, αλλά στην μονάδα της αρχαιοβοτανικής.
Για αυτό βρέθηκε ξανά στην περιοχή μας, θεωρώντας πως αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για να προχωρήσει την επιστήμη του σε θέματα που ασχολούνται με τα ευρήματα μετά την ανασκαφή, και αποτελεί και την επιστημονική κατεύθυνση που θέλει να ακολουθήσει.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
