Το μοναστηρι της Αγιας Τριαδος, στο Καβακλη της Ανατολικης Ρωμυλιας και το πανηγυρι της Μεσσουνης

Η Μεσσούνη πανηγυρίζει την ημέρα του Αγίου Πνεύματος. Είναι η Αντριάδα μας, μέρα χαράς του χωριού, μέρα γλεντιού, μέρα ξεχωριστή.
 
Θυμάμαι τον εαυτό μικρό, με πόση χαρά περίμενα το πανηγύρι. Θυμάμαι όμως πάντα τον παππού μου τον Ηλία, που έλεγε νοσταλγικά: «Καουό κι φέτους του παναϊρ΄ μας, αμά παναΐρσ΄Αντριάδας, ήταν του δικό μας σ΄ν πατρίδα. Τρεις μέρις κρατούσι. Τρεις ώρες στράτα, μι τ΄ αμάξια κι μι σ΄κουρκούλεις στουλισμένα. Ούλου του χουριό, ούλα τα ύρω Ελληνικά χουριά μαζώνουνταν σ΄Αντριάδας του μουναστήρι, λίγου παρακάτ΄απούσ΄ Καρυές. Κόσμους πουλύς, γκάιντις, χουροί, γλέντια, παλαίστρις στα τσιαϊρούδια κουντά στου ρυάκ΄».
 
Από τότε ονειρευόμουν να βρεθώ σ’ αυτό το πανηγύρι, να γευθώ στιγμές από τις αναμνήσεις του παππού και του πατέρα μου.
 
Τα χρόνια πέρασαν και η επιθυμία μου πραγματοποιήθηκε 24 Μαΐου 2010, ανήμερα της Αγίας Τριάδας παρέα με συγγενείς.
 

Ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί από τη Μεσσούνη και ώρα δέκα ήμασταν έξω από το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, σ΄ν Αντριάδα των προγονών μας, δώδεκα χιλιόμετρα νότια από το Καβακλή (Τοπόλοβγκραντ) αμέσως μετά τις Καρυές. Η λειτουργία μόλις είχε τελειώσει. Στον περιβάλλοντα χώρο είχε κούνιες, μικροπωλητές, μικρομάγαζα, ταβέρνες, όργανα και το γλέντι συνεχιζόταν στο καταπράσινο λιβάδι κοντά στο ποτάμι. Είναι και τώρα το μεγάλο πανηγύρι των Καβακλιωτών.
 
Το καθολικό κτίσθηκε το 1836, όπως φαίνεται στη μετώπη του μοναστηριού. Τρίκλιτη Βασιλική, χωρίς τρούλο. Είναι φρουριακού τύπου, με πολλούς και θαυμάσιους κοιτώνες, ωραία αρχιτεκτονική, θαυμάσιο τέμπλο και φορητές εικόνες, καθώς επίσης θαυμάσιο δεσποτικό, άμβωνα και προσκυνητάρια.
 
Ο ναός εσωτερικά είναι ένα σύνολο, που διατηρείται σε καλή κατάσταση. Σώζεται και διατηρείται συνολικά η αρχική του δημιουργία. Στήθηκε με πολύ θρησκευτικό σεβασμό, ευλάβεια, μεράκι και συνδρομές των παππούδων μας, των Ελλήνων των δώδεκα χωριών της επαρχίας του Καβακλή.
 
Στον πρόναο μια πινακίδα στα Βουλγαρικά αναφέρει, σε ελεύθερη μετάφραση:
 
«Το μοναστήρι Αγίας Τριάδας, κτίσθηκε στις αρχές του 18ου αιώνα μ.Χ. .Στην αρχή υπήρχε μικρή ξύλινη εκκλησία. Στο τέλος του 18ου αιώνα έβρισκαν καταφύγιο αρματολοί της περιοχής  ΙΝΤΖΕ.  Οπλαρχηγοί, ο ΧΡΙΣΤΟ, ο ΚΑΡΑΚΟΛΙΟ και άλλοι. Το 1812, ο οπλαρχηγός ΧΡΙΣΤΟ έγινε μοναχός και πήρε το όνομα ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ. Η εκκλησία κτίσθηκε το 1836, είναι μία από τις πιο μεγάλες μοναστηριακές εκκλησίες της Βουλγαρίας. Εδώ σώζονται τα οστά του αρματολού ΚΑΡΑΚΟΛΙΟ, εικόνες από το τέλος του 18ου και αρχές του 19ου αιώνα και εκκλησιαστική τέχνη με μεγάλη καλλιτεχνική αξία. Στο πέρασμα του χρόνου, η εκκλησία μετατράπηκε σε μεγάλο πνευματικό κέντρο της περιοχής. Το μοναστήρι και η τρύπα (σπηλιά) του ΚΑΡΑΚΟΛΙΟ, είναι χαρακτηρισμένα σε Ιστορικά Μνημεία της Περιοχής».
 

Αριστερά στον πρόναο υπάρχει προθήκη με οστά μοναχών  και πίσω από την προθήκη επιτύμβιες στήλες, με τα ονόματα των μοναχών και την ημερομηνία κοίμησης των. Όλα είναι γραμμένα στα Ελληνικά. Ξεχωρίζω το, ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ  1813, είναι ο οπλαρχηγός ΧΡΙΣΤΟ που έγινε μοναχός, ΕΚΤΗΤΟΡΟΝ ΠΕΤΚΟΥ ΤΟΝΤΖΟΥ 1866 ΗΕΝΟΥΑΡΙΟΥ 15, ΤΟΤΟΥΡΗΣ 1840, και άλλες πέντε έξι στήλες.
 
Στο δεξί μέρος του τέμπλου, στον κυρίως ναό είναι το παρεκκλήσι των Κωνσταντίνου και Ελένης και στη δεξιά πλευρά του παρεκκλησίου, μέσα στο Ιερό, μια  σκάλα οδηγεί στην τρύπα- σπηλιά του ΚΑΡΑΚΟΛΙΟ, εθνικού ήρωα των Βουλγάρων.

Περιμέναμε λίγο να καούν τα κεριά που ανάψαμε στη μνήμη όλων των Ελλήνων και ιδιαίτερα των Σιναπλιωτών, εκ μέρους όλων των συγχωριανών μας, φωτογραφίσαμε τον περιβάλλοντα χώρο, φωτογραφηθήκαμε με την Ηγουμένη, ξεκουραστήκαμε στο κιόσκι, ήπιαμε δροσερό νερό από τη βρύση, βγήκαμε από το μοναστήρι περπατώντας στη στοά για την κεντρική έξοδο, δροσιστήκαμε από την  αύρα του Σακάρ και το δροσερό και γάργαρο ποταμάκι που περνά δίπλα από το μοναστήρι, περάσαμε το ξύλινο, στενό γεφυράκι και ξεκινήσαμε για το Σιναπλή των παππούδων μας, που απέχει μέσω Topolovgrant είκοσι πέντε χιλιόμετρα και σε ευθεία γραμμή, δίπλα από τον Τόντζο ποταμό, δεκατρία χιλιόμετρα.
 
Η Μαρούλα Ισπιρίδου, στο βιβλίο της  «Αίγειρος», στις σελίδες 30 και 34 μεταξύ άλλων αναφέρει:
 
«Ιερό προσκύνημα των κατοίκων της περιοχής ήταν η μονή της Αγίας Τριάδας, κτισμένη σε μια εύφορη περιοχή στους πρόποδες του Σακάρ, δέκα χιλιόμετρα ΝΑ του Καβακλή. Ιδρύθηκε το 1836 στα ερείπια παλιού μοναστηριού, Το 1898 περιήλθε στα χέρια Βουλγάρων…
 

Ο δάσκαλος Αντώνης Τζαβάρας, που στην ανταλλαγή ήλθε στην Κομοτηνή, όπου ο γιός του Αριστείδης με τον Πέτρο Μοσχίδη διέπρεψαν ως μαρμαρογλύπτες, είχε δύο κόρες που ήταν παντρεμένες με Βουλγάρους.
 
Ο σύζυγος της μιας,  χειροτονήθηκε ιερέας και η προτομή του βρίσκεται στο προαύλιο της εκκλησίας της Παναγίας. Η κόρη του σήμερα είναι ηγουμένη στο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας και μιλάει με υπερηφάνεια για τον παππού της τον Αντώνη».

Η μεταπτυχιακή σπουδάστρια της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Μαρία Χρ. Πασχούδη, στη διπλωματική της εργασία το 2010, «Από της Καρυές της Ανατολικής Ρωμυλίας στα Γιαννιτσά  (Ιστορία-Πνευματικός Βίος), στις σελίδες 69-72 αναφέρεται λεπτομερειακά στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος (Καρυών).
 
Μεταξύ άλλων γράφει:
 
«Το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας για την επαρχία Καβακλή υπήρξε πνευματικό κέντρο που παράλληλα όμως συνέδραμε οικονομικά στη συντήρηση των κοινοτήτων…
Ήταν το κέντρο συσπείρωσης τους (των Ελλήνων) και ο πνευματικός θύλακας της περιοχής…
Η Αγία Τριάδα, αρχικά ήταν ένα Ελληνικό παρεκκλήσι που μετατράπηκε σε μοναστήρι το 1830…
Διέθετε μεγάλες αγροτικές εκτάσεις, νερόμυλο…
Ο ηγούμενος ήταν κοσμικός και όχι εγγεγραμμένος στο μοναχολόγιο της μονής…
Επίσης υπήρχαν δύο μοναχοί και άλλοι λαϊκοί εργάτες, περίπου εξήντα, για τη φροντίδα και τη φιλοξενία…
Εξωτερικά η μονή θυμίζει ισχυρό φρούριο…
Αγιογραφίες του Δημητρίου Ζωγράφου υπάρχουν στο Καθολικό του μοναστηριού…
Οι αγιογραφίες έχουν μεταγραφεί στα Βουλγαρικά…

Στις 29 Αυγούστου 1879 οι κάτοικοι των γύρω Βουλγαρικών χωριών επεχείρησαν να καταλάβουν το μοναστήρι και να εγκαταστήσουν Βούλγαρο ιερέα. Οι Καρυώτες και Καβακλιώτες απέτρεψαν την κατάληψη. Όμως και πάλι στις 4 Μαΐου 1891 επεχείρησαν επιδρομή οι Βούλγαροι των γειτονικών χωριών. Στις 24 Μαΐου 1891 περίπου τριακόσιοι Βούλγαροι εισέβαλαν στο μοναστήρι κατά τη διάρκεια της λειτουργίας ετοίμασαν ένα είδος πανηγυριού σφάζοντας αιγοπρόβατα.  Στις 27 Μαΐου επιδόθηκαν σε καταστροφές αναζητώντας τους θησαυρούς της μονής. Η μονή επεστράφη στους Έλληνες στις 3 Ιουνίου μετά από διαμαρτυρία του Μητροπολίτη Νεοφύτου προς τις προξενικές αρχές και την παρέμβαση  των Μεγάλων Δυνάμεων.
 
Ωστόσο,  μέχρι το 1898 η μονή παλινδρομούσε μεταξύ των Ελλήνων και των Βουλγάρων που έκαναν επιδρομές. Στις 5 Μαΐου 1898 Βούλγαροι από τα χωριά Γενίκιοϊ, Σιαχλή, Στρέμ και Βακούφ εισέβαλαν στη μονή και έδιωξαν τον ηγούμενο και τους υπαλλήλους. Από τότε η μονή ανήκει στη μητρόπολη Σηλύμνου (Σλίβεν) της Βουλγαρικής εκκλησίας».

Οι πρόσφυγες της περιοχής του Καβακλή της Ανατολικής Ρωμυλίας, τιμούν ιδιαίτερα την εορτή της Αγίας Τριάδος. Σε ανάμνηση της Αντριάδας τους, αφιέρωσαν τους ενοριακούς ναούς στις νέες τους πατρίδες στη μνήμη της (Μεσσούνη Κομοτηνής, Πολύκαστρο Κιλκίς, Φιλιππούπολη Λάρισας, Κοιλάδα Λάρισας κ.ο.κ).
 
Στη θέση Λιβαδίτσα των Κουφαλίων Θεσσαλονίκης, κτίσθηκε και λειτουργεί προσκύνημα, από το Ίδρυμα Ανατολικορωμυλιωτών «Αγία Τριάδα», όπου εγκαταστάθηκε η εικόνα της Αγίας Τριάδος των προγόνων μας, που μεταφέρθηκε το 1990 από το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας του Καβακλή (Topolovgrant).
 
Κάθε χρόνο πανηγυρίζει με μεγαλοπρέπεια την παραμονή και την ημέρα της εορτής.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.