Στο μελλον, με τα ματια στο παρον
Οι εκδόσεις Πόλις επέλεξαν να συστήσουν στο ελληνικό κοινό τον κορυφαίο Γάλλο συγγραφέα Alain Damasio, γνωστό για την «επιρρέπειά» του σε έργα επιστημονικής φαντασίας, και το τελευταίο μυθιστόρημά του «Οι αθέατοι». Το έργο της μεταφοράς του από τη γαλλική στην ελληνική γλώσσα ανέλαβε ο Δημήτρης Δημακόπουλος και, αν κρίνουμε από το αποτέλεσμα, η μεταφραστική του ευχέρεια ξεπερνά τα όρια της αρτιότητας. Δεν είναι μόνο ο όγκος του μυθιστορήματος –η ελληνική έκδοση ξεπερνά τις 700 σελίδες– που αποτελεί βασικό μεταφραστικό σκόπελο, αλλά και η λεξικοπλαστική τάση του Damasio, μιας και το απαιτεί ο φανταστικός κόσμος που οικοδομεί.
«Οι αθέατοι», που έχουν τιμηθεί με το Grand Prix de l’Ιmaginaire και έχουν ανακηρυχθεί ως το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς από το περιοδικό «Lire», μας μεταφέρουν σε ένα μέλλον και σε έναν τόπο όχι τόσο μακρινό, στη Γαλλία το έτος 2040, αρκετά όμως δυστοπικό. Στο αφηγηματικό σύμπαν του Damasio, το κράτος έχει πτωχεύσει και προβαίνει στην ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, με εξαίρεση αυτές που αφορούν τη δημόσια ασφάλεια. Ακόμα και οι πόλεις περιέρχονται στην ιδιοκτησία των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Οι φτωχοί θεωρούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ενώ σημαντικά προνόμια απονέμονται σε όσους έχουν την οικονομική ευχέρεια να τα αγοράσουν. Η δημοκρατία τύποις λειτουργεί, έχοντας όμως τεθεί υπό αυστηρή επιτήρηση. Ένας εκτεταμένος έλεγχος μέσω της γενικευμένης χρήσης της πιο προηγμένης ψηφιακής τεχνολογίας επιβάλλεται σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, επιτρέποντας τον εύκολο εντοπισμό των ανεπιθύμητων. Ρωγμές, ωστόσο, εμφανίζονται στο σύστημα και δυνάμεις αντίστασης ξεπροβάλλουν. Οι αποκλεισμένοι οργανώνουν την εξέγερσή τους, ενώ οι μυστηριώδεις «αθέατοι», απροσδιόριστα πλάσματα μεταξύ ζώου και ανθρώπου, κατορθώνουν να ξεφύγουν από την επιτήρηση, παρά τον ανελέητο διωγμό τους από τις Αρχές.
Το διαβατήριό μας στον σκοτεινό αυτό κόσμο είναι η δράση του Λόρκα Βαρέζ και της συζύγου του Σαχάρ Βαρέζ. Και οι δύο επιλέγουν να φέρουν αντίσταση, στον βαθμό που τους επιτρέπουν οι νέες κοινωνικές δομές, με τον πρώτο, Καθηγητή Κοινωνιολογίας να αγωνίζεται να διασώσει τις αξίες της επιστήμης του και τη δεύτερη να διδάσκει σε ομάδες που βρίσκονται στο περιθώριο. Ξαφνικά όμως η τετράχρονη κόρη τους Τίσκα εξαφανίζεται από το δωμάτιό της, υπό ανεξήγητες συνθήκες. Η μητέρα αποφασίζει να πενθήσει ορθολογικά και να μην αντισταθεί στις νέες συνθήκες, ενώ ο πατέρας δεν μπορεί επουδενί να πιστέψει πως η κόρη του χάθηκε, αναζητώντας την πεισματικά. Με την ελπίδα έτσι ότι έχει καταφύγει στους «αθέατους», κατατάσσεται στο στρατιωτικό σώμα των Κυνηγών, που αναζητούν και μελετούν τα παράξενα αυτά όντα. Σε αυτό το σημείο η πένα του Damasio αποκτά έντονη συναισθηματική φόρτιση και ο συγγραφέας αφιερώνει κάποιες πολύ συγκινητικές σελίδες στη σχέση γονιών-παιδιών. Καταφέρνει παράλληλα και συναρθρώνει σε μια συναρπαστική ποιητική μυθοπλασία την πολιτική παρέμβαση, το θρίλερ και τη φιλοσοφία.
Μπορεί να μιλά για ένα δυστοπικό μέλλον, φέρνει όμως στο επίκεντρο το καυτό παρόν και τις επιλογές μας, κοινωνικές, πολιτικές κλπ., και κυρίως τις εξελίξεις στον τεχνολογικό τομέα. Δημιουργεί μια ατμόσφαιρα γεμάτη ένταση και αγωνία, ένα βιβλίο-σύμπαν με θέμα τα διακυβεύματα των καιρών μας: την προσπάθεια ελέγχου των πάντων, την αμφισβήτηση και την αλληλεγγύη.
Γιάννης Καλογερόπουλος, «Η καλή επιστημονική φαντασία ανήκει στο κυρίως σώμα της καλής λογοτεχνίας»
Ο Γιάννης Καλογερόπουλος στο προσωπικό του ιστολόγιο“no14me” σχολίασε για το πρώτο μυθιστόρημα του Damasio που κυκλοφόρησε στα ελληνικά: «[…] ο Damasio βρίσκει τον κατάλληλο χώρο για να παρουσιάσει μια εκδοχή του κόσμου μας, μια εκδοχή διόλου απίθανη, μάλλον συμβατή με τη ροή της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας αλλά και των αλμάτων στην τεχνολογία και δη στο κομμάτι της τεχνητής νοημοσύνης. Ο, εντός πολλών εισαγωγικών, προφητικός χαρακτήρας ενός σύγχρονου μυθιστορήματος, που ανήκει στην επιστημονική φαντασία, έχει να αναμετρηθεί με την αληθοφάνεια και τον χαρακτήρα πιθανού, ώστε να παρουσιάζει ευρύτερο ενδιαφέρον, πέρα από το κομμάτι της συγγραφικής φαντασίας. Παρότι δεν γίνεται άμεση αναφορά στα στοιχεία πάνω στα οποία βασίζει ο συγγραφέας τη μελλοντική αυτή εξέλιξη, εκείνα οφείλουν να είναι εμφανή στον αναγνώστη έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια σχέση αιτίου − αιτιατού που θα συμβάλει στην ελάττωση του ανοίκειου.
Άλλωστε, το μεγαλύτερο κομμάτι της επιστημονικής φαντασίας χρησιμοποιεί το εκάστοτε μελλοντολογικό εύρημα ως αφορμή για να θέσει και να εξετάσει μια κοινωνικοπολιτική συνθήκη, μια παράκαμψη ώστε να γίνει αναφορά στο σήμερα, ιδιαίτερα στο κομμάτι του σήμερα που θα γεννήσει τον νέο αυτό κόσμο. […] Αυτή η ιδιότυπη συγχρονία δίνει αρκετούς επιπλέον πόντους στο μυθιστόρημα, παρότι, φαινομενικά και μόνο, βρίσκεται εκτός του κυρίου σώματος της πλοκής και της αφήγησης, ένα υπόβαθρο προβληματισμού, το οποίο πατάει στέρεα στη φιλοσοφική και κοινωνιολογική επιστήμη, τομείς που ο συγγραφέας φαίνεται να γνωρίζει καλά και να θέτει με άνεση στο μυθοπλαστικό περιβάλλον της ιστορίας του.
[…] Πολυσέλιδο και πυκνογραμμένο, το μυθιστόρημα του Damasio αποδείχτηκε ιδιαιτέρως απολαυστικό στην ανάγνωσή του, ιδιαιτέρως φιλόδοξο στη σύλληψη και την κατασκευή του, πραγματικά θαυμαστό ως επίτευγμα, απόρροια ξεκάθαρου συγγραφικού ταλέντου και επίμονης εργασίας. Ακόμα μια απόδειξη πως η καλή επιστημονική φαντασία ανήκει στο κυρίως σώμα της καλής λογοτεχνίας».
Η «φωνή» της γαλλόφωνης επιστημονικής φαντασίας, Alain Damasio
Ο Alain Damasio γεννήθηκε το 1969 στη Λυόν. Θεωρείται ο κορυφαίος, σήμερα, Γάλλος συγγραφέας του φανταστικού και της πολιτικής δυστοπίας, χαρακτηρισμός που του αποδόθηκε ειδικότερα μετά την κυκλοφορία του μυθιστορήματός του «La Horde du Contrevent» το 2006, που σημείωσε μεγάλη εκδοτική επιτυχία. Με τα βιβλία και τα άρθρα του παρεμβαίνει ενεργά στην πολιτική ζωή της Γαλλίας, υποστηρίζοντας απόψεις επηρεασμένες από τις θέσεις του Ζιλ Ντελέζ. Έχει τιμηθεί τρεις φορές με το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο επιστημονικής φαντασίας στη Γαλλία, το Grand Prix de l’Imaginaire.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
