Θετικα «μετα-covid» εποχης

Αποτελεί δύσκολο εγχείρημα, και ίσως να εκληφθεί ακόμη και ως πρόκληση να συνδυάζεις σε ένα κείμενο τις λέξεις “covid” και «θετικό», έστω και εάν αναφέρεσαι στην «μετά covid εποχή», η οποία μάλιστα ίσως αργήσει αν και τα εμβόλια προξενούν λίγη αισιοδοξία.

Είναι δεδομένο ότι η πανδημία covid-19 αποτελεί για πολλούς μία τραγωδία. Ζωές έχουν χαθεί, μερικές ή και πολλές φορές νέων ανθρώπων που δεν πρόλαβαν να «χαρούν την ζωή, να προσφέρουν», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι θάνατοι των ηλικιωμένων είναι κάτι ασήμαντο, κάθε ζωή είναι ιερή, κάθε θάνατος είναι θλιβερός.  Επίσης πολλοί λόγω απαγορεύσεων επαγγελματικών δραστηριοτήτων, μετακινήσεων, άλλων περιορισμών κλπ βρίσκονται αντιμέτωποι με ευρύτατα και πολυποίκιλα προβλήματα οικονομικά αλλά και ψυχολογικά. Υπάρχει πλέον κόπωση, δυσαρέσκεια, δυσθυμία πράγματα απολύτως κατανοητά. Η σκέψη μας, η συμπαράστασή μας πρέπει να πάει κατ’ αρχήν σε αυτούς ειδικά αν γράφουμε όντες υγιείς.

Ξεκινώντας λοιπόν με έκφραση σεβασμού στην μνήμη των θυμάτων, και συμπαράστασης στους οικείους τους, όπως και σε όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα διαφορετικής φύσης, θέλω να στραφώ σε μία πρόβλεψη και πρόταση για το μέλλον (την μετά covid-19 εποχή). Να αναζητήσω κάτι αισιόδοξο (όσο περίεργη και αν ακούγεται η λέξη αυτή) το οποίο μάλιστα να σχετίζεται με, να βασίζεται σε εμπειρίες της δυσάρεστης έως και τραγικής τρέχουσας περιόδου.

Πρώτα πρώτα τα απλά!

Σε ένα επίπεδο καθημερινής κοινωνικής συμπεριφοράς, ας κρατήσουμε μερικές συνήθειες που ίσως αρχικά μάς φάνηκαν «συντηρητικές» ή «κυριλάτες». Να κρατάμε αποστάσεις, ακόμη και πχ όταν θέλουμε να καθίσουμε σε παγκάκι στο άλσος (ή ακόμη-ακόμη και να μην καθίσουμε στο ίδιο παγκάκι), να σεβόμαστε την «ουρά», κρατώντας και απόσταση από τον μπροστινό. Να αποφεύγουμε το στρίμωγμα (κατανοώ πως αυτό ισχύει δύσκολα στα αστικά λεωφορεία μεγάλων πόλεων). Να μην εισερχόμαστε «με χίλια» σε ένα κατάστημα, ας αναμείνουμε 5-10 δευτερόλεπτα στην είσοδο λέγοντας -χαμογελαστοί, πλέον δεν θα φοράμε μάσκα θα φαίνεται- «καλημέρα!!! Να περάσω;;!». Ας συνηθίσουμε όταν διασταυρωνόμαστε με τους αντίθετα βαδίζοντες σε στένεμα να σταματάμε, να χαμογελάμε και να γνέφουμε «περάστε» (και αντίστοιχα όταν ο απέναντι πράττει έτσι να λέμε «ευχαριστώ!!! Καλημέρα» πριν συνεχίσουμε). Όταν είμαστε πιο βιαστικοί, περπατάμε ταχύτερα από τον ή τους μπροστινούς μας, ας λέμε «συγγνώμη!!!» (ή έστω και «μπιπ μπιπ» ενθυμούμενοι το χαριτωμένο πάντοτε γρηγοροπόδαρο συμπαθές πτηνό στα κινούμενα σχέδια) αντί να δίνουμε μία σπρωξιά ή να στριμωχνόμαστε -ενίοτε γρυλίζοντας- λες και ο ενώπιον δεν είναι συμπολίτης μας αλλά ενόχληση.

Κατά την περίοδο που ζούμε όλα αυτά είναι κανόνες ασφαλείας, δικής μας αλλά και των άλλων. Να αποφύγουμε τόσο να μολυνθούμε όπως και το να μολύνουμε (αν είμαστε ασυμπτωματικοί φορείς).

Η διαπίστωση αυτή οδηγεί σε δύο ακόμη σκέψεις: η πρώτη αφορά την τήρηση κανόνων, όρων και συνηθειών ασφαλείας γενικότερα και όχι μόνον για τον ιό (από το δεν κολυμπάμε με βαρύ στομάχι, ως το αποσυνδέουμε την παροχή ρεύματος για να αλλάξουμε καμένο λαμπτήρα, από το χρησιμοποιούμε ζώνη ή κράνος ανάλογα το μέσο μεταφοράς , ως το δεν οδηγούμε πιωμένοι). Και αυτό να μην γίνεται υπό την απειλή προστίμου, αλλά διότι είναι ασφαλές. Η δεύτερη αφορά το ότι η τήρηση των κανόνων ασφαλείας είναι και πράξη αλληλεγγύης και πρόληψης υπέρ των γύρω μας. Και πρέπει να  κρατήσουμε και την αλληλεγγύη και να την διευρύνουμε και στηρίξουμε. Ακόμη και όταν δεν αναφερόμαστε μόνον στον covid, αλλά ως γενική συμπεριφορά στο μέλλον. Είναι πολύ πιθανόν η δική μας ολιγωρία, αδιαφορία ή αβελτηρία να καταστεί επιβλαβής ή επικίνδυνη για άλλους, ας θυμηθούμε ότι η τραγωδία στο Μάτι Αττικής ξεκίνησε από κάψιμο κλαδιών σε ημέρα με ισχυρούς ανέμους. Χωρίς πρόθεση καταστροφής αλλά με αμέλεια δυνάμει επιπτώσεων. Τώρα, την περίοδο αυτή, την περίοδο “covid” προσπαθούμε να μην φταρνιζόμαστε μπροστά στους άλλους χωρίς να καλύπτουμε το στόμα μας. Στην «μετά-covid» εποχή όχι μόνον να τηρήσουμε αυτήν την συνήθεια, αλλά να αποκτήσουμε και άλλες.

Ας πάμε τώρα σε μερικά λίγο περισσότερο απαιτητικά.

Είναι κουραστικό να ζεις μέσα σε ένα περιβάλλον που συνδυάζει περιορισμό και φόβο. Ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι αφότου ανοίχτηκε το κουτί τής Πανδώρας, ο κόσμος βελτιώθηκε όταν μπόρεσε να βγει (τελευταία) και η Ελπίδα.

Όταν η αγωνία νόσησης είτε δικής μας είτε των αγαπημένων μας, έρχεται χέρι με χέρι με εγκλεισμό, όπως και την άγνοια τότε πολλά είναι πιθανά. Ειδικά όταν οι άγνοια σχετίζεται με τις αιτίες,  λειτουργίες του ιού (πώς προέκυψε ο ιός;; τι είναι οι ‘ακίδες’ του; κλπ) και επιπτώσεις (τι σημαίνει ευάλωτος λόγω υποκειμένου νοσήματος;). Ακόμη περισσότερο  μέσα στο περιβάλλον της σύγχρονης «υπερ-πληροφόρησης». Στον διαδικτυακό κόσμο είναι δυνατόν να διαβάσουμε «τα πάντα όλα» κατά μια έκφραση του συρμού. Και φαινομενικά, σε πρώτη ανάγνωση και εικόνα έχουν την ίδια ‘βαρύτητα’  καθώς εμφανίζονται στην ίδια οθόνη υπολογιστή.

Εδώ ακριβώς είναι πλέον που στην «μετά-covid» εποχή πρέπει να είμαστε περισσότερο έμπειροι και προσεκτικοί.

Ας συνηθίσουμε να εμπιστευόμαστε τους ειδικούς. Να σκεπτόμαστε ότι είναι αγαθής προαίρεσης (δεν βλέπω γιατί επί παραδείγματι ο κος Τσίοδρας θέλει να είμαι στεναχωρημένος που δεν πάω στην ταβέρνα), και δεν αρέσκονται στο να μάς καταπιέζουν. Την ίδια στιγμή κατέχουν γνώσεις και πληροφορίες, όπως και ευθυκρισία ώστε να λαμβάνουν αποφάσεις που και για τους ίδιους δεν είναι ευχάριστες. Ας συνηθίσουμε πως ακόμη και μέσα στην ψυχική κόπωση, δυσθυμία και ανησυχία όπως τώρα, το «λογικό» πρέπει να επικρατήσει τού «θυμικού» και να υπάρξει εμπιστοσύνη προς τους ειδικούς.

Στο μέλλον, στην μετά-covid εποχή ας κρατήσουμε τις θετικές. Την τήρηση κανόνων ασφαλείας, την αποφυγή συνωστισμού, ωθήσεων, εισόδου σε χώρο χωρίς ενημέρωση και άδεια, κλπ (αυτό που κάποτε λέγαμε «ευγενική συμπεριφορά» και «καλούς τρόπους»). Ας δείχνουμε αλληλεγγύη, αλλά και κυρίως ας διατηρούμε την ψυχραιμία και ορθοφροσύνη, την εμπιστοσύνη σε -καλοπροαίρετους- ειδικούς. Ας απορρίπτουμε τις θεωρίες συνομωσίας, χωρίς όμως ειρωνείες προς όσους μέσα σε δύσκολες συνθήκες παρασύρθηκαν

Φυσικά να διαβάσουμε στο (κυρίως) διαδίκτυο ό,τι κρίνουμε πως θέλουμε να διαβάσουμε. Αλλά να το διαβάσουμε κριτικά , ορθολογικά και «τετράγωνα». Άλλο το διαβάζω άλλο το ενστερνίζομαι. Και αυτό ισχύει όχι μόνον για τις θεωρίες περί covid που τώρα κυκλοφορούν.

Ο Μπαρακ Ομπάμα δεν είναι εξωγήινος, ο Τραμπ δεν είναι θύμα νοθείας εκλογών, οι καθηγητές ΔΠΘ δεν έχουν βίλες με πισίνα στην αθέατη πλευρά της Σελήνης (δεν το έχω ακούσει αυτό αλλά πού θα πάει;;;!) !!! Οι θεωρίες συνομωσίας θα συνεχιστούν στο διαδίκτυο και μετά και πέραν covid, όπως και οι αρνητές της επιστήμης και των λογικών συμπεριφορών. Την ίδια στιγμή να προσέξουμε να μην φθάσουμε στο άλλο άκρο, και να αποδεχόμαστε πάντοτε και άκριτα μία άποψη ως «θέσφατη».

Η ανησυχία, ο φόβος, η απελπισία προξενούν παρεκτροπές από την αυστηρή έως και «συντηρητική» κατανόηση και συμπεριφορά. Γενικά όμως ως τώρα δείξαμε (η πλειονότητα) ψύχραιμη και ορθή αντιμετώπιση. Ας είμαστε έτοιμοι να δείξουμε και κατανόηση και ενσυναίσθηση στους παρασυρθέντες από την ανησυχία και απελπισία τους. 

Και ας λειτουργήσουμε έτσι ως κοινωνικά και πολιτικά όντα και δρώντες και στο μέλλον, στην μετά-κοβιντ εποχή. Άλλο το απορρίπτω μία «παλαβή» θεωρία συνομωσίας, άλλο το αντιμετωπίζω ειρωνικά και αλαζονικά αυτούς που παρασύρθηκαν. Και επίσης εντελώς άλλο το εξετάζω προσεκτικά μία άποψη που εκφράζει επιφυλάξεις και ανησυχίες βασιζόμενη μάλιστα σε επιστημονικά κριτήρια και μεθόδους.

Εν κατακλείδι: η τρέχουσα περίοδος covid είναι μια τραγωδία για αρκετούς στους οποίους εκφράζουμε αλληλεγγύη και στήριξη. Είναι πολύ δυσάρεστη για όσους «την βγάζουν καθαρή». Έδειξε ήδη αρνητικές και θετικές κοινωνικές συμπεριφορές.

Στο μέλλον, στην μετά-covid εποχή ας κρατήσουμε τις θετικές. Την τήρηση κανόνων ασφαλείας, την αποφυγή συνωστισμού, ωθήσεων, εισόδου σε χώρο χωρίς ενημέρωση και άδεια, κλπ (αυτό που κάποτε λέγαμε «ευγενική συμπεριφορά» και «καλούς τρόπους»). Ας δείχνουμε αλληλεγγύη, αλλά και κυρίως ας διατηρούμε την ψυχραιμία και ορθοφροσύνη, την εμπιστοσύνη σε -καλοπροαίρετους- ειδικούς. Ας απορρίπτουμε τις θεωρίες συνομωσίας, χωρίς όμως ειρωνείες προς όσους μέσα σε δύσκολες συνθήκες παρασύρθηκαν.

Μία μια λέξη: ας ετοιμάσουμε κάτι θετικό για την μετ-covid εποχή που ελπίζουμε όλοι ότι πλέον (και λόγω εμβολίων) πλησιάζει.

*Ο Κώστας Δικαίος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής και Ιστορίας των Υπηρεσιών Υγειονομικής Φροντίδας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του ΔΠΘ

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.