Δικαιοι των Εθνων οι Δημητριος και Βασιλικη Κιακιδη

Σε μια σεμνή τελετή τιμήθηκε το ζευγάρι των συμπολιτών μας που έσωσε την Ντόνα Ροντρίγκ από το ολοκαύτωμα

Οι απόγονοι τους παρέλαβαν με συγκίνηση τον τιμητικό τίτλο που έχουν λάβει μόλις 360 Έλληνες

Η περιπετειώδης ζωή ενός συμπολίτη μας από το Σαμάκοβο

Τα μετάλλια και τον τίτλο του «Δικαίου των Εθνών» του Μουσείου του Ολοκαυτώματος Γιάντ Βασέμ στο Ισραήλ απένειμε, το απόγευμα της Πέμπτης 9 Σεπτεμβρίου στην Τσανάκλειο, στους Βασιλική και Δημήτριο Κιακίδη, ο πρέσβης του Ισραήλ Γιόσι Αμράνι, για τη διάσωση της Ελληνοεβραίας Ντόνα Ροντρίγκ στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Βασιλική και ο Δημήτριος αναγνωρίστηκαν ως «Δίκαιοι» μετά θάνατον και το βραβείο παρέλαβε ο Δημήτριος Κιακίδης, εγγονός των βραβευθέντων, παρουσία αρκετών μελών της οικογένειας.

Στην εκδήλωση που φιλοξένησε ο Δήμος Κομοτηνής, παρέστησαν ο μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής Παντελεήμων, ο Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης κ. Χρήστος Μέτιος, ο Δήμαρχος Κομοτηνής κ. Γιάννης Γκαράνης, ο βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ κ. Δημήτρης Χαρίτου και άλλοι τοπικοί φορείς.

Το βραβείο παρέλαβε ο κ. Δημήτηρς Κιακίδης από τον Πρέσβη του Ισραήλ

Ο τίτλος του «Δικαίου των Εθνών» απονέμεται από το Γιάντ Βασέμ, την Αρχή και το Μουσείο Μνήμης Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος που ιδρύθηκε στην Ιερουσαλήμ από το κράτος του Ισραήλ στη μνήμη των έξι εκατομμυρίων θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Δίδεται σε άτομα που έθεσαν τη ζωή τους σε κίνδυνο για να σώσουν Εβραίους κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η απονομή του βραβείου απαιτεί εκτενή έρευνα από το Γιάντ Βασέμ και έγκριση από το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ.

Η εκδήλωση έκλεισε με το Τραγούδι «Κομοτηνή», τους στίχους του οποίου έγραψαν απόγονοι Εβραίων της Κομοτηνής που επισκέφθηκαν την πόλη θέλοντας να ανιχνεύσουν τον τόπο που έζησαν πρόγονοί τους που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα. Το τραγούδι παρουσιάστηκε από μουσικούς καθηγητές στο Μουσικό Σχολείο Κομοτηνής στα εβραϊκά από τη Σοφία Ιερωνύμου σε ενορχήστρωση της Μεταξίας Πατρωνίδου.

Παράδειγμα αλληλεγγύης και ανθρωπιάς

Ως παράδειγμα αλληλεγγύης χαρακτήρισε τον Δημήτριο και τη Βασιλική Κιακίδη ο Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων, σημειώνοντας πως «σήμερα σεμνυνόμαστε για την οικογένεια Κιακίδη, και παρακαλούμε το Θεό αυτούς μεν να του αναπαύσει, αλλά και να μας δώσει το ίδιο θάρρος και την ίδια δύναμη με αυτούς».

Για το θάρρος και τον ανθρωπισμό που επέδειξαν οι δύο συντοπίτες μας σε μια από τις πιο σκοτεινές ώρες της ανθρώπινης ιστορίας, μίλησε ο Περιφερειάρχης κ. Χρήστος Μέτιος, που σημείωσε πως η απόδοση του τίτλου στην οικογένεια Κιακίδη αποτελεί μια υπενθύμιση προς όλους μας για ένα κομμάτι της ιστορίας του τόπου μας που οφείλουμε να διαφυλάξουμε και να αναδείξουμε.

Από την πλευρά του ο Δήμαρχος Κομοτηνής κ. Γιάννης Γκαράνης τόνισε πως όρθωσαν το ανάστημα της ανθρωπιάς τους, για να διασώσουν μια συνάνθρωπό τους που κινδύνευε να χαθεί, γιατί αυτό πρόσταζε η καρδιά τους, για να μπορούμε να τιμούμε την μνήμη τους.

Φωτεινή εξαίρεση και όχι ο κανόνας ήταν το παράδειγμα του Δημήτρη και της Βασιλικής Κιακίδη, σημείωσε ο Β΄ Αντιπρόεδρος του Κ.Ι.Σ. κ. Μωυσής Μαγρίζος, για αυτό και τα μηνύματα της πράξης τους είναι πολλαπλά και πολυδιάστατα. Η τελετή αυτή, τόνισε, υπηρετεί δύο σκοπούς: της ιστορικής μνήμης, και την αναγνώρισης και της ευγνωμοσύνης.

Ο πρέσβης του Ισραήλ Γιόσι Αμράνι

Αχτίδες φωτός στη σκοτεινότερη περίοδο του Ολοκαυτώματος

Κατά τον χαιρετισμό του στην εκδήλωση ο Πρέσβης του Ισραήλ ευχαρίστησε τον Δήμαρχο Κομοτηνής και τον Δήμο για τη φιλοξενία της εκδήλωσης. Σημείωσε ότι η Βασιλική και ο Δημήτριος Κιακίδης όπως και οι άλλοι «Δίκαιοι των Εθνών», έλαμψαν ως αχτίδες φωτός στην σκοτεινότερη περίοδο του Ολοκαυτώματος τονίζοντας ότι ο εβραϊκός λαός θα τους χρωστά αιώνια ευγνωμοσύνη.

Ο Πρέσβης επεσήμανε επίσης τα διδάγματα που μπορούν να αντληθούν από εκείνους που επέλεξαν την ανθρωπιά πάνω απ’ όλα, διακινδυνεύοντας ακόμα και τη ζωή τους για να σώσουν τους Εβραίους συμπατριώτες τους.

«Είναι μια ζωντανή απόδειξη ότι η ανθρωπότητα δεν πρέπει ποτέ να υποκύψει στην τυραννία. Θυμίζουν σε όλους μας ότι θα μπορούσαν να ήταν τα πράγματα διαφορετικά. Είναι η σωστή απάντηση στο ρατσισμό, τον φανατισμό, τη διαστρέβλωση της ιστορίας και τους αρνητές του Ολοκαυτώματος» ανέφερε.

Η ιστορία της διάσωσης

Την ιστορία της διάσωσης παρέθεσε ο ιστορικός ερευνητής κ. Βασίλης Ριτζαλέος, ο οποίος έπαιξε καταλυτικό ρόλο στο να αναδειχθεί και να αναγνωριστεί από το κράτος του Ισραήλ.

Όπως ανέφερε, στην Κομοτηνή, προπολεμικά, ο ιατρός Δημήτριος Κιακίδης διατηρούσε ιδιωτική κλινική στην οποία η Ντόνα Ροντρίγκ εργαζόταν ως νοσοκόμα. Έχοντας κερδίσει την εμπιστοσύνη τους η Ντόνα φρόντιζε τα παιδιά της οικογένειας Κιακίδη, τον Θεόφιλο και τον Κωνσταντίνο. Πριν από την είσοδο του βουλγαρικού στρατού στην Κομοτηνή τον Απρίλιο του 1941, η οικογένεια Κιακίδη κατέφυγε στη γερμανοκρατούμενη ζώνη, ενώ η Ντόνα παρέμεινε με την οικογένειά της στην πόλη αντιμετωπίζοντας τις συνέπειες της ανεργίας και της κατοχής.

Με την παρότρυνση συναδέλφων του ο ιατρός Κιακίδης ξεκίνησε τη λειτουργία μικρής ιδιωτικής κλινικής στην Κατερίνη τον χειμώνα του 1941-1942. Σ’ ένα ταξίδι του στη Θεσσαλονίκη, το 1942, συνάντησε τυχαία τη Ντόνα η οποία αναζητούσε μάταια κάποια εργασία.

Ο Κιακίδης πρόσφερε αμέσως δουλειά στη Ντόνα και της επέτρεψε να ζει μαζί με την οικογένειά του στην Κατερίνη. Με την έναρξη των διώξεων εναντίον των Εβραίων το 1943, ο Κιακίδης έβγαλε πλαστή χριστιανική ταυτότητα στη Ντόνα με τη βοήθεια των τοπικών Αρχών.

Στη συνέχεια, χάρη στη συνεργασία του με τις αντιστασιακές οργανώσεις για την περίθαλψη τραυματιών, ο Κιακίδης έστειλε με ασφάλεια τη Ντόνα σε ορεινό χωριό όπου συνέχισε να δουλεύει ως νοσοκόμα μέχρι το τέλος της Κατοχής.

Τον Μάρτιο του 1943, 864 Έλληνες Εβραίοι της Κομοτηνής συνελήφθησαν από τις βουλγαρικές αρχές, εκτοπίστηκαν και εξοντώθηκαν από τους Ναζί στο στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα της Πολωνίας. Ανάμεσά τους βρίσκονταν όλοι οι συγγενείς της Ντόνα. Χάρη στην ανθρωπιά και τη γενναιότητα της οικογένειας Κιακίδη, εκείνη βρήκε ασφαλές καταφύγιο και σώθηκε. Μεταπολεμικά η Ντόνα παντρεύτηκε επιζώντα του Άουσβιτς στη Θεσσαλονίκη όπου συνέχισε να ζει μέχρι το θάνατό της το 1996, διατηρώντας φιλικές σχέσεις με την οικογένεια του σωτήρα της Δημητρίου Κιακίδη.

Η νέα γενιά της οικογένειας έμαθε για τις πράξεις των προγόνων της

Βρίσκοντας την ανθρωπιά για να σωθεί μια ζωή

Το βραβείο εκ μέρους της οικογένειάς του παρέλαβε ο Δημήτριος Κιακίδης, ο οποίος μίλησε με συγκίνηση για τον παππού του, αλλά και τον πατέρα του Θεόφιλο, ο οποίος αποτέλεσε τον καταλύτη για να μείνει ζωντανή η ιστορία αυτής της διάσωσης.

Ο κ. Κιακίδης έκανε ειδική μνεία στον πατέρα του, που γνώριζε για αυτή την βράβευση που καθυστέρησε η πανδημία, αλλά δυστυχώς δεν έζησε για να βρεθεί μαζί με την υπόλοιπή οικογένεια του όταν τελικά έγινε η απονομή στην Κομοτηνή.

Όσο για τις πράξεις των προγόνων του, εξέφρασε τον θαυμασμό του προς αυτούς, σημειώνοντας πως τόσο παλιότερα, αλλά περισσότερο τα τελευταία χρόνια, έχει αναρωτηθεί πώς θα αντιδρούσε ο ίδιος στην ίδια κατάσταση.

«Θεωρώ πως στο τέλος της ημέρας ψάχνεις μέσα την ανθρωπιά σου και παίρνεις αποφάσεις με το ένστικτο και όχι την κοινή λογική» ανέφερε, υπενθυμίζοντας πως η ποινή, αν τους έπιαναν, ήταν η συνοπτική εκτέλεση.

Ίσως το γεγονός ότι η γενιά εκείνη πέρασε πολλά, πολέμους, μικρασιατική καταστροφή, είχαν μια διαφορετική αντιμετώπιση γύρω από τη ζωή και το θάνατο.

Βέβαια η συντριπτική πλειοψηφία, φοβήθηκε, δεν αντέδρασε, για τους δικούς της λόγους, σημείωσε, σχολιάζοντας πως στην Πολωνία  έχει 7.500 Δίκαιους των Εθνών και στην Ελλάδα μόλις 360, με το 86% των Εβραίων της Ελλάδας  να εξοντώνεται, και ευυπόληπτους συμπολίτες μας να βρίσκονται σήμερα εκεί όπου υπήρχαν εβραϊκές περιουσίες.

«Ο παππούς μου έκανε κάτι το διαφορετικό, και μάλιστα τον πήγαν εφτά φορές για εκτέλεση, γιατί ως γιατρός δεν τον ένοιαζε και βοηθούσε όποιον ήταν τραυματισμένος, είτε ήταν αντάρτης είτε Γερμανός» σημείωσε.

Θεωρεί όμως σημαντικότερο όλων το γεγονός ότι έμαθε για τον παππού του η επόμενη γενιά της οικογένειας, που δεν ήξερε την ιστορία, και βρέθηκαν στην Κομοτηνή για αυτή την απονομή, που δείχνει πώς μπορεί κάποιος να βοηθήσει ανιδιοτελώς.

Σε μια σεμνή τελετή ζωντάνεψε ξανά η μνήμη

Μια ταραχώδης και ενδιαφέρουσα ζωή

Ο παππούς του καταγόταν από το Σαμάκοβο της Ανατολικής Θράκης, από οικογένεια που είχε οικονομική άνεση, με τον πατέρα του να έχει επιχειρηματική δραστηριότητα, ενώ ο αδερφός του πατέρα του ήταν Δήμαρχος και ένας έτερος αδερφός του ιερέας.

Η ζωή του ήταν ταραχώδης από το ξεκίνημα της, μιας και όταν ήταν μικρός, τον είχαν απαγάγει Βούλγαροι Κομιτατζήδες για λύτρα. Αντί όμως να πληρωθούν τα λύτρα και να τον βρουν σφαγμένο, ένας μακρινός του ξάδερφος, που ζούσε στα όρια της νομιμότητας, απήγαγε τα παιδιά του Βούλγαρου πρόξενου, για να γίνει ανταλλαγή.

Η οικογένεια είχε μεγάλες εκτάσεις με δέντρα, για αυτό και ο Κιακίδης πήγε στο Παρίσι να σπουδάσει δασοπονία, όπου τον βρήκε η Μικρασιατική καταστροφή μετά από την οποία χάθηκαν τα πάντα, με τον πατέρα του να σκοτώνεται λίγο αργότερα σε ταραχές στην Κωνσταντινούπολη.

Έχοντας μείνει μόνος στο Παρίσι, αποφάσισε, μιας και δεν υπήρχαν πια τα δέντρα, να αλλάξει κατεύθυνση, και σπούδασε ιατρική, αποκτώντας τέσσερις ειδικότητες. Εκεί γνώρισε την σύζυγό του Βασιλική, που είχε καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη.

Ήταν ακραιφνής Βενιζελικός, έχοντας γνωρίσει τον Βενιζέλο στο Παρίσι, και επέστρεψε μετά από πρότασή του στην Ελλάδα, ταξιδεύοντας το 1930 ως γιατρός των υποβρυχίων που είχε αγοράσει η χώρα από τη Γαλλία.

Οι καθηγητές του Μουσικού Σχολείου έκλεισαν με τον καλύτερο τρόπο την εκδήλωση

Μετά την πτώση του Βενιζέλου όμως εγκατέλειψε την Αθήνα, και επέστρεψε στην Κομοτηνή, κοντά στο χωριό όπου είχαν εγκατασταθεί οι συμπατριώτες του.

Μετά τα γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που εξιστόρησε ο κ. Ριτζαλέος, επέστρεψε στην Κομοτηνή, και άνοιξε ξανά κλινική, κοντά στο κτίριο της παλιάς Αγροτικής Τράπεζας, ενώ απασχολήθηκε για μια περίοδο και στο Σιμανόγλειο Νοσοκομείο Κομοτηνής.

Ως γιατρός βγήκε στην σύνταξη κατά την δεκαετία του ’60, έχοντας υποφέρει αρκετά εμφράγματα, και πέθανε σε ηλικία 73 ετών το 1971.

Η ιστορία για την οποία έλαβαν το βραβείο, έμεινε ζωντανή χάρη στη μαρτυρία του γιου του Θεόφιλο, ο οποίος είχε άριστη μνήμη, και θυμόταν τα πάντα, από διευθύνσεις πρόσωπα και καταστάσεις μέχρι και λεπτομέρειες όπως ονόματα αστυνομικών διευθυντών, Μητροπολιτών, τα οποία εξακριβώθηκαν από τους ιστορικούς.

Η οικογένεια είχε βραβευθεί ήδη μια φορά από την Ισραηλιτική κοινότητα της Θεσσαλονίκης στη δεκαετία του ’90, και μάλιστα για την βράβευση είχαν και την μαρτυρία της Ντόνα Ροντρίγκ, που ζούσε ακόμα και βρισκόταν στο Γηροκομείο της Ισραηλιτικής Κοινότητας, και όλα αυτά είχαν μείνει στα αρχεία της κοινότητας μέχρι να εντοπιστούν ξανά και να ξεκινήσει η διαδικασία για το βραβείο.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.