Διεθνες συνεδριο Τμηματος Φιλολογιας του ΔΠΘ
Το Διεθνές Συνέδριο του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης με θέμα «Ταυτότητες: γλώσσα και λογοτεχνία» προσέφερε πρωτίστως στην προαγωγή της ελληνικής φιλολογικής επιστήμης με την παρουσία-το λόγο επιστημόνων από όλο τον κόσμο και τους διαλόγους που αναπτύχθηκαν μεταξύ τους, έδωσε βήμα στους νέους επιστήμονες και ερευνητές με την υλοποίηση της προσυνεδριακής ημερίδας και εμπλούτισε την καθημερινότητα της πόλης προσφέροντας υλικό- γνώσεις για πρόσωπα και πράγματα τα οποία υποτίθεται ότι γνωρίζουμε όλοι ανεξαίρετα οι ομιλούντες την ελληνική και μέτοχοι της παιδείας που προσφέρει το εγχώριο εκπαιδευτικό σύστημα, αφού το να μιλά κάποιος για τα πρόσωπα και το έργο του Κ.Π.Καβάφη ή του Γ.Μ.Βιζυηνού παραπέμπει ουσιαστικά στα βασικά αποθέματα παιδείας που διαθέτουμε από τα γυμνασιακά μας το αργότερο χρόνια.
Εμπλουτιστικό της καθημερινότητάς μας λοιπόν το Διεθνές Συνέδριο ακόμη και για όλους εμάς που δεν αναλωνόμαστε με τα της ελληνικής φιλολογικής επιστήμης, εξακολουθούμε όμως να είμαστε αναγνώστες των κλασικών, των ελληνικών γραμμάτων όπως οι δυο προαναφερθέντες.
Στο πλαίσιο αυτό οι συναντήσεις μας με κάποιους από τους επιστήμονες που έδωσαν το παρών σ’ αυτό ήταν ιδιαίτερα γόνιμες, αλλά και η συζήτησή μας με τον ποιητή, πανεπιστημιακό δάσκαλο και συστηματικό μελετητή του έργου του Κωνσταντίνου Π.Καβάφη Μιχάλη Πιερή εξίσου, όχι μόνον γιατί μας μίλησε για την εξαιρετική παράσταση του Θεατρικού Εργαστηρίου του Πανεπιστημίου Κύπρου (Θ.Ε.ΠΑ.Κ.), με τίτλο «Νερά της Κύπρου, της Συρίας, της Αιγύπτου…» που ο ίδιος σκηνοθέτησε και επιμελήθηκε και η συνομιλία μας φιλοξενήθηκε ήδη στο φύλλο του «ΠτΘ» της Τρίτης, αλλά και γιατί μας έδωσε την ευκαιρία να μάθουμε για τις νέες δημοσιεύσεις και εκδόσεις που προέκυψαν από τη χρόνια μελέτη του έργου, και του Αρχείου, του μεγάλου Αλεξανδρινού, το οποίο ο ίδιος ως μαθητής του Γ.Π.Σαββίδη ερευνά από τα φοιτητικά του χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Ενημερώνοντάς μας για την πρόσφατη πολύτιμη έκδοση του Λεξικού Καβάφη, για την ύπαρξη του οποίου είχε μιλήσει και είχε παρουσιάσει κατάλογο των λημμάτων του στα «Μικρά Καβαφικά» ο αείμνηστος Γ.Π.Σαββίδης, που επίσης είχε αναγγείλει ότι αυτό θα ολοκληρωθεί «από τον φίλο συνάδελφο Μιχάλη Πιερή». Όπως μας μιλά και για τις προγραμματισμένες να εκδοθούν μελέτες του όπως αυτή για την ποιητική ενότητα με επίτιτλο «Πάθη» που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει ο ποιητής, τον ολοκληρωμένο αναλυτικό κατάλογο του Αρχείου Καβάφη και τις τρεις δημοσιευμένες ήδη ερμηνευτικές του προσεγγίσεις στο έργο του ποιητή υπό τον τίτλο «Έρωτας και εξουσία». Μας ανακοινώνει επίσης τη συνολική και αναθεωρημένη κριτική έκδοση των 154 ποιημάτων του Καβάφη από τη νεοελληνίστρια Ρενάτα Λαβανίνι και τη συνεργάτιδά του- εισηγήτρια και στο Συνέδριο, Σταματία Λαουντζή- που σχεδίαζε ο Γ.Π. Σαββίδης, και μέλλεται να ολοκληρωθεί σε δυο με τρία χρόνια.
Μιχάλης Πιερής και περί Καβάφη όμως ο λόγος… «Το “Λεξικό” δείχνει ότι ο Καβάφης είχε μια αγωνία για τη γλώσσα»
ΠτΘ: Είστε συστηματικός μελετητής του Καβάφη κι ένας από τους σημαντικούς «Καβαφιστές». Θέλω να σας ρωτήσω αν ο Καβάφης και η μελέτη του έργου του «έχει ακόμη ψωμί», κι αν μετά τόσα χρόνια έρευνα και μελέτη στο έργο του Κ.Π.Καβάφη αλλά και το Αρχείο του «κοιμάστε και σηκώνεστε» ακόμη και σήμερα με τον Αλεξανδρινό…
Μ.Π.: Βέβαια «έχει ακόμη ψωμί». Τελευταία έχω εκδώσει ένα Λεξικό- «Το Λεξικό Παραθεμάτων» που έκανε ο Καβάφης και είχε ανακοινώσει ο δάσκαλός μου Γ.Π. Σαββίδης πριν από είκοσι χρόνια. Ο Γ.Π. Σαββίδης είχε παρουσιάσει μόνο τα λήμματα, έχοντας πει πως θα το αφήσει στον μαθητή του Πιερή να το ολοκληρώσει. Μετέγραψα λοιπόν το πλήρες λήμμα του Καβάφη, που δεν είναι μόνο η λέξη αλλά και το παράθεμα από το βιβλίο που βρήκε τη λέξη, μια τεράστια δουλειά γιατί έπρεπε να βρούμε τις πηγές- τα βιβλία που χρησιμοποιούσε ο ποιητής όταν δεν κατέγραφε τον τόμο και έβαζε τελίτσες κι έπρεπε όλα αυτά τα στοιχεία να τα συμπληρώσουμε μέσα σε αγκύλες.
Το «Λεξικό Παραθεμάτων» παρουσιάστηκε με πολύ θετικό τρόπο στην Αθήνα, από τον ποιητή Διονύση Καψάλη και τον καθηγητή Γιώργη Γιατρομανωλάκη, και ήδη μου ζητούνται διορθώσεις γιατί στον εκδοτικό του οίκο σκέφτονται μια δεύτερη έκδοση.
ΠτΘ: Τι δείχνει ο σχεδιασμός του «Λεξικό» αυτού από τον Καβάφη;
Μ.Π.: Δείχνει ότι ο Καβάφης είχε μια αγωνία για τη γλώσσα κι όταν συναντούσε μια λέξη που δεν την είχαν τα τότε γνωστά λεξικά, την αποδελτίωνε. Υπάρχουν λέξεις που εκ πρώτης όψεως φαίνεται περίεργο ότι αποδελτιώθηκε, όπως η λέξη νερό, που υπήρχε στο λεξικό, όμως στο παράθεμα και την έννοια με την οποία συναντά ο Καβάφης τη λέξη φαίνεται γιατί την αποδελτίωσε. Το παράθεμα λέει: «Το έκανε δύο νερά και το άπλωσε», εδώ σημαίνει όχι το νερό αλλά την πλύση, και υπάρχουν πάρα πολλά τέτοια παραδείγματα πάρα πολύ ενδιαφέροντα.
ΠτΘ: Θα συνεχίσετε να δουλεύετε με το «Λεξικό» και τη δεύτερή του έκδοση ή ετοιμάζετε κάτι άλλο;
Μ.Π.: Τώρα ετοιμάζω κάτι άλλο που είναι επίσης ενδιαφέρον, είναι μια συλλογή που προσπάθησε να τελειώσει ο Καβάφης αλλά δεν τα κατάφερε, όμως έχουμε πολύ υλικό ώστε να την παρουσιάσουμε φιλολογικά, είναι μια συλλογή που είχε τον τίτλο «Πάθη», ένα από τα θεματικά κεφάλαια του Καβάφη. Ήδη έχω κάνει μια ανακοίνωση στο Cambridge και τώρα ετοιμάζω τη συλλογή, η οποία θα είναι σύντομα έτοιμη, ενώ επίσης ετοιμάζω τον ολοκληρωμένο αναλυτικό κατάλογο του Αρχείου Καβάφη, μια δουλειά που ξεκίνησε ο Γ. Π. Σαββίδης και ολοκλήρωσα εγώ.
Στο ερμηνευτικό μέρος του Καβάφη όμως πρέπει να τονίσω ότι έχουμε δει την κορυφή του παγόβουνου, το μεγαλύτερο μέρος του «βουνού» ακόμη δεν το ανακαλύψαμε. Χαρακτηριστικά στην παράσταση έχουμε ποιήματα που πολλοί δεν τα ξέρουν, μιας και όταν λέμε Καβάφη πολλοί λένε θα πάμε να δούμε την «Ιθάκη», το «Περιμένοντας τους βαρβάρους», τα ερωτικά. Εμείς κάνουμε μια παρουσίαση του Καβάφη από τα πρώιμα μέχρι τα ώριμά του χρόνια, από όλες τις εποχές, υπάρχει ακόμη και μια μετάφραση από τη «Λάμια» του Keats, μιας και είναι μια μετάφραση την οποία με τον τρόπο που την έκανε, την εποχή που την έκανε και τον τρόπο με τον οποίο τη χρησιμοποιεί είναι σαν να ασχολείται με ένα αγαπημένο δικό του θέμα.
«Ο Καβάφης είναι όπως οι κλασικοί τελειώνει ο Ευριπίδης; τελειώνει ο Σοφοκλής;»
ΠτΘ: Να σας ρωτήσω για το σχόλιο που κάνατε για την ερμηνευτική της ποίησης του Καβάφη, είπατε έχουμε δει μόνο την κορυφή, το να το λέτε εσείς αυτό σημαίνει ότι έχει πολύ μέλλον ακόμη η ενασχόληση με το έργο του Καβάφη…
Μ.Π.: Ναι, ο Γ. Π. Σαββίδης κάθε φορά που έπιανε τον Καβάφη, έβγαινε έξω και μου έλεγε μα τι είναι αυτός, δεν ξέρω τίποτα ακόμη για αυτόν, ανακάλυπτε πάντα καινούρια πράγματα που τον αιφνιδίαζαν και το ίδιο συμβαίνει πιστεύω με κάθε σημαντικό Καβαφιστή. Άλλωστε ο Καβάφης είναι όπως οι κλασικοί. Τελειώνει ο Ευριπίδης; Τελειώνει ο Σοφοκλής; Το ίδιο και ο Καβάφης, γιατί ήταν ιδιοφυία για την παγκόσμια ποίηση.
«Έχουμε πολύ περιθώριο να εμβαθύνουμε στην ερμηνεία του Καβάφη»
ΠτΘ: Έχουμε ακόμα θησαυρούς ανεκμετάλλευτους στο Αρχείο Καβάφη κ. Πιερή;
Μ.Π.: Τα πιο πολλά έχουν βγει, έχει όμως το Αρχείο κάτι που είναι πολύ σημαντικό, το οποίο αναμένουμε να ολοκληρωθεί σε δυο-τρία χρόνια, και το δουλεύει η Ρενάτα Λαβανίνι μαζί με τη Σταματία Λαουντζή, τη συνεργάτιδά μου που έχει τελειώσει διδακτορικό στον Καβάφη. Είναι υλικό που θα βοηθήσει να γίνει μια καλή κριτική έκδοση των 154, που είχε ήδη σχεδιάσει ο Γ. Π. Σαββίδης, αλλά ήξερε πως ο ίδιος δεν θα προλάβει να την κάνει και θα περιέχει όλες τις ενδιάμεσες μορφές, όλα τα σχεδιάσματα και τις παραλλαγές ποιημάτων που βρίσκονται είτε χειρόγραφες στο Αρχείο είτε επάνω σε δημοσιευμένα φυλλάδια και περιοδικά και είναι διορθώσεις από τα χέρια του. Από εκεί και πέρα είναι πολλές οι σημειώσεις του Καβάφη για γλωσσικά και στιχουργικά θέματα, και υπάρχει και ένα μεγάλο μέρος της αλληλογραφίας του.
Από ποιήματα δεν νομίζω ότι μπορούμε να βρούμε τίποτε άλλο, ούτε από πεζά, όμως έχουμε πολύ περιθώριο να εμβαθύνουμε στην ερμηνεία του Καβάφη.
Ο Καβάφης είναι μπροστά από όλους, ανακαλύπτουν πράγματα και μετά βρίσκουν πως ο Καβάφης έχει ήδη προχωρήσει πάρα πολύ. Η ισότητα για παράδειγμα. Ανέφερα πρόσφατα στην Αθήνα, σε μια συντροφιά ομοφυλόφιλων καλλιτεχνών και με κοιτούσαν περίεργα, ότι ο Καβάφης έχει καταργήσει μια παλαιά αντίληψη των ομοφυλόφιλων καλλιτεχνών που είχε δημιουργήσει την έννοια του «τεκνού», δηλαδή ότι ο μεγάλος καλλιτέχνης μπορεί να έχει ένα νέο ερωτικό σύντροφο από τον οποίο παίρνει ενέργεια, είτε ο σύντροφος είναι κοπέλα είτε άντρας. Αυτό ο Καβάφης το έχει τελειώσει. Σε όλο του το έργο οι ερωτικές σχέσεις για να αξίζουν πρέπει να είναι ισότιμες, σε όλα τα επίπεδα, κοινωνικά, οικονομικά, ηλικιακά, συναισθηματικά. Όλο του το έργο προσπαθεί να δείξει ότι η παρέμβαση του άλλου, που μπορεί να είναι ο πλούσιος νέος, η πολιτική εξουσία, η εκκλησιαστική εξουσία, καταστρέφει τον πραγματικό έρωτα. Τους είπα βρείτε μου στο έργο του Καβάφη ένα ώριμο άνθρωπο που να πέφτει στο κρεβάτι με ένα νέο, δεν υπάρχει πουθενά, παρά μόνο ένα ποίημα, που αναγνωρίζει στον γέροντα καλλιτέχνη συμμετοχή στα νιάτα, πώς: Μπαίνει στο σπίτι του, ολομόναχος, και εκεί θυμάται το μερτικό που έχει αυτός στα νιάτα και έφυγε τώρα. Με τους δικούς του στίχους αγγίζει την αίσθηση του ωραίου και μεθά διπλά στη σκέψη ότι οι νέοι με τη δική του ποίηση προσεγγίζουν κάποια υψηλά ιδανικά, και σε αντίθεση με τον Ελύτη.
ΠτΘ: Θα ασχοληθείτε και με την ερμηνευτική του καβαφικού έργου;
Μ.Π.: Ήδη υπάρχουν τρία μελετήματά μου, νομίζω προωθημένα, ένα με τον τίτλο «Έρως και εξουσία 1», «Έρως και εξουσία 2», «Έρως και εξουσία 3», που είναι δημοσιευμένα, το πρώτο στο αφιέρωμα στη μνήμη του Γ. Π. Σαββίδη που έκανε το Αριστοτέλειο*, το δεύτερο στο περιοδικό «Πολίτης» και το τρίτο στη «Νέα Εστία», ενώ προσπαθούμε να τα εκδώσουμε συνολικά και σε βιβλίο.
*Στον τόμο «Mνήμη Γ.Π. Σαββίδη: Θέματα Nεοελληνικής φιλολογίας. Γραμματολογικά, εκδοτικά, κριτικά». Πρακτικά H΄ Eπιστημονικής Συνάντησης, Eρμής 2001, σσ. 278-292.
«Το Λεξικό Παραθεμάτων» του Κωνσταντίνου Π.Καβάφη* σε φιλολογική επιμέλεια Μιχάλη Πιερή από τις Εκδόσεις Ικαρος
«Η αρχή αυτής της μικρής συλλογής λέξεων ήτο η επιθυμία μου να συμπληρώσω ένα Λεξικόν το οποίον μεταχειριζόμουν πολύ και το οποίον μ’ εστάθη πολύ χρήσιμον. Ο διαπρεπής λόγιος ο οποίος το είχε συνθέσει περιέλαβε στο έργο του πολλές λέξεις της δημοτικής, περισσότερες από κανέναν άλλο λεξικογράφο που θυμούμαι. Το λεξικόν του, καθώς είπα, μ’ εστάθη πολύ χρήσιμον, και απεφάσισα, οσάκις συναντούσα καμμιά λέξι έμορφη ή εκφραστική που να μη βρίσκεται εντός αυτού, να την αντιγράφω σ’ ένα χαρτάκι και να παραθέτω και την φράσι ανάμεσα πού βρίσκεται, και να βάζω το χαρτάκι μες στο Λεξικό, έτσι ώστε το βοηθητικό μου βιβλίον να γίνεται ακόμη βοηθητικώτερο. Οι λέξεις που σύναζα ήσαν κυρίως της δημοτικής• αλλά ενίοτε σημείωνα και λέξεις της καθαρευούσης, και της αρχαίας μερικές επιτυχώς ξαναφερμένες στην γλώσσα από συγγραφείς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πήγε εμπρός η δουλειά για μερικά χρόνια, ώσπου το Λεξικό άρχιζε να γεμίζη χαρτάκια και τα χαρτάκια κάποτε να πέφτουν έξω και να χάνονται. Τότε απεφάσισα να σχηματίσω το τετράδιον αυτό και να περιμαζέψω τες λέξεις μου, προς χρήσιν μου και χρήσιν – αν ήθελαν – των φίλων μου (…)».
Από το σχεδίασμα της «θαυμαστής εισαγωγής» που προόριζε για το Λεξικό του ο Κ. Π. Καβάφης. Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις του Γ.Π. Σαββίδη – που επιβεβαιώνονται και από τον Πιερή και άλλους -, το «χρησιμότατο» Λεξικό που χρησιμοποιεί ο Καβάφης και επιθυμούσε να συμπληρώσει είναι το Ελληνο-Γαλλικόν και Γαλλο-Ελληνικόν του Σκαρλάτου Βυζαντίου (2η έκδ., 1856).
Το Λεξικό του Κωνσταντίνου Π. Καβάφη περιλαμβάνει 561 λήμματα. Η έκδοση συμπληρώνεται από εισαγωγή, κατάλογο βραχυγραφιών, εκτενή βιβλιογραφία, κατάλογο πηγών του Καβαφικού λεξικού και παραρτήματα του επιμελητή Μιχάλη Πιερή.
* Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ικαρος, από τον Απρίλη του 2015.
Τίτλοι έργων του Μιχάλη Πιερή
• «Μεταμορφώσεις πόλεων»-ποίηση- Ίκαρος, 2010
• «Το σπίτι. Έρχομαι για λίγο φως…»-θεατρικό- Μελάνι, 2009
• «Τόποι γραφής»,-ποίηση- Ίκαρος, 2005
• «Μες στο ρυθμό του φονικού»-αφηγηματικό- Πλανόδιον, 2004
• «Αφήγηση»- αφηγηματικό-Ιστός, 2002
• «Μεταμορφώσεις πόλεων», Εκλογή ποιημάτων, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1999
• «Σ’ όνειρο η πατρίδα»,-ποίηση- Πλανόδιον, 1998
• «Ρυθμού και φόβου»-ποίηση-Πλανόδιον, 1996
Κωνσταντίνου Π.Καβάφη, «Τα πεζά (1882;-1931)», Ίκαρος, 2003
• «Eισαγωγή στην ποίηση του Kαβάφη, Eπιλογή κριτικών κειμένων», Πανεπιστημιακές Eκδόσεις Kρήτης, 1994.
• «Χώρος, φως και λόγος», Εκδόσεις Καστανιώτη, 1992
• «Από το μερτικόν της Κύπρου», Εκδόσεις Καστανιώτη, 1991
• «Ο χώρος και τα χρόνια του Τάκη Σινόπουλου 1917-1981: Σχεδίασμα βιο-εργογραφίας», Ερμής,1988
• «Ο ποιητής χρονικογράφος : Μεταμορφώσεις του αφηγητή στον “Νεκρόδειπνο” του Τάκη Σινόπουλου», Ερμής, 1988
Αγγέλα Καστρινάκη, καθηγήτρια του Τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης «Οι συνέπειες της παμπάλαιας ιστορίας: ο Γ. Βιζυηνός και ο συμβολισμός της Πτώσης»
Την καθηγήτρια Αγγέλα Καστρινάκη τη γνωρίζουμε πρωτίστως ως συγγραφέα και από τις συλλογές διηγημάτων της που «πολύ τις πάμε». Γιατί μιλάει για τα δικά μας, του φύλου μας, κυρίως με χιούμορ και λεπτή ειρωνεία όπως και μας πρέπει. Όλες έτσι έχουμε διαβάσει κάποιο διήγημα από τις συλλογές διηγημάτων με τίτλους «Φιλοξενούμενη», (Εκδόσεις της Εστίας, 1990), «Εκδρομές με φίλες», (Εστία, 1993), «Τα όρια της ζεστασιάς», (Πόλις, 1999), «Εκδοχές της Πηνελόπης», (Πόλις, 2002) ή το συναρπαστικό μυθιστόρημά της «Έρωτας στον καιρό της ειρωνείας», (Ελληνικά Γράμματα, 2008) χωρίς να ξεχνούμε την επιστημονική της συνδρομή, κριτική, ιστορική και ερμηνευτική στον τομέα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Εξάλλου η μελέτη της με τίτλο «Η λογοτεχνία στην ταραγμένη δεκαετία 1940-1950» (εκδ. Πόλις, 2005), τιμήθηκε το 2006 με το Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής. Την κ. Καστρινάκη τη συναντήσαμε στο Συνέδριο του ΤΕΦ ως προεδρεύουσα αλλά και ως μελετήτρια του Βιζυηνού που αγαπά, όπως μας ομολόγησε, το έργο του.
Στο Συνέδριο, λόγω του χρόνου που πραγματικά έτρεχε και μετακόμιζε ομιλητές και ακροατές από αίθουσα σε αίθουσα ή από μια από τις πέντε αίθουσες στο αμφιθέατρο και το ανάποδο, είχαμε την τύχη να συναντήσουμε την κ. Καστρινάκη και να συνομιλήσουμε, έστω και για λίγο, τόσο για το σύνολο της διοργάνωσης που ήδη φιλοξενήθηκε στις σελίδες μας όσο και για την Πτώση ως συνέπεια της παμπάλαιας ιστορίας που εντοπίζει στο ομότιτλο σχεδόν διήγημα του «δικού» μας Γεωργίου Βιζυηνού.
ΠτΘ: Στο συνέδριο του ΤΕΦ θα παρουσιάσετε ένα θέμα για τον Βιζυηνό, τον οποίο στην Κομοτηνή θεωρούμε «δικό» μας άνθρωπο, αν και εσείς αγαπάτε εν συνόλω την ελληνική λογοτεχνία… Ποιος είναι ο συμβολισμός της Πτώσης που διακρίνετε στο διήγημά του «Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας»;
Α.Κ.: Σας διαβεβαιώ πως δεν αγαπώ εν συνόλω την ελληνική λογοτεχνία. Τον δικό μας το Καζαντζάκη στην Κρήτη δεν τον αγαπώ καθόλου. Αγαπώ τον Παπαδιαμάντη, τον Βιζυηνό και φυσικά και άλλους.
Όσο για το θέμα το οποίο αναπτύσσω, ξεκίνησε από πέρυσι όταν δίδαξα το μάθημα Παπαδιαμάντης-Βιζυηνός. Όταν διδάσκεις θέλεις να πεις κάτι καινούριο, και διαβάζοντας προσεκτικά τον Βιζυηνό, διαπίστωσα πως στο διήγημα «Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας» υπάρχουν κάποιες λεπτομέρειες που οδηγούν στο να συμπεράνει κανείς ότι η «παλαιά ιστορία» ήταν η πτώση των πρωτόπλαστων.
Με δύο λόγια υπάρχει ένας ήρωας, ο Πασχάλης, ο οποίος είχε μια σχέση στην Αθήνα με μια Ευλαλία, την κόρη της πλύστρας του. Δεν γνωρίζουμε τι συνέβη ανάμεσά τους, όμως η κόρη αυτή κακοχαρακτηρίζεται πολύ.
Στη συνέχεια ο Πασχάλης πάει στη Γερμανία και βρίσκει μια υπέροχη, θεϊκή κόρη του καθηγητή του, την Κλάρα, όμως δεν μπορεί να κάνει σχέση μαζί της, γιατί είναι «μολυσμένος» από την Ευλαλία. Τελικά η Κλάρα τρελαίνεται, γιατί αυτός την εγκαταλείπει και αυτός μπαίνει σε ένα ορυχείο και πεθαίνει από την καρδιά του.
Η λεπτομέρεια που με οδήγησε στη σκέψη ότι είναι οι πρωτόπλαστοι ήταν το σημείο όπου δύο φίλοι είναι στα ορυχεία του Κλάουσθαλ της Γερμανίας. Ο ένας, ο αφηγητής της ιστορίας, διαβάζει ένα βιβλίο παλαιοντολογίας, και ρωτά τον Πασχάλη «Τι γίνεται αλήθεια με την Ευλαλία» και όταν αυτός απορεί πώς το θυμήθηκε, του λέει «δεν ξέρω», αλλά διάβαζε για τις πρώτες ημέρες της δημιουργίας. Το δεν ξέρω, όταν το βλέπουμε εμείς οι αναγνώστες σε ένα λογοτεχνικό κείμενο, πρέπει αμέσως να αντιληφθούμε ότι υπάρχει ένα υπονοούμενο. Μιλάμε για τις πρώτες μέρες της δημιουργίας, και έχουμε έναν άνδρα ο οποίος παρασύρεται από μια Ευλαλία. Μήπως σε αυτή την Ευλαλία μπορούμε να δούμε την Εύα; Άλλωστε η Ευλαλία δεν είναι καμία λαλίστατη ποτέ δεν έχει ομιλήσει αυτή η κοπέλα. Άλλοι ερευνητές θεωρούν ότι μιλάει πολύ, αλλά δεν μας έχει δείξει το κείμενο ότι μιλάει πολύ. Μήπως είναι η Εύα; Προσωπικά ειδικεύομαι στο να ανακαλύπτω τέτοιους συμβολισμούς στη λογοτεχνία, για παράδειγμα σε ένα κείμενο του Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, το «Φθινόπωρο» έχει μια κοπέλα που είναι μια ωραία άνοιξη, και τη λέει Ευανθία, και αυτή έχει σχέση με το φίδι και είναι μια Εύα. Έχω μάθει να βλέπω αυτούς τους συμβολισμούς, ο Χατζόπουλος έχει μια Ευανθία, μια Ευλαλία που παρασύρει τον Πασχάλη, στον οποίο υπάρχει η έννοια της ανάστασης, μιας και θα αναστηθεί στον άλλο κόσμο και θα σμίξει με την αγαπημένη του Κλάρα, που μέσα στο κείμενο λέγεται πως είναι το κρίνο, άγγελος, παρθένος, κατά τη γνώμη μου η παρθένος Μαρία που ήρθε να σώσει τη γυναίκα και τους ανθρώπους από το προπατορικό αμάρτημα.
ΠτΘ: Σε σχέση με το Βιζυηνό, παρόλο που έχει στο έργο του πολλά ντεσού από την ορθόδοξη παράδοση, νομίζουμε ότι δεν υπάρχουν αλλού αναφορές του στους πρωτόπλαστους. Τελικά υπάρχει το ορθόδοξο υπόστρωμα, όπως για παράδειγμα στον Παπαδιαμάντη, στον Βιζυηνό;
Α.Κ.: Θέλω να αντιληφθώ ακριβώς τη θρησκευτική του ταυτότητα, και ακριβώς στο επίπεδο της ηθικής, στο πλαίσιο αγάπη, αλληλεγγύη, συγχώρεση ο Βιζυηνός είναι πολύ Χριστιανός. Δεν είμαι τόσο βέβαια πως πιστεύει πλήρως στη μετά θάνατο ζωή, εκεί μπαίνει και ο νεοπλατωνισμός, και διάφορα άλλα θέματα.
ΠτΘ: Η ενασχόλησή σας με τη λογοτεχνία, επηρεάζει και την ενασχόληση με τη δημιουργική σας γραφή, σας κάνει καλύτερη;
Α.Κ.: Κάπου συνδέονται, μελετώ τη μορφή της Πηνελόπης και έχω γράψει μια σειρά από Πηνελόπες, μπορεί όμως να με κάνει και χειρότερη.
Νίκος Μαυρέλος και αναζητήσεις στο «Φιλοθέου πάρεργα»
Για το θέμα της εισήγησής του στο Συνέδριο ο εικονιζόμενος εδώ επίκουρος καθηγητής και μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής Συνεδρίου Νίκος Μαυρέλος μας ανέφερε τα κάτωθι:
«Το θέμα που ανέπτυξα στο Συνέδριο “Urban life and landscape depictions forming the Early Modern identity: the turn to “reality” in Enlightenment fiction” (Η αστική ζωή και οι περιγραφές τοπίων που διαμορφώνουν πρώιμα μια μοντέρνα ταυτότητα: η στροφή στην πραγματικότητα στη λογοτεχνία του διαφωτισμού) είναι ένα θέμα που λίγοι το προσεγγίζουν. Ιδίως τα «Φιλοθέου πάρεργα» του Νικόλαου Μαυροκορδάτου είναι ένα κείμενο ενδιαφέρον αν μπορεί κάποιος να διαβάσει αρχαία, οι περισσότεροι επειδή δεν μπορούν, μιλούν βάσει του έργου του Jacques Buchard στη γαλλική μετάφραση, και δεν αισθάνονται το κείμενο. Μάλιστα έχει γίνει και η ρουμανική μετάφραση, όμως δεν υπάρχει νεοελληνική, μια αγκύλωση την έχουμε στο ζήτημα αυτό. Ο κ. Buchard με ενημέρωσε πως ξεκινά μια μετάφραση στα ελληνικά, όμως αν αυτό το σχέδιο δεν ευοδωθεί νομίζω πως είναι καιρός να κάνουμε μια μετάφραση του έργου στα νεοελληνικά για να απολαύσει κάποιος το κείμενο. Άλλωστε κείμενα που είναι τόσο δύσκολα δεν τα διαβάζουν ούτε οι κλασικοί, και το κείμενο δεν είναι ο Ροΐδης ή ο Παπαδιαμάντης που αν προσπαθήσεις τους καταλαβαίνεις, είναι πολύ δύσκολο και εγώ μετά τη δέκατη φορά το απόλαυσα, έχει λεπτομέρειες αστυνομικού τύπου που εμένα με ενδιαφέρουν.
Δεν αναφέρθηκα στην εισήγηση γιατί δεν έφτασε ο χρόνος σε μια πιο άγνωστη ομάδα κειμένων ερωτικής πεζογραφίας που δεν δημοσιεύονται λόγω του θέματος, γραμμένες σε μια αστική κωνσταντινουπολίτικη γλώσσα, από δημιουργούς όπως ο Κωνσταντίνος Ρουσέτης, αλλά και ανώνυμα, με το ύφος της πεζογραφίας να προσεγγίζει τη γαλλική ερωτική λογοτεχνία του 18ου αιώνα.»
Λάμπρος Βαρελάς, επίκουρος καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας στο ΑΠΘ «Παιχνίδια με τις λογοτεχνικές ταυτότητες: ο παρ’ ολίγον δολοφόνος του Σωτήρη Σκίπη και τα Carmina Vagi (1902)»
Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του Λάμπρου Βαρελά, επίκουρου καθηγητή νεοελληνικής λογοτεχνίας στο ΑΠΘ, αφορούν κυρίως στη λογοτεχνία του 19ου αιώνα, στη λογοτεχνία στην εκπαίδευση και στα περιοδικά λόγου και τέχνης. Έχει εκδώσει σε αυτοτελείς τόμους τα ευρετήρια του περιοδικού «Ελληνικά Γράμματα», τα αφηγήματα του Μαρίνου Παπαδόπουλου- Βρετού και τα περιεχόμενα των εγχειριδίων για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στη νεοελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση (1884-2001). Το τελευταίο του βιβλίο επικεντρώνεται στην πρόσληψη του έργου του Γεωργίου Μ. Βιζυηνού και έχει τίτλο «Μετά θάρρους ανησυχίαν εμπνέοντος. Η κριτική πρόσληψη του Γ. Μ. Βιζυηνού (1873-1896)» κυκλοφόρησε δε πέρυσι από τις εκδόσεις University Studio Press. Τον Λάμπρο Βαρελά συναντήσαμε στο χώρο του Συνεδρίου και παρακολουθήσαμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την ιστορία ενός πλαστού «λογοτέχνη» που σκηνοθέτησε με τη βοήθεια του τύπου-των λογοτεχνικών περιοδικών της εποχής που παραπλανήθηκαν, την έκδοση βιβλίου του από ξένο τάχα εκδοτικό οίκο, υιοθετώντας όλες τις αναγκαίες προς παραπλάνηση τεχνικές. Το έργο του ανακοινώθηκε από τον τύπο, με τη βοήθεια όμως του Παλαμά, αποκαλύφτηκε η πλαστότητά του και ο Κουλουβάτος, ο υπεύθυνος της λογοτεχνικής πλαστογραφίας, τελικά φανερώθηκε.
Ζητώντας να μας περιγράψει την αφορμή της εισήγησής του, εντάσσοντάς τη στο ευρύτερο πλαίσιο των επιστημονικών του ενδιαφερόντων, ο κ. Βαρελάς μας ανέφερε τα ακόλουθα:
«Το πρόσωπο του Κουλουβάτου που πρωταγωνιστεί στην εισήγησή μου είναι λιγάκι ευκαιριακό, το γενικότερο θέμα που με ενδιαφέρει είναι η ιστορία των ιδεών στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του ενδιαφέροντος που έχω για το πώς διαμορφώνονται οι αντιλήψεις στο χώρο του πνεύματος στην Ελλάδα την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα μετά τον πόλεμο του 1897.
Με ενδιαφέρει πολύ ο χώρος των εφημερίδων και ειδικότερα αυτές του 19ου και του 20ου αιώνα και η παρουσία της λογοτεχνίας στον τύπο, ενώ πέραν αυτού γενικότερα η ιστορία των πηγών όπως τις βλέπουμε στις εφημερίδες, πλησιάζοντας από κοντά τα πράγματα και όχι βλέποντας μόνο από απόσταση, γιατί η απόσταση βοηθάει αλλά και θολώνει. Αυτό που με ενδιέφερε να δω είναι τι γίνεται στη νεοελληνική λογοτεχνία και στον κόσμο γενικότερα του πνεύματος τα πρώτα χρόνια μετά την ήττα του 1897. Είναι ένα σύνθετο φαινόμενο για να δούμε, σε μια εποχή δηλαδή που κυριαρχούν οι θεωρίες του Νίτσε για τον ισχυρό άνθρωπο, πώς όλα αυτά παίρνουν μορφή στη νεοελληνική λογοτεχνία. Διαπιστώνουμε έτσι ότι μετά τα πρώτα δείγματα διαμαρτυρίας, εσωστρέφειας και γκρίνιας για να αναζητηθούν οι ευθύνες για την ήττα του 1897, εν τέλει αρχίζει να διαμορφώνεται μια άλλη αντίληψη ότι μπορεί να ηττηθήκαμε πριν από λίγα χρόνια, αλλά αυτό είναι μια ευκαιρία να ανοίξει ένας καινούριος δρόμος, και εθνικών διεκδικήσεων, και αυτό το βλέπουμε στον Παλαμά. Μπορεί δηλαδή η Μεγάλη Ιδέα να γκρεμίστηκε στον πόλεμο του 1897, δεν ξεριζώθηκε όμως, άρχισε να ανθίζει πάλι και κατακρημνίστηκε οριστικά το 1922.
Η συγκεκριμένη περίοδος των πρώτων είκοσι χρόνων του 20ου αι. με ενδιαφέρει πολύ γιατί εμπεριέχει μια τραγικότητα, αφού αναπτερώνονται οι ελπίδες των Ελλήνων για να έρθει τελικά μια πιο μεγάλη ήττα.»
Μαρί – Πωλ Μασσόν-Βενκούρ, μια σπουδαία γαλλίδα νεοελληνίστρια
Η γαλλίδα νεοελληνίστρια Μαρί- Πωλ Μασσόν-Βενκούρ(Μarie-Paule Masson-Vincourt) είναι γνωστή στα ελληνικά γράμματα από τη συστηματική μελέτη της για την προσωπικότητα και το έργο του Παύλου Καλλιγά, που οι περισσότεροι γνωρίζουμε από το διάσημο μυθιστόρημά του «Θάνος Βλέκας», το πρώτο που αντλεί τη θεματολογία του από τον κοινωνικό περίγυρο της εποχής του, την ελλαδική περιφέρεια των πρώτων μεταεπαναστατικών χρόνων της Οθωνικής περιόδου, με τη ληστοκρατία και την ανάγκη δόμησης ενός σύγχρονου κράτους δικαίου. Το συγκεκριμένο έργο της Μ.-P. Masson- Vincourt «Ο Παύλος Καλλιγάς (1814-1896) και η ίδρυση του ελληνικού κράτους» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης(ΜΙΕΤ).
Η Μαρί-Πωλ Μασσόν-Βενκούρ δεν έχει μόνον όμως την προαναφερθείσα, λόγω Καλλιγά, σχέση με τα ελληνικά γράμματα. Με σπουδές στην Κλασική Φιλολογία, είναι διδάκτωρ της Ελληνικής Πατερικής Γραμματείας, καθώς και διδάκτωρ της Ιστορίας και του Πολιτισμού, με αντικείμενο το χώρο της νεότερης Ελλάδας. Δίδαξε αρχαία ελληνική φιλολογία από το 1970 ως το 1981 στα Πανεπιστήμια της Λίλλης και του Μονπελιέ, και από το 1985 είναι καθηγήτρια της Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Πωλ Βαλερύ του Μονπελλιέ, όπου μέχρι πρότινος διηύθυνε το τμήμα των Νεοελληνικών Σπουδών, το οποίο η ίδια ίδρυσε το 1975, καθώς και το Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, του οποίου επίσης υπήρξε ιδρύτρια το 1991.
Από το 1999 ως το 2007 διηύθυνε την επιστημονική ομάδα “Hellenisme: ruptures et continuite”, στο πλαίσιο των ερευνητικών προγραμμάτων του Πανεπιστημίου Πωλ Βαλερύ, ενώ από το 2000 ειδικεύεται σε θέματα που αφορούν τη Νοτιανατολική Ευρώπη. Το 2000 τιμήθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με τον τίτλο του διδάκτορα Honoris Causa.
Το 1996 δημοσίευσε γαλλικές κριτικές εκδόσεις τεσσάρων έργων του Παύλου Καλλιγά σε δική της μετάφραση, από τις οποίες, εξαιρουμένου του «Θάνου Βλέκα», οι τρεις είναι δίγλωσσες («Περί φυλακών», «Ιστοριογραφικαί σκέψεις» και «Περιήγησις εις Σύρον, Σμύρνην και Κωνσταντινούπολιν»). Στο επίκεντρο της έρευνάς της εξακολουθεί μέχρι σήμερα να βρίσκεται το πρόβλημα της ελληνικής ταυτότητας, ενώ οι πρόσφατες μελέτες της εστιάζουν στο ευρύτερο φάσμα της συνέχειας του ελληνισμού.
Στο Συνέδριο η κ. Masson- Vincourt, που εδώ απεικονίζεται με την καθηγήτρια νεοελληνικής φιλολογίας Βασιλική Κοντογιάννη, μίλησε για τα ζητήματα ταυτότητας στο διάσημο διεθνώς, και βραβευμένο και με Πούλιτζερ, μυθιστόρημα του αμερικανού, ελληνικής καταγωγής, Τζέφρυ Ευγενίδη «Μίντλεσεξ» , (Les questions d’identit dans Middlesex de Jeffrey Evgnids). Η Βασιλική Κοντογιάννη, με τη σειρά της αναφέρθηκε σε ένα ιδιαίτερα επίκαιρο στις ημέρες μας θέμα, το μεταναστευτικό- προσφυγικό εστιάζοντας όμως στους μετανάστες όπως υπάρχουν στην πεζογραφία του Σωτήρη Δημητρίου.
Γνωστά-άγνωστα και εν μέρει Θρακικά
Στο Συνέδριο εισηγήσεις είχαν και αρκετοί θρακιώτες φιλόλογοι με διδακτορικό όπως ο διακρινόμενος εδώ Σπύρος Κιοσσές, δεινός νεοελληνιστής που εισηγήθηκε για το ζήτημα της γυναικείας ταυτότητας στο έργο της Αλεξάνδρας Δεληγιώργη, «ψηλαφώντας τη σκοτεινή της ύλη», και όχι μόνον, αφού ένα από τα σπουδαία που συνέβησαν στο Συνέδριο συνδέεται με τη λογοτεχνική ταυτότητα του τόπου, της Κομοτηνής, και αφορά στην εισήγηση της Στ. Ιωαννίδου με τίτλο «Αναδιφώντας το αρχείο αφηγηματικής Κομοτηνής του Μισέλ Φάϊς: το καλειδοσκόπιο των μυθοπλαστικών Ταυτοτήτων στην “Aυτοβιογραφία ενός βιβλίου”», ένα μυθιστόρημα που ξεκινάει από τον τόπο μας- είναι η μυθιστορημαστική του ύλη και δεν παύει τόσα χρόνια μετά – πρωτοκυκλοφόρησε το 1994 – να είναι αντικείμενο μελέτης στο επίπεδο των τεχνικών της γραφής του κλασικού πλέον Μισέλ Φάις. Ένα ιδιαίτερα σημαντικό δώρο του γεννηθέντα στην Κομοτηνή συγγραφέα που απομνημείωσε την Κομοτηνή στο χώρο της λογοτεχνίας, όπως συστηματικά κατανοήσαμε πέρυσι από τους κύκλους εκδηλώσεων που είχε καταρτίσει η φιλόλογος Κατερίνα Σχοινά, που εικονίζεται εδώ με τον κ.Γιάννη Δημητράκη, επίκουρο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και τη Σοφία Βούλγαρη, επίκουρη καθηγήτρια στο ΤΕΦ, ως υπεύθυνη σχολικών δραστηριοτήτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από κοινού με τη Σοφία Μενεσελίδου ως πρόεδρο του ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής.
Αλλά και ο αλεξανδρουπολίτης φιλόλογος Θανάσης Κούγκουλος παρουσίασε στο Συνέδριο την εισήγηση με τίτλο «Δύο μυθιστορήματα στο περιθώριο της πεζογραφίας του 1880: Η εικόνα του Έλληνα αστού της οθωμανικής περιφέρειας». Πρόκειται για τα μυθιστορήματα «Η μυστική θυρίς» του ηπειρώτη Ι.Ν.Βασιλειάδου που εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1900 και το «Θρακικαί σκηναί» του Σαράντου Σαραντίδη, φοιτητού της Ιατρικής όταν το έγραφε και μετέπειτα βουλευτού του οθωμανικού κοινοβουλίου. Μια πολύ ενδιαφέρουσα εισήγηση με χρήση πλούσιου εποπτικού υλικού από τις δυο σπάνιες αυτές εκδόσεις.
Τα αδελφά τμήματα και η συμμετοχή τους
Τα αδελφά Τμήματα της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κλασικών Σπουδών του Δημοκριτείου, ήτοι το Τμήμα Ιστορίας-Εθνολογίας δια του καθηγητή Μανόλη Βαρβούνη και το Τμήμα Γλώσσας, Ιστορίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών δια του αναπληρωτή καθηγητή Μανόλη Σέργη και της επίκουρης καθηγήτριας Χριστίνας Μάρκου έδωσαν το «παρών» στο Συνέδριο για τα 20χρονα του ΤΕΦ. Οι εισηγήσεις των δυο πρώτων περιελήφθησαν στην ενότητα «Λαογραφία-Λογοτεχνία» και σ’ αυτήν ο Μανόλης Σέργης προσπάθησε να αναδείξει την πολλαπλότητα των ταυτοτήτων με βάση ένα σύγχρονο διήγημα του Διονύση Χαριτόπουλου, καθώς και να ψηλαφήσει τις σχέσεις λαογραφίας-λογοτεχνίας-ιστορίας.
Ο ακριβής τίτλος της εισήγησής του, που συνεπήρε το ακροατήριο, λόγω της εβρίτικης μεθορίου που πρωταγωνιστεί στις “Πρόβες πολέμου” μέσω του ημερολογίου ενός δόκιμου αξιωματικού που μετατίθεται στις εκεί μονάδες Διδυμοτείχου, Ορεστιάδας, Αλεξανδρούπολης, επί χούντας και λίγο πριν την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο, ήταν «Ταυτότητες: χωροχρονικές, ατομικές, συλλογικές, των ‘Άλλων’, στο διήγημα του Διον. Χαριτόπουλου “Πρόβες Πολέμου”. Συμβολή στη μελέτη των σχέσεων της Λαογραφίας με τη Λογοτεχνία και την Ιστορία και των «Λαογραφικών του Στρατιωτικού Βίου». Στη συνέχεια ο Μανόλης Βαρβούνης εισηγήθηκε το θέμα «Νησιώτικες πολιτισμικές ταυτότητες ανάμεσα στην παράδοση και στο νεωτερισμό: όψεις του λογοτεχνικού έργου του Κ. Ι. Καλατζή».
Γλωσσολογώντας
Στον τομέα της γλωσσολογίας και επί του θέματος της φρασεολογίας και των σχέσεών της με τις ταυτότητες, η γλωσσολόγος Irina Tresorukova, από το Πανεπιστήμιο της Μόσχας, εξειδικευμένη σε θέματα ελληνικής φρασεολογίας και γλώσσας εισηγήθηκε σε άπταιστα ελληνικά το θέμα «Ταυτότητα του γλωσσικού τύπου (ήτοι λεκτικής φόρμουλας) στη νεοελληνική φρασεολογία: τυπολογία, μορφολογικά κριτήρια, δομική σύσταση (προσέγγιση στο θέμα)» και
η ειδική σε θέματα κοινωνιογλωσσίας και περιβάλλοντα διγλωσσίας Ρούλα Τσοκαλίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο ΤΕΠΑΕ της Παιδαγωγικής Σχολής του ΑΠΘ και επιστημονική υπεύθυνη της ομάδας και του πολυγλωσσικού περιοδικού Πολύδρομο (www.polydromo.gr), παρουσίασε το θέμα «Διαγλωσσικές ταυτότητες & second language learning».
Το θαύμα των εθελοντών φοιτητών, παλαιών και νέων, του ΤΕΦ
Στα συνέδρια του ΤΕΦ κάθε φορά στην πρώτη γραμμή τίθενται οι εθελοντές φοιτητές του, πτυχιούχοι, μεταπτυχιακοί και προπτυχιακοί, που αναλαμβάνουν με εκπληκτική αφοσίωση να διεκπεραιώσουν όλη την πολύωρη και πολυήμερη εργασία της υποδοχής και της εξυπηρέτησης των συνέδρων. Με απόλυτο όπλο για την επιτυχία της σύναξης τα social media και ειδικότερα τη σελίδα της προέδρου Ζωής Γαβριηλίδου που δίνει το σύνθημα και όλοι μαζί τραβούν για τη νίκη.
Εξ ου και τα δυο σημειώματά της στη σελίδα της στο fb προς τους εθελοντές της κατά τη διάρκειά του το ένα και με τη λήξη του το άλλο προς την ομάδα των εθελοντών της είναι ιδιαίτερα ομιλητικά, το ίδιο και το σημείωμα του Νίκου Μαυρέλου, που μαζί με την Ιωάννα Παπαδοπούλου, τον Γιάννη Ντεληγιάννη, τον Γιώργο Τσομή, τη Μαρία Κωνσταντινίδου και την ίδια, συμμετείχαν στην Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου.
Σημείωμα πρώτο
«Μπορεί να υπάρχει κούραση στα μάτια μας, όμως η χαρά και η ικανοποίησή μας βάζουν στην άκρη κάθε αρνητικό συναίσθημα, γιατί πολύ απλά όλη η προσπάθεια θα ήταν άκαρπη αν δεν ήμασταν μαζί, δεμένοι και αλληλέγγυοι, από την πρώτη προπαρασκευαστική συνάντηση μέχρι και την τελευταία μέρα! Και η επίγευση κάθε μέρας φέρνει στο μυαλό τη σκέψη ότι κάναμε κάτι δημιουργικό, όμορφο και πολύ δυνατό! Πού, λοιπόν, χρόνος για κούραση; – ευγνώμων.»
Σημείωμα δεύτερο
«To Διεθνές Συνέδριο “Ταυτότητες: Γλώσσα και Λογοτεχνία” ανήκει πια στο παρελθόν! Τον τόνο αυτού του συνεδρίου έδωσαν οι εθελοντές μας οι οποίοι ξεχώρισαν με την αποτελεσματικότητά τους, την ευγένειά τους, την προθυμία τους και έπαιξαν τον πιο καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία του συνεδρίου. Αγάπησαν το συνέδριο και έκαναν το κάθε τι με πάθος. Είμαι περήφανη που είναι μαθητές μου, που είναι φοιτητές του τμήματος και προσωπικά τους είμαι ευγνώμων! Χωρίς αυτούς το συνέδριο δεν θα ήταν ίδιο! Ευχαριστώ Λύδια Μίτιτς, Ελπίδα Περδίκη, Βάσια Μουστάκα, Κατερίνα Καλαμπάκα, Όλγα Ράμμου, Όλγα Πορτοκαλίδου, Θοδωρής Κούκος, Απόστολος Γαρούφος, Σταύρο Λεονίδη, Βάσια Μουστάκα, Γεωργία Ντεμίρη, Μαρία Δεμερτζίδου, Aγγελική Κεφαλά, Σοφία Γκατζιανίδου, Kατερίνα Λιούγκα, Πέρσα Μαμούκαρη, Τάνια Δουμάνη, Ελένη Κεμαλάκη, Ευγενία Μπαλωματή, Mαρία Σαλτζή, Mαρία Σαραντίτη, Μαρία Δεμερτζίδου, Βασιλεία Κεσκινίδου, Θεοδώρα Πολατιάν, Ζωή Κουτσουμπλή, Σταυρούλα Μαυρομματίδου, Χρύσα Δούρου, Ξένια Συμεωνίδου, Μαρία Ζαπάρτα καθώς και όλα τα υπόλοιπα παιδιά που αυτή τη στιγμή, από την κούραση έχω ξεχάσει!»
Σημείωμα του Νίκου Μαυρέλου
«Θα ήθελα από καρδιάς να ευχαριστήσω τα παιδιά μας για την προθυμία τους και την ενέργειά τους που ζωντανεύει όχι μόνο τις επετειακές εκδηλώσεις αλλά και εμάς τους ίδιους.»
Αξιολογώντας το Συνέδριο
Νίκος Μαυρέλος, Επίκουρος Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας «Αισθάνομαι περήφανος που δουλεύουμε στο ΤΕΦ και αυτό φαίνεται»
«Θα υπάρξουν ακόμη κι άλλα συνέδρια, το επόμενο τον Δεκέμβρη»
Το Τμήμα γιορτάζει τα 20του χρόνια, εγώ είμαι εδώ τα 11 από αυτά, και νομίζω πως πρόκειται για ένα Τμήμα που κάνει κάτι σημαντικό στην Κομοτηνή, και περισσότερα από όσα θα μπορούσε κανείς να περιμένει, ενώ και η Κομοτηνή είναι και αυτή πάντα δίπλα μας. Το Συνέδριο εντάσσεται σε μια σειρά από συνέδρια που θα γίνουν φέτος, με ένα ακόμη το Δεκέμβρη και ένα ή δύο ακόμη νεοελληνικά την άνοιξη του ‘16, και είμαι περήφανος που τα περισσότερα από τα συνέδρια τα πραγματοποιεί ο τομέας με τους λιγότερους ανθρώπους, ο νεοελληνικός, ο οποίος μαζί με τα περισσότερα συνέδρια έχει και τις περισσότερες δημοσιεύσεις πρακτικών από τους άλλους τομείς οι οποίοι είναι πολυπληθέστεροι. Και αισθάνομαι περήφανος που δουλεύουμε και αυτό φαίνεται.
«Να παγιώσουμε τη συνάντηση μεταπτυχιακών και υποψηφίων διδακτόρων»
Θα έρθουν και άλλα συνέδρια, αλλά νομίζω πως αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να παγιώσουμε τη συνάντηση των μεταπτυχιακών και υποψηφίων διδακτόρων κάθε δύο χρόνια, να καλούμε παιδιά για να μιλούν. Ιδιαίτερα εντυπωσιάστηκα από τη προσυνεδριακή διαδικασία, και θεωρώ πως μερικές από τις προσυνεδριακές ανακοινώσεις ήταν πιο ώριμες από πολλές ανακοινώσεις του Συνεδρίου, κάτι που μας δίνει αισιοδοξία για το μέλλον. Αν δεν είχαμε δε κάποιες ακυρώσεις λόγω της κρίσης θα είχαμε περισσότερους, και ελπίζω πως στο μέλλον θα είναι περισσότεροι.
Υ.Γ.: Το Συνέδριο παρότι αποτέλεσε αντικείμενο διαχείρισης τεσσάρων συνολικά δημοσιογράφων του «Παρατηρητή της Θράκης» δεν κατέστη δυνατό να καλύψει όλη την ύλη του. Στιγμές του μόνον καταφέραμε να μεταφέρουμε και ζητάμε την κατανόησή σας γι’ αυτό και ιδίως την κατανόηση των αγαπημένων φίλων κλασικών φιλολόγων, λατινιστών, βυζαντινολόγων και γλωσσολόγων τις εισηγήσεις των οποίων δεν μπορέσαμε να παρακολουθήσουμε. Στα επόμενα τώρα!!!
Περισσότερες φωτογραφίες εδώ
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
