Πρωτοβουλια προβολης και διασωσης του θρακικου ιδιωματος πριν χαθει στη ληθη

Σειρά εκδηλώσεων «Διαλεκτικά της Θράκης» από την Κοσμητεία Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών ΔΠΘ για τα 100 χρόνια ενσωμάτωσης της Θράκης

Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή: «Να σπεύσουμε να σώσουμε το θρακιώτικο ιδίωμα πριν χαθούν οι άνθρωποι»

 
Η Κοσμητεία Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΔΠΘ πήρε την πρωτοβουλία στο πλαίσιο του εορτασμού για την επέτειο των 100 χρόνων από την ενσωμάτωση της Θράκης, να διοργανώσει μια σειρά από βιβλιοπαρουσιάσεις που τιμούν το έργο θρακιωτών συγγραφέων, που φέρουν τον τίτλο «Διαλεκτικά της Θράκης». Πρόθεση της Κοσμητείας με την εν λόγω πρωτοβουλία είναι να αναδείξει την ανεκτίμητη αξία του θρακιώτικου ιδιώματος, γνωστοποιώντας στους πολίτες τα βιβλία αξιόλογων ντόπιων συγγραφέων που κρύβουν τους γλωσσικούς θησαυρούς της Θράκης.
 
Για το πρόγραμμα των εκδηλώσεων «Διαλεκτικά της Θράκης», ενημέρωσε η Καθηγήτρια Γλωσσολογίας και Κοσμήτορας Κλασσικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΔΠΘ, κ. Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή, μιλώντας στο «Ράδιο Παρατηρητής».
 
Πέρα από τα «Διαλεκτικά» η κ. Καμπάκη-Βιουγουκλή γνωστοποίησε και την πραγματοποίηση ενός ακόμη κύκλου εκδηλώσεων με τίτλο «Νεότερες Θράσσες συγγραφείς», που είναι αφιερωμένος -όπως άλλωστε αποκαλύπτει και ο τίτλος- σε λογοτέχνηδες-συγγραφείς της Θράκης.
 
Ο λόγος στην ίδια όμως αναλυτικά…
 

«Τα θρακιώτικα είναι ιδιώματα και όχι διάλεκτος, οπότε αν τα αγαπήσουμε, τα καταλαβαίνουμε εύκολα»

 
ΠτΘ: Στις 17 Φεβρουαρίου αναμένεται να γίνει η πρώτη παρουσίαση των «Διαλεκτικών της Θράκης». Πείτε μας για την πρωτοβουλία αυτών των εκδηλώσεων.
 
Π.Κ.-Β.
: Η πρωτοβουλία τα «Διαλεκτικά της Θράκης»  έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά είναι μια κυοφορία, η οποία αργεί. Αρχίζουμε και έχουμε τα πρώτα μας «παιδιά» και θα έρθουν πολύ όμορφα πράγματα για τη Θράκη τα επόμενα χρόνια. Τα φετινά «Διαλεκτικά της Θράκης»  που είναι στο πλαίσιο των εορτασμών, αφορούν δουλειές θρακιωτών, οι οποίοι γνωρίζουν τα ιδιώματα της Θράκης, γιατί δεν είναι μόνο ένα το ιδίωμα. Τρείς σημαντικές εκδόσεις βιβλίων που αφορούν το θρακιώτικο ιδίωμα θα παρουσιαστούν σε πρώτη φάση στη  Ξάνθη και οπωσδήποτε θα μεταφερθούν και στην Κομοτηνή.
 
Αυτό που βγήκε πρώτο χρονικά και θα παρουσιαστεί και πρώτο είναι το βιβλίο του φιλολόγου Θεόδωρου Μουσίκα, ο οποίος είναι Σουφλιώτης, και αφορά τις εμπειρίες του ως παιδί από το Σουφλί με τον τίτλο, «Το Σουφλί της πρώτης μου άνοιξης». Είναι ένα βιβλίο γραμμένο εξολοκλήρου στο ιδίωμα, απευθύνεται κυρίως σε ανθρώπους που ξέρουν το ιδίωμα, γιατί δεν έχει εκτεταμένο γλωσσάρι, αλλά νομίζω ότι εύκολα μπορεί κανείς να το καταλάβει, επειδή τα θρακιώτικα δεν είναι διάλεκτος, είναι ιδιώματα, οπότε αν τα αγαπήσουμε, τα καταλαβαίνουμε σε μεγάλο βαθμό. Ενδεικτικά,  οι ιστοσελίδες “tvthrakioths” και το “Republic of Xylagani” μας δίνουν πάρα πολύ υλικό, το οποίο εμείς το επεξεργαζόμαστε επιστημονικά και θα έχουμε να αναδείξουμε και άλλα γλωσσικά θέματα από εκεί.
 

«Έχουμε πολλές συνταγές που είναι γραμμένες με δύο ή με τρεις εκδοχές, που έχουν διαφοροποιήσεις στα υλικά ή στη γλώσσα»

 
ΠτΘ: Αυτή είναι μια εξαιρετική χρήση των social media, τα δύο παραδείγματα που μας δώσατε. Το βιβλίο για το Σουφλί είναι μόλις το πρώτο σε μια σειρά τριών εκδόσεων οι οποίες αναμένεται να παρουσιαστούν;
 
Π.Κ.-Β.
: Ακριβώς. Η έκδοση του κ. Μουσίκα είναι δική του. Τα επόμενα δύο είναι εκδόσεις της Κοσμητείας οι οποίες έγιναν στο πλαίσιο των 100 χρόνων. Το δεύτερο βιβλίο που θα παρουσιαστεί στις 26 Φεβρουαρίου, είναι της πτυχιούχου μας της Χρυσούλας Μαμούγκα, η οποία πέρυσι ξεκίνησε να συλλέγει συνταγές σε θρακιώτικα ιδιώματα από την περιοχή του Σουφλίου. Αυτό ξεκίνησε από κάποιες αναρτήσεις που έκανα εγώ από συνταγές από Κοζάνη, από τα δικά μου τα μέρη, τις άρεσαν και τις μετέγραφε στη νεοελληνική. Έτσι έπιασε τα εβρίτικα και έκανε μια συλλογή από περίπου ενενήντα συνταγές, τις πιο γνωστές θρακιώτικες συνταγές, αλλά γραμμένες στο ιδίωμα τους. Έχουμε πολλές συνταγές που είναι γραμμένες και με δύο ή με τρεις εκδοχές, εφόσον έχουμε κάποια αλλαγή στα υλικά ή στη γλώσσα. Σε αυτές τις εκδοχές, ο κόσμος μπορεί να δει τις γλωσσικές διαφοροποιήσεις.
«Το λεξικό του Ιάσμου διασώζει γλωσσικές μορφές σε ένα επιστημονικό πλαίσιο, χωρίς όμως να είναι δυσνόητο για τον αναγνώστη»
 
ΠτΘ: Παράλληλα έχουμε και μια ροδοπίτικη συμμετοχή…
 
Π.Κ.-Β.
: Ναι. Το τρίτο βιβλίο τώρα είναι το πιο επιστημονικό. Είναι μια δουλειά του Ιασμιώτη Γιώργου Μπατζάκα, ο οποίος είναι ένας πραγματικός εραστής του ιδιώματος και της γλωσσολογίας και συλλέγει εδώ και πολλά χρόνια υλικό από την περιοχή του. Πέρασε από σαράντα κύματα για το τι θα συμπεριλάβει και τι όχι, αλλά με την ουσιαστική βοήθεια του εξαιρετικού συναδέλφου, κ. Ασημάκη Φλιάτουρα και με τη δική μου καθοδήγηση, φτάσαμε να βγάλουμε πια το λεξικό του Ιάσμου. O κ. Μπατζάκας είχε πάρα πολύ υλικό από γραπτές πηγές, από άλλες αντίστοιχες εργασίες, αλλά πιο πολύ ήταν η δική του δουλειά που καθόταν και τα μάζευε περίπου δεκαεπτά χρόνια, σύμφωνα με τον ίδιο. Με εμένα συνεργάζεται περίπου 7-8 χρόνια και με τον κ. Φλιάτουρα τα τελευταία 2-3 χρόνια. Είναι ένα εξαιρετικό βιβλίο που διασώζει γλωσσικές μορφές, μέσα σε ένα αυστηρά επιστημονικό πλαίσιο, το οποίο όμως δεν εμποδίζει τον αναγνώστη να το καταλάβει.
 
ΠτΘ: Θεωρείτε ότι όλη αυτή η διαδικασία ήταν εύκολη;
 
Π.Κ.-Β.
: Καθόλου. Ήταν μια πάρα πολύ δύσκολη διαδικασία γιατί οι άνθρωποι χάνονται. Υπήρχαν κάποιοι άνθρωποι στην Ξάνθη, στον Τόπειρο, οι οποίοι μιλούσαν το ντόπιο, το δυτικοθρακιώτικο ιδίωμα. Δεν είχαν δηλαδή επιρροές από ανατολική Θράκη. Για κάποιους λόγους, δεν ήταν δυνατό να ολοκληρώσω την καταγραφή που μου είχε εξασφαλίσει ένα φίλος από εκεί, ο οποίος όταν ξαναπήγα στο χωριό, με ενημέρωσαν ότι δυστυχώς είχε πεθάνει. Επομένως πρέπει να επισπεύσουμε, να κινηθούμε γρήγορα για να σώσουμε το θρακιώτικο ιδίωμα πριν χαθούν οι άνθρωποι. Επίσης όλα αυτά απαιτούν χρήματα, αλλά δεν έχουμε τέτοιες οικονομικές διευκολύνσεις.
 

«Τα θρακιώτικα γλωσσάρια θα μπουν στην ιστοσελίδα μας και μετέπειτα θα παρουσιαστούν σε συνέδριο»

 
ΠτΘ: Θα υπάρξει συνέχεια;
 
Π.Κ.-Β.
: Βεβαίως. Τουλάχιστον για τα ιασμιώτικα θα υπάρχει συνέχεια. Έχουμε πολύ υλικό ακόμα που μπορούμε να βγάλουμε. Αξίζει να σημειώσω ότι τα Θρακιώτικα Μαγειρέματα μας έφεραν στην επιφάνεια πάνω από 150 ιδιωματικούς όρους της θρακιώτικης κουζίνας. Επιπλέον έχουμε γλωσσάρι και για το μετάξι. Πρόκειται για πλούσια γλωσσάρια με ποικίλη θεματολογία, τα οποία θα μπουν επίσημα στην ιστοσελίδα μας και μετέπειτα θα παρουσιαστούν σε συνέδριο.
 

Οι «Νεότερες Θράσσες συγγραφείς»

 
ΠτΘ: Ανακοινώσατε και μια ακόμα σειρά εκδηλώσεων που αφορά στις νεότερες Θράσσες συγγραφείς,  οι οποίες θα ξεκινήσουν με την παρουσίαση του βιβλίου της Ελένης Εφραιμίδου…
 
Π.Κ.-Β.
: Η πρωτοβουλία ξεκίνησε πέρυσι στην Ξάνθη, στην προσπάθειά μου να αναδείξω την πόλη, γιατί όπως ξέρετε το εργαστήριο Γλωσσολογίας στην Κομοτηνή μαζί με την Τζένη Κατσαρή και το Δημοκρίτειο και με άλλους φορείς της πόλης, κάνουνε πάρα πολλές εκδηλώσεις με τέτοια ζητήματα βιβλιοπαρουσιάσεων. Έτσι ξεκίνησε αυτή η σειρά με την ονόμασα «Νεότερες Θράσσες συγγραφείς». Είναι λίγο πομπώδης η φράση, αλλά το Θρακιώτισσες θα παρέπεμπε περισσότερο στη λαογραφία. Γι’ αυτό το έβαλα Θράσσες για να φανεί ξεκάθαρα ότι είναι λογοτέχνηδες-συγγραφείς. Φέτος τιμούμε αυτές τις τρεις συγγραφείς, τη Βικτωρία Δράκου, την Ελένη Ανδρέου και την Ελένη Εφραιμίδου. Η Ελένη Εφραιμίδου είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται ως πεζογράφος και όχι ως ποιήτρια όπως την ξέραμε ως τώρα. Επιπλέον υπάρχουν πολλές άλλες αξιόλογες γυναίκες συγγραφείς και από την Κομοτηνή. Γυναίκες δίγλωσσες της τουρκικής, της πομακικής και άλλες γλώσσες. Το μόνο σίγουρο είναι πως έχουμε μεγαλεπήβολα σχέδια μέσα από αυτές τις εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν.
 
ΠτΘ: Πώς πήρατε την απόφαση όλα αυτά να τα εντάξετε και στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για τα εκατό χρόνια από την ενσωμάτωση της Θράκης;
 
Π.Κ.-Β.
: Αυτό ήταν μια απόφαση δική μου. Δεν ήταν επίσημη από την Περιφέρεια. Είχε ήδη ξεκινήσει από πέρυσι για τα εκατό χρόνια της Ξάνθης. Και μάλιστα έχω και τον ποιητικό τίτλο «100 χρόνια χωρίς μοναξιά». Σκέφτηκα ότι σαν Κοσμητεία θα έπρεπε να μεριμνήσουμε για το μείζον θέμα της ενσωμάτωση της Θράκης και έτσι ξεκίνησα με αυτή τη φιλοσοφία τις εκδηλώσεις. Η συμμετοχή μου στην περιφέρεια προέκυψε μετά. Η σειρά αυτών των εκδηλώσεων ως επί το πλείστον γίνονται υπό την αιγίδα του ΠτΘ και της Πολιτιστικής Κίνησης Ροδόπης, όσον αφορά στην Κομοτηνή.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.