Σαρακατσανικα Χριστουγεννα στην Κομοτηνη

Το κονάκι του, προσφέροντας για ακόμα μια χρονιά σαρακατσάνικες πίτες, Χριστόψωμο και διάφορα καλούδια, έστησε στην κεντρική πλατεία της Κομοτηνής το πρωί της Πέμπτης 28 Δεκεμβρίου ο Μορφωτικός Σύλλογος των εν Θράκη Διαβιούντων Σαρακατσαναίων.
 
Για ακόμα μια χρονιά λοιπόν τα μέλη του Συλλόγου μύησαν  τους Κομοτηναίους, γευστικά, στα Χριστούγεννα των Σαρακατσάνων, αναβιώνοντας τα φαγητά που μαγείρευαν τις παλιές εποχές.
 
Ο Σύλλογος συμμετείχε στις Χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις του Δήμου Κομοτηνή, με τις γυναίκες του Συλλόγου να έχουν ψήσει στριφτόπιτες με τυρί, ριζόπιτα, σπανακοτυρόπιτα, πρασόπιτα και τραχανόπιτα, καθώς και  Χριστόκλουρα.
 
Το απόγευμα της ίδια μέρας ο Σύλλογος αναβίωσε το έθιμο «Αρνιά-κατσίκια»  στην εξέδρα στην πλατεία της Κομοτηνής. 

Βαθιά η πίστη των Σαρακατσαναίων 

Οι Σαρακατσάνοι ήταν πιστοί χριστιανοί, χωρίς μεγάλη θεωρητική κατάρτιση. Τελούσαν όμως τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και ένιωθαν δέος για τα μυστήρια, ειδικά του γάμου και της βάπτισης. Τις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης και τις ονομαστικές γιορτές τις γιόρταζαν με μεγαλοπρέπεια, όπου κι αν βρίσκονταν. Ιδιαίτερα τιμούσαν τον Αη-Γιώργη, τον Αη-Γιάννη, τον Αη-Δημήτρη, τον Αη-Λια και την Παναγιά. 

Οι βοσκοί με την Χριστόκλουρά τους οι πρώτοι προσκυνητές του Χριστού 

Οι Σαρακατσαναίοι πιστεύουν πως, όταν γεννήθηκε ο Χριστός, οι βοσκοί ήταν οι πρώτοι που πήγαν και προσκύνησαν και γι’ αυτό είναι ευλογημένοι. Πήγαιναν στην Παναγία κουλούρα ψημένη στα κάρβουνα, την οποία ζύμωναν και έφτιαχναν οι γυναίκες και την ονόμαζαν Χριστόκλουρα. Η Χριστόκλουρα έπρεπε να είναι κεντητή. Τα κεντήματα στη Χριστόκλουρα, οι Σαρακατσάνες τα σχεδίαζαν με τα δάχτυλα, το πιρούνι, το μαχαίρι και το φλιτζάνι. Τα σχέδια συμβόλιζαν τα πρόβατα, τα άλογα, τα μαντριά , τη στρούγκα και άλλα. 

Φωτιά και αλάτι αποτρεπτικά των καλικατζαρέων  το δωδεκαήμερο στο καλύβι 

Στο καλύβι από την παραμονή των Χριστουγέννων άναβαν τη φωτιά και δεν την άφηναν να σβήσει δώδεκα ημέρες, όσες δηλαδή ήταν και τα «παγανά». Τα «παγανά», «οι καλικάτζαροι» δηλ. ήταν τα «όξω από δω» και άμα έβλεπαν αναμμένη τη φωτιά δεν ζύγωναν.
 
Επιπλέον γύρναγαν την πυροστιά ανάποδα κι έριχναν αλάτι μέσα στη φωτιά για να ακούγεται το σκάσιμο του αλατιού και να σκιάζονται τα παγανά. Πάνω απ' την πόρτα του καλυβιού κρέμαγαν κλαράκια αγριοτριανταφυλλιάς − σπαραγγιάς − παλιουριάς και κρανιάς για να κρατάνε μακριά τα παγανά. 

«Πριτσιατσιά» για τις ευχές 

Τα παιδιά απ' την Παραμονή συνεννοούνταν για το τι θα κάνουν όταν ξημερώσει Χριστούγεννα και για να είναι προετοιμασμένα πήγαιναν στο «Λόγγο». Εκεί το καθένα έκοβε χλωρά κλαράκια πουρνάρια, γιατί όταν θα τα έβαζαν στη φωτιά, καθώς καίγονταν «πριτσιάναγαν»(τριζοβολούσαν).
 
Γι' αυτό και τα λέγαν «Πριτσιατσιά». Έκοβαν δε τόσα κλαράκια όσα θα ήταν και τα καλύβια στα οποία θα πήγαιναν για τις ευχές. Πριν τις γιορτές επίσης προμηθεύονταν απ' την κοντινή πόλη τα «καλούδια» με τα οποία φίλευαν τα παιδιά κυρίως, αλλά και τους μεγάλους, που θα πήγαιναν στα κονάκια τους για να τους ευχηθούν.
Στους μεγάλους οι οποίοι έκαναν ακριβώς τις ίδιες ευχές, εκτός από καλούδια προσέφεραν και κρασί με μεζέδες. Λόγω της γιορτής, ─ και ήταν αρκετοί αυτοί που γιόρταζαν την ονομαστική τους γιορτή─, οι άντρες στρώνονταν στην τάβλα έτρωγαν έπιναν κι έπιαναν το τραγούδι.
 
Η τάβλα στην οποία έβαζαν τα φαγητά ήταν ένα χαμηλό τραπέζι, τύπου σοφρά, καλυμμένη με ένα  καραμηλωτό υφαντό με κορδέλες που σχημάτιζαν τον σταυρό και φούντες σε διάφορα χρώματα. Σημειωτέον ότι η τάβλα δεν έπρεπε ποτέ να  πατηθεί.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.