Μιχαλης Μπαρτσιδης «Ο Μεχμετ Μιχρι Μπελι εγραψε μια εργασια για ενα φαινομενο ιστορικης σημασιας, με τροπο νηφαλιο, ψυχραιμο και δικαιο»

Με αφορμή τη σημερινή παρουσίαση του βιβλίου «Οι οικονομικές πλευρές της υποχρεωτικής ανταλλαγής μειονοτήτων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας» - «Ήταν η πρώτη και μια από τις λίγες συνολικά προσπάθειες να αναλυθεί η ανταλλαγή με όρους οικονομικοκοινωνικής προσέγγισης»

Το έργο του Μεχμέτ Μιχρί Μπελί, του «Καπετάν Κεμάλ», όπως ήταν το ψευδώνυμό του κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου όταν και ήρθε στην Ελλάδα για να πολεμήσει στις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού με τίτλο «Οι οικονομικές πλευρές της υποχρεωτικής ανταλλαγής μειονοτήτων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας» θα παρουσιαστεί σήμερα στην Κομοτηνή από ένα εκλεκτό πάνελ ομιλητών. Το έργο αποτελεί τη διατριβή του Μιχρί Μπελί στο Πανεπιστήμιο του Μισισιπί, όπου σπούδασε οικονομικά, και τοποθετείται χρονικά το 1930-31.
 
Λίγες ώρες πριν από την πρώτη παρουσίαση του βιβλίου, που ξεκινά την πορεία του στα ελληνικά από την Κομοτηνή ο «ΠτΘ» συνομίλησε με τον κ. Μιχάλη Μπαρτσίδη, επιστημονικό διευθυντή του Ινστιτούτου Νίκος Πουλατζάς, που ανέλαβε την πρωτοβουλία της έκδοσης για την επικαιρότητα και τους στόχους που εξυπηρετεί η έκδοσή του. Όπως σημείωσε ο κ. Μπαρτσίδης η σπουδαιότητα του έργου έγκειται στη νηφάλια αποτύπωση των οικονομικοκοινωνικών επιπτώσεων της ανταλλαγής των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά και στα όσα μπορεί να μας διδάξει σήμερα σε σχέση με την αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος και τις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας.
 
Ο λόγος στον ίδιο όμως…
 
ΠτΘ: κ. Μπαρτσίδη ως Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς εκδώσατε το βιβλίο «Οι οικονομικές πλευρές της υποχρεωτικής ανταλλαγής μειονοτήτων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας» το 2017. Πώς αποφασίσατε να το εκδώσετε και ποιος ήταν ο στόχος;
Μ.Μ.:
Πήραμε την πρωτοβουλία για την έκδοση του βιβλίου το 2015, διότι κρίναμε αναγκαία την έκδοσή του. Το βιβλίο αυτό συγκεντρώνει ορισμένα χαρακτηριστικά, επιστημονικά, κοινωνικοπολιτικά και συμβολικά -θα λέγαμε- ειδικά για τον συγγραφέα του. Υπάρχουν τρεις κύριοι λόγοι που μας οδήγησαν σε αυτή την απόφαση. Ο πρώτος είναι αυτό καθ' αυτό το επιστημονικό έργο που έχει μεγάλη σημασία, διότι είναι η πρώτη εργασία που έγινε για τις οικονομικές επιπτώσεις της υποχρεωτικής ανταλλαγής των πληθυσμών μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Η εργασία αυτή έγινε από τον συγγραφέα της δέκα χρόνια μετά την ανταλλαγή, το 1930-31, όταν σπούδαζε στην Αμερική, και ήταν η διατριβή του σε ένα αμερικάνικο πανεπιστήμιο. Όπως αντιλαμβάνεται ο Μεχμέτ Μιχρί Μπελί έγραψε μια εργασία για ένα φαινόμενο, το οποίο μόλις προ δέκα ετών είχε συμβεί και ήταν ένα φαινόμενο ιστορικής σημασίας, με τρόπο νηφάλιο, ψύχραιμο και δίκαιο. Αυτό ήταν  ένα χαρακτηριστικό το οποίο ακόμη και σήμερα δεν διαθέτουν πολλές επιστημονικές εργασίες αντίστοιχου περιεχομένου που αφορούν τέτοια κρίσιμα ζητήματα, που δημιούργησαν προβλήματα και αναταραχές μεταξύ των δύο χωρών. Αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία και πολιτισμική και πολιτική και ήταν ο βασικός λόγος που προκρίναμε και πήραμε την πρωτοβουλία για την έκδοσή του.
 
Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι ο ίδιος ο συγγραφέας είναι μια εμβληματική προσωπικότητα. Αν κάποιος ψάξει να δει τον βίο του θα καταλάβει ότι ο Μεχμέτ Μιχρί Μπελί είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος στην ουσία μοιράστηκε και μοίρασε τη ζωή, τις ιδέες του και όχι μόνο, ανάμεσα σε δύο χώρες την Ελλάδα και την Τουρκία. Γεννήθηκε το 1916 και πέθανε το 2011. Ήταν ένας τούρκος μαρξιστικής πολιτικός και διανοούμενος, ο οποίος πολέμησε στον ελληνικό εμφύλιο. Δηλαδή άφησε την «ησυχία» του στην Τουρκία, αν μπορούμε να το πούμε αυτό, και ήρθε και πολέμησε στον ελληνικό εμφύλιο. Είναι γνωστός με το όνομα «Καπετάν Κεμάλ». Πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν ένας ήδη συγκροτημένος επιστήμονας, διότι σπούδασε στην Αμερική. Υπάρχει και ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ που γύρισε ο Φώτης Λαμπρινός για τον Μεχμέτ Μιχρί Μπελί. Ήταν λοιπόν μια εμβληματική προσωπικότητα, ο οποίος «μοιράστηκε» σε δυο χώρες και αυτό έχει μια συμβολική αξία και πολιτική αξία για όποιους ενδιαφέρονται να ευνοηθούν οι δυνάμεις οι οποίες θέλουν την αλληλεγγύη των λαών θέλουν τη συνεννόηση, την επικοινωνία και τις ανταλλαγές μεταξύ των δυο κρατών, χωρών και των λαών τους, μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας.
 

Ο τρίτος λόγος είναι ότι θεωρούμε πως είναι επίκαιρη αυτή η εργασία, καθώς παραμένει ισορροπημένη. Διατηρεί μια ισορροπία τόσο όσον αφορά στην τουρκική πλευρά όσο και στην ελληνική πλευρά της ανταλλαγής. Φυσικά το εν λόγω έργο έχει και μια επικαιρότητα στις εποχές αυτές της προσφυγικής κρίσης, με τη διαχείρισή της από πλευράς κυβερνήσεων και διεθνούς παράγοντα. Μπορεί κάποιος να εξάγει σημαντικά διατάγματα για το πώς έγινε τότε η διαχείριση της ανταλλαγής, οικονομικά, κοινωνικά, και να βγάλει ορισμένα διατάγματα για το σήμερα. Αυτοί ήταν οι βασικοί λόγοι για τους οποίους προχωρήσαμε στην έκδοση αυτής της ολιγοσέλιδης, αλλά πάρα πολύ κρίσιμης και ιστορικής μελέτης. Το βιβλίο είναι 90 σελίδων και θα το παρουσιάσουμε στην πόλη σας.
 
ΠτΘ: Υπάρχουν άλλες τέτοιες μελέτες και από την ελληνική και από την τουρκική πλευρά, για τα αποτελέσματα αυτής της ανταλλαγής;
Μ.Μ.:
Είναι ένα θέμα που δεν συγκέντρωσε την προσοχή των επιστημόνων και των ερευνητών. Οι μελέτες είναι λίγες. Φανταστείτε πόσο πρωτοποριακό ήταν αυτό το έργο τη δεκαετία του '30. Και χρόνια μετά έχουμε πολύ λίγες μελέτες. Ήταν η πρώτη και μια από τις λίγες συνολικά προσπάθειες να αναλυθεί η ανταλλαγή με όρους οικονομικοκοινωνικής προσέγγισης. Είναι μια σπάνια περίπτωση. Εξ αυτού του λόγου γίνεται αντιληπτό και για ποιο λόγο αποτέλεσε και το κριτήριο για να το εκδώσουμε. 

«Η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου ξεκινά από την Κομοτηνή» 

ΠτΘ: Όσον αφορά την εκδήλωση που γίνει στην Κομοτηνή, έχουμε ένα αρκετά μεγάλο πάνελ. Θα είναι ο βουλευτής Μουσταφά Μουσταφά, ο οποίος έκανε και μια εισαγωγή στο βιβλίο. Πώς αποφασίσατε να κάνετε στην Κομοτηνή αυτή την παρουσίαση;
Μ.Μ.:
Είναι μία συγκινητική εισαγωγή του Μουσταφά Μουσταφά. Νομίζω ότι είναι θετική αυτή η πρωτοβουλία μας. Είναι η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου και ξεκινάμε από την Κομοτηνή. Θα  γίνει και στην Αθήνα και σε άλλες περιοχές που αφορούσαν την ανταλλαγή. Φυσικά στην Αθήνα θα γίνει η επίσημη παρουσίαση, αλλά εμείς επιλέξαμε να ξεκινήσουμε από την Κομοτηνή, διότι θεωρούμε ότι είναι άνθρωποι της πόλεώς σας και της περιοχής σας που συμμετείχαν συμβουλευτικά, όπως ο βουλευτής Μουσταφά Μουσταφά, που έχει και τον πρόλογο. Είναι πολύ μεγάλη μας χαρά που ξεκινάμε από την Κομοτηνή. Δεν θέλουμε να επικρατεί αυτό το αθηνοκεντρικό σύστημα με την έννοια ότι στην Αθήνα γίνονται δεκαπέντε παρουσιάσεις κάθε μέρα και στις επαρχιακές πόλεις μία. Πόσο μάλλον σε μια πόλη που αντικείμενο του έργου που θα παρουσιάσουμε έχει πάρα πολλούς δεσμούς και σχέσεις και λόγους να παρουσιαστεί εκεί για πρώτη φορά. Είναι αντιληπτό ότι τα διδάγματα που βγάζουμε από αυτό το βιβλίο αν δεν ακουστούν πρώτα στην Κομοτηνή πού αλλού θα ακουστούν; 

«Να συζητήσουμε τις προεκτάσεις αυτού του ιστορικού γεγονότος και της επικαιρότητάς του σήμερα» 

ΠτΘ: Ελπίζετε ότι θα αποτελέσει και αφορμή για συζήτηση γενικότερα για αυτό το κάπως ξεχασμένο, από αυτές τις απόψεις σημείο στην ιστορία και του τόπου, αλλά και της χώρας μας, γιατί επηρέασε όλη τη χώρα.
Μ.Μ.:
Επιδιώκουμε να γίνει συζήτηση. Δεν είναι τόσο να συζητήσουμε για τα στοιχεία που φέρνει το βιβλίο, όσον αφορά τις περιουσίες, αλλά να συζητήσουμε τις προεκτάσεις αυτού του ιστορικού γεγονότος και της επικαιρότητάς του σήμερα.  Στη βιβλιοπαρουσίαση θα βρίσκομαι εγώ ως διευθυντής του Ινστιτούτου και θα ανοίξω τη συζήτηση, θα είναι επίσης ο καθηγητής από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης, ο οποίος έχει κάνει μια εισαγωγή στο βιβλίο, ειδικά πάνω στα θέματα αυτά, θα είναι ο βουλευτής Μουσταφά Μουσταφά, ο οποίο γνωρίζει πάρα πολύ καλά και τον βίο του Μεχμέτ Μιχρί Μπελί, τον είχε συναντήσει και γνωρίζονταν, και η Σία Αναγνωστοπούλου, καθηγήτρια στο Πάντειο, ειδική στα ζητήματα των διεθνών σχέσεων και ειδικά των ελληνοτουρκικών ζητημάτων. Περισσότερο αυτό που έχει σημασία είναι να υπάρχει και κάποια συμμετοχή του κοινού της πόλης, στο οποίο εντελώς ελεύθερα και δημοκρατικά θα μπορέσει να εκφράσει κάποιες αντιλήψεις, κάποιες απόψεις, κάποιες κριτικές ίσως. Νομίζω ότι αυτό θα είναι μια ευτυχής συγκυρία να τονίσουμε τις αξίες της συνύπαρξης και της συνδιαλλαγής και όσο το δυνατόν περιορισμού των εθνικιστικών αντιλήψεων.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.