Προτομες και ανδριαντες στην Κομοτηνη

Μία γοητευτική διαδρομή στον τόπο και τον χρόνο της πόλης μας που μπορεί να αξιοποιηθεί τουριστικά

Ήταν τα μέσα Ιουλίου όταν σε συνέντευξη τύπου ο Δήμος Κομοτηνής, παρουσίασε το πλαίσιο δράσεων που σχεδίασε για την ενίσχυση του τουρισμού στην περιοχή. Ως τρόπον τινά, «ναυαρχίδα» του εγχειρήματος προτάχθηκε τότε η ιστοσελίδα visitkomotini με σκοπούμενο αποτέλεσμα αυτό της διαδραστικότητας μεταξύ των εχόντων την πρωτοβουλία και των επισκεπτών που θα μπορούν με φωτογραφίες και κείμενα που θα ανεβάζουν στην ιστοσελίδα να μοιράζονται τις εμπειρίες τους από την πόλη και τα περίχωρά της. Για να μπορέσει όμως κατά το συνήθως συμβαίνον να μετατραπεί σε εμπειρία, αυτό που βιώνει κανείς θα πρέπει αφενός να έχει τις γνώσεις και αφετέρου τα εργαλεία έτσι ώστε να μπορέσει να μετασχηματίσει αυτό που ζει σε αυτό που θυμάται.

Μία πρότασή λοιπόν για να μπορέσει να αποκτήσει περιεχόμενο αυτή η σκοπούμενη απόκτηση εμπειριών από τους επισκέπτες την περιοχή μας θα ήταν η δημιουργία θεματικών πολιτιστικών διαδρομών. Δεν ανακαλύπτουμε φυσικά την Αμερική με μία τέτοια πρόταση αφού αντίστοιχα εγχειρήματα έχουν δοκιμαστεί σε Ελλάδα και εξωτερικό και θαρρούμε πως έχουν αποδείξει την χρησιμότητά τους. Εξοικειώνουν τον επισκέπτη με τον τόπο που επέλεξε να κάνει τις διακοπές του, του παρέχουν γνώσεις και του δίνουν την ευκαιρία να δεθεί περισσότερο με τους ανθρώπους του τόπου επίσκεψης. Και όσο περισσότερο ένας επισκέπτης δένεται με έναν τόπο τόσο συνεχίζει να τον επισκέπτεται.

Για να μη μακρηγορούμε όμως με τη «θεωρία» μία τέτοια θεματική πολιτιστική διαδρομή θα μπορούσε να είναι αυτή που θα καταγράφει τις προτομές και τους ανδριάντες που βρίσκονται διάσπαρτοι στην πόλη μας. Ποιους άλλωστε επιλέγει να τιμήσει μια πόλη θέτοντας σε δημόσια θέα τα γρανιτένια ή μαρμάρινα πρόσωπα τους δεν είναι γεγονός τυχαίο. Κρύβει και αυτό μια ιστορία (και έναν σκοπό) από πίσω, όπως ακριβώς και τα πρόσωπα που προβάλλονται, και μπορεί να πλάσει ένα αφήγημα ιδιαιτέρως γοητευτικό. Θα μπορούσαμε έτσι να προβάλλουμε το εξωστρεφές πρόσωπο της περιοχή μας στο διάβα των χρόνων σε πλήθος τομέων ανθρώπινων δραστηριοτήτων, από τα γράμματα και τις επιστήμες, μέχρι την επιχειρηματικότητα, τη διπλωματία, την πολιτική.

Δια του λόγου το αληθές αρκεί μόνο μια παράθεση των 9 προτομών και των 4 ανδριάντων που μπορεί κανείς να συναντήσει στην Κομοτηνή, όπως αυτή που ακολουθεί αμέσως παρακάτω. Με την ευχή η πρόταση να βρει ώτα ευήκοα.

Προσωπικότητες ανδρών από την αρχαιότητα μέχρι το σήμερα στις προτομές της Κομοτηνής

Γεώργιος Βιζυηνός

Την προτομή του Γεωργίου Βιζυηνού (1849-1896), του γνωστού ανά το πανελλήνιο Θρακιώτη ποιητή και πεζογράφου που γεννήθηκε στην Βιζύη της Ανατολικής Θράκης, βλέπει όλη η Κομοτηνή.

Ο Βιζυηνός ηγήθηκε της στροφής του νεοελληνικού διηγήματος προς τις λαϊκές παραδόσεις και τον ψυχογραφικό ρεαλισμό, ευθυγραμμιζόμενος με τα αιτήματα της γενιάς του 1880, με τα σημαντικότερα διηγήματά του να είναι Το αμάρτημα της μητρός μου, Ποίος ήταν ο φονεύς του αδελφού μου, Το μόνον της ζωής του ταξείδιον και Μοσκώβ Σελήμ.

Ο αδριάντας του βρίσκεται μπροστά από το Δημαρχείο Κομοτηνής, στην πλατεία που φέρει το όνομά του, και βρίσκεται σε καλή κατάσταση, με το πρόσωπό του μάλιστα να προστατεύεται από τα στοιχεία της φύσης, και τα πουλιά, από το καπέλο του, που περιλήφθηκε από τον δημιουργό.

Κωνσταντίνος Κανάρης

Ο αδριάντας του Κωνσταντίνου Κανάρη (1793-1877), γνωστού ήρωα της επαναστάσεως του 1821, βρίσκεται στο μικρό πάρκο στην είσοδο της οδού Βενιζέλου, από την πλευρά της Λέσχης Κομοτηναίων, συνοδευόμενος μάλιστα από μια άγκυρα.

Ο γνωστός μπουρλοτιέρης ήταν σπουδαία μορφή του ναυτικού αγώνα κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και μετέπειτα ναύαρχος και πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας σε ένα διάστημα 33,5 ετών (1844, 1848-49, 1864, 1864-65 και 1877) και για 2 χρόνια και 3 μήνες συνολικά.

Η προτομή στήθηκε στην Κομοτηνή στο πλαίσιο του εορτασμού της Ναυτικής Εβδομάδας 1996 και αποτελεί προσφορά του Πολεμικού Ναυτικού.

Κωνσταντίνος Σισμάνογλου

Ο Κωνσταντίνος Σισμανόγλου (1857-1951) υπήρξε μεγάλος εθνικός ευεργέτης με οικογενειακή παράδοση, ο οποίος χρηματοδότησε την δημιουργία δύο νοσοκομείων που φέρουν το όνομά του, ένα στην Αθήνα, και ένα στην Κομοτηνή.

Ο ευεργέτης ανταποκρίθηκε στο αίτημα των Κομοτηναίων για τη δημιουργία ενός νοσοκομείου στην ακριτική περιοχή που το είχε τόση ανάγκη, κάνοντας τη δωρεά του αρχικού κτιρίου με τον εξοπλισμό του.

Το νοσοκομείο Κομοτηνής φέρει, μέχρι τη μετεγκατάστασή του στο νέο κτίριο που σχεδιάζεται αυτή την περίοδο την προσωνυμία «Σισμανόγλειο» με την προτομή του να υποδέχεται όλους τους επισκέπτες στον περίβολο του Νοσοκομείου.

Νέστορας Τσανακλής

Στην άλλη πλευρά της Βενιζέλου, στην είσοδο από την πλευρά της πλατείας, βρίσκεται η προτομή του Νέστορα Τσανακλή (1841-1932), του μεγάλου ευεργέτη της Κομοτηνής.

Δική του δωρεά είναι το εμβληματικό κτίριο της Τσανακλείου Αστικής Σχολής, που αποτέλεσε σχολείο, έδρα της πρυτανείας του ΔΠΘ για πολλά χρόνια, και μετά από πολλά χρόνια κλεισίματος αναμένεται να ανοίξει και πάλι φέτος τις πύλες της στο κοινό.

Η προτομή του, στην συμβολή των οδών Φιλικής Εταιρείας και Ελ. Βενιζέλου, είναι από τις πιο «ταλαιπωρημένες» τόσο από τα πουλιά στα δέντρα που την καλύπτουν, ενώ και η μαρμάρινη βάση της έχει δει καλύτερες μέρες.

Δεν βοηθά βέβαια και το γεγονός ότι τα δέντρα σε συνδυασμό με τις κατασκευές γύρω της δεν την αφήνουν και τόσο εμφανή.

Αλέξανδρος Συμεωνίδης

Απέναντι από την Τσανάκλειο, βρίσκεται η προτομή του Αλεξάνδρου Συμεωνίδη (1909-1972) Κομοτηναίου καθηγητή με πολύπλευρη προσφορά στη ιατρική έρευνα, στον τομέα της αντιμετώπισης της νόσου του καρκίνου.

Ο Αλέξανδρος Συμεωνίδης ήταν ιδρυτικό μέλος και μέλος του προεδρείου της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Έρευνας του Καρκίνου και το 1969 ίδρυσε την «Ελληνική Εταιρεία Έρευνας του Καρκίνου». Επίσης ήταν μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Παθολογικής Ανατομικής, της Αγγλικής, της Αμερικανικής και της Γερμανικής Εταιρίας Παθολογικής Ανατομικής κ.α.

Η προτομή του βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, παρόλο που φαίνεται ότι χρειάζεται λίγη παραπάνω προσοχή.

Χαρίσιος Βαμβακάς

Η συνεισφορά του Χαρίσιου Βάμβακα (1872-1952), στην προσπάθεια η Θράκη να προσαρτηθεί στην Ελλάδα, είναι ανεκτίμητη.

Ως ύπατος αρμοστής της Ελλάδας στη διασυμμαχική διοίκηση της Θράκης και πρώτος γενικός διοικητής Θράκης μετά το 1920, σε συνεργασία με τον Ελευθέριο Βενιζέλο συνέβαλλε με κάθε τρόπο στην ενσωμάτωσή της στην Ελλάδα.

Η προτομή του βρίσκεται σήμερα στην είσοδο της πλατείας, από την είσοδο της Βενιζέλου.

Στίλπων Κυριακίδης

Η προτομή του Στίλπωνος Κυριακίδη (1887-1964), του Κομοτηναίου ιστορικού και λαογράφου, καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με
πλούσιο επιστημονικό έργο, βρίσκεται μπροστά από το Αρχαιλογικό Μουσείο Κομοτηνής.

Ο Στίλπων Κυριακίδης υπήρξε απόφοιτος Φιλοσοφικής σχολής και έμεινε γνωστός ως ιστορικός-λαογράφος, εισηγητής της «ιστορικής μεθόδου» στην Ελληνική Λαογραφία.

Η προτομή του είναι από τις πιο ταλαιπωρημένες, έχοντας εμφανή επάνω της τα σημάδια του χρόνου με την μύτη να έχει σπάσει στο παρελθόν, ενώ συχνά το άγαλμα δέχεται διάφορες φθορές.

Δημόκριτος

Η προτομή του Θράκα ατομικού φιλοσόφου Δημοκρίτου (460-370 π.Χ.) θα υποδέχεται, όταν ξανανοίξει η Τσανάκλειος, τους επισκέπτες της, μιας και βρίσκεται στο προαύλιο δίπλα από την είσοδό της.

Αστρονόμος, φυσικός, μαθηματικός, φιλόσοφος, ο Δημόκριτος, που γεννήθηκε στα Άβδηρα, υπήρξε ο θεμελιωτής της ατομικής θεωρίας, και η προτομή του για χρόνια υποδεχόταν τους επισκέπτες της πρυτανείας του πανεπιστημίου που φέρει το όνομά του.

Και μπορεί η πρυτανεία να έχει μεταφερθεί εδώ και πολλά χρόνια, η προτομή του όμως παραμένει και βρίσκεται στο προαύλιου της Τσανακλείου, έτοιμη να αποτελέσει μέρος της ζωής της πόλης ξανά.

Γεώργιος Γεννηματάς

Ο Γιώργος Γεννηματάς (1939 – 1994) ήταν Έλληνας πολιτικός, ιδρυτικό μέλος του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ), βουλευτής και υπουργός της μεταπολιτευτικής περιόδου επί κυβερνήσεων Ανδρέα Παπανδρέου.

Ο Γ. Γεννηματάς, από τους πρωτεργάτες του ΕΣΥ, θεωρείται ένας από τους βασικούς εμπνευστές και σχεδιαστές της πολιτικής για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Θράκης κατά την περίοδο των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ.

Τα αποκαλυπτήρια του αδριάντα του έγιναν το 2003, και βρίσκεται μπροστά από το διοικητήριο της Περιφέρειας ΑΜΘ.

Αφιερωμένοι σε άνδρες της πολιτικής, του πνεύματος και της εκκλησίας οι 4 ανδριάντες στην Κομοτηνή

Στην Κομοτηνή βρίσκουμε 4 αδριάντες, διαφορετικής τεχνοτροπίας ο καθένας, με εκπροσώπους της ιστορίας του νεότερου Ελληνισμού που είτε είχαν στενή σχέση με την Κομοτηνή είτε τη Θράκη γενικότερα.

Ελευθέριος Βενιζέλος

Ο πιο γνωστός, και αυτός που βλέπουν καθημερινά οι περισσότεροι Κομοτηναίοι, είναι ο ανδριάντας του Ελευθερίου Βενιζέλου, που είναι τοποθετημένος στον χώρο απέναντι από το ΙΚΑ, στην συμβολή των οδών Υψηλαντών, Δημοκρίτου, Μ. Μπότσαρη και Αλ. Συμεωνίδη.

Ο Ελ. Βενιζέλος έχει σηκωμένο το χέρι προς την ανατολή, με το έργο να αποτελεί έμπνευση του γλύπτη Νικόλα. Τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος έγιναν κατά τη διάρκεια του εορτασμού των «Ελευθερίων» το 1990, αποτίνοντας τιμή στον ηγέτη  που πρωτοστάτησε στη διεύρυνση της Ελλάδας, και την ενσωμάτωση της Θράκης στον Εθνικό κορμό.

Μητροπολίτης Κωνστάντιος

Ο ανδριάντας του Μητροπολίτη Κωνστάντιου, έργο του Θ. Βασιλείου, βρίσκεται στο προαύλιο του καθεδρικού ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Ως μητροπολίτης Μαρώνειας, στρατολόγησε κατοίκους της περιοχής λίγο πριν την κήρυξη της επανάστασης το 1821, με τους οποίους μετέβηκε στην Χαλκιδική συμμετέχοντας στην επανάσταση στη Μακεδονία.

Μητροπολίτης Χρύσανθος

Ο ανδριάντας του Μητροπολίτη Χρυσάνθου, του τελευταίου μητροπολίτη Τραπεζούντος και μετέπειτα αρχιεπισκόπου Αθηνών, αποτελεί έργο του καθηγητή της Α.Σ.Κ.Τ. Γιάννη Παππά.

Βρίσκεται στην πλατεία Αυτοκ. Θεοδοσίου, εντός του Βυζαντινού Φρουρίου, απέναντι από τον Μητροπολιτικό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Με καταγωγή από τη Γρατινή, υπήρξε κορυφαία εθνική, εκκλησιαστική και επιστημονική φυσιογνωμία, και τιμάται ακόμα και σήμερα στην περιοχή μας, ενώ αποτελεί σύμβολο για τον Ποντιακό Ελληνισμό.

Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή

Ο νεότερος ανδριάντας στην Κομοτηνή είναι αυτός του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, του Θρακιώτη Έλληνα μαθηματικού που διακρίθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο αδριάντας του βρίσκεται στην Κεντρική πλατεία της Κομοτηνής, και τα αποκαλυπτήριά του πραγματοποιήθηκαν το Μάιο του 2004, και είναι έργο του γλύπτη Ιωάννη Μπάρδη.

Το επιστημονικό έργο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή επεκτείνεται σε πολλούς τομείς των Μαθηματικών, της Φυσικής και της Αρχαιολογίας. Είχε σημαντικότατη συνεισφορά ιδιαίτερα στους τομείς της πραγματικής ανάλυσης, συναρτησιακής ανάλυσης και θεωρίας μέτρου και ολοκλήρωσης.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.