Η επισκεψη της Κλειως

Συνηθίζουμε να σκεφτόμαστε την ΕΣΣΔ και τη Γερμανία στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σαν αδυσώπητους εχθρούς και τείνουμε να ξεχνάμε ότι στην αρχή του πολέμου ήταν αγαστοί συνέταιροι, χάρη στην υπογραφή του Συμφώνου Μολότοφ- Ρίμπεντρομπ. Το Σύμφωνο αυτό, που φέρει τα ονόματα των αντίστοιχων Υπουργών Εξωτερικών του Στάλιν και του Χίτλερ, υπογράφτηκε στις 23 Αυγούστου του 1939 στη Μόσχα, λίγο πριν δηλαδή από τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου, κίνηση που σηματοδότησε την αρχή του πολέμου.

Η ΕΣΣΔ, η οποία λόγω της κομμουνιστικής επανάστασης απειλούνταν με απομόνωση, είχε κάθε λόγο να υπογράψει συμφωνία με τον ακροδεξιό Χίτλερ, όσο κι αν αυτό φαίνεται παράξενο. Κι αυτό διότι ο διαμελισμός της Πολωνίας και το μοίρασμα των εδαφών της μεταξύ των δύο ολοκληρωτικών καθεστώτων που περιλαμβανόταν μυστικά στο Σύμφωνο, ήταν πάντα προτεραιότητα στην ατζέντα του Στάλιν, ο οποίος συνέχιζε την επεκτατική εδαφική πολιτική που είχαν οι τσάροι πριν από την Οκτωβριανή Επανάσταση.

Η Γερμανία, από την πλευρά της, ήθελε να έχει σύμμαχο την ΕΣΣΔ προκειμένου να αποφύγει τον πόλεμο σε δύο μέτωπα, το ανατολικό και το δυτικό, κάτι που είχε γίνει στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και είχε στοιχίσει ακριβά στους ηττημένους Γερμανούς.
Σύμφωνα με τους όρους του, τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών ορίζονταν στους ποταμούς Νάρεφ, Βιστούλα και Σαν. Ακόμη, η Λιθουανία, η Φινλανδία και η Ρουμανία περιλαμβάνονταν στη σοβιετική σφαίρα επιρροής. Προβλεπόταν επίσης ότι οι δύο χώρες θα διατηρούσαν μεταξύ τους ειρηνικές σχέσεις.   

Πολλά έχουν λεχθεί για τη «λυκοφιλία» αυτή του Χίτλερ με τον Στάλιν. Η αλήθεια είναι ότι και οι δύο δικτάτορες γνώριζαν ότι η φιλία αυτή δεν μπορούσε να διαρκέσει πολύ. Τη δεδομένη χρονική στιγμή όμως που υπογράφτηκε το συγκεκριμένο Σύμφωνο, τα συμφέροντα και των δύο δυνάμεων υπαγόρευαν την κίνηση αυτή ως απόλυτα σωστή.

Πηγή: S. M. Plokhy, «Γιάλτα: το τίμημα της ειρήνης», εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2020.

*Η Λεύκη Σαραντινού είναι ιστορικός και συγγραφέας. Πρόσφατα βιβλία της, το βοήθημα ιστορίας για μτη θεωρητικής κατεύθυνση της γ΄ λυκείου («Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας», εκδ. Historical Quest 2020), η βυζαντινή ιστορία για παιδιά («Σε χρόνους βυζαντινούς», εκδ. Historical Quest, 2020), και η ιστορική ανάλυση των μύθων που εντάχθηκαν στην επίσημη ιστορία («Μύθοι που έγιναν ιστορία», εκδ. Ενάλιος 2020).

Λεζάντες

1. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Βιάτσεσλαβ Μολότοφ, και της Γερμανίας, Γιοάχιμ φον Ρίμπεντρομπ, κατά την υπογραφή του συμφώνου «συνεργασίας», μεταξύ Γερμανίας και ΕΣΣΔ, στις 23 Αυγούστου 1939
2. Η διαίρεση της Πολωνίας, όπως υπαγορεύτηκε από τη Συμφωνία των Μολότοφ και Ρίμπεντρομπ
3. Η εφημερίδα «Μακεδονία», στο φύλλο της 23ης Αυγούστου 1939, σχολιάζει την αναγγελία της Συμφωνίας

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.