«Πετρομπεης Μαυρομιχαλης»: Γνωριμια με εναν αγνωστο και «αδικημενο» ηρωα του 1821
Τη «φωνή στην αδικημένη άλλη πλευρά» φιλοδοξεί να δώσει ο ιστορικός Αθανάσιος Συροπλάκης με το πόνημά του «Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης: ο ηγέτης της Ελληνικής Επανάστασης», το οποίο, παρουσιάζοντας τον βίο και τις πράξεις του μπέη της Μάνης, Πέτρου Μαυρομιχάλη, θέλει να μας μεταφέρει και τα επιχειρήματα της πλευράς η οποία αντιτάχθηκε στον Καποδίστρια.
Πράγματι, ενώ για τον πρώτο Κυβερνήτη του Ελληνικού Κράτους, τον Ιωάννη Καποδίστρια, παρατηρείται τα τελευταία δύο χρόνια μία συγγραφική έκρηξη, για τον «αντίπαλό» του, τον ηγέτη της Μάνης, Πέτρο Μαυρομιχάλη, η βιβλιογραφία είναι ελάχιστη έως ανύπαρκτη.
Έτσι, το βιβλίο του κ. Συροπλάκη έρχεται να συμπληρώσει ένα μεγάλο κενό, αφού είναι αφιερωμένο εξ ολοκλήρου σε αυτόν τον μεγάλο αγωνιστή της Ελληνικής Επανάστασης, του οποίου, όμως, το όνομα αμαυρώθηκε, εξαιτίας της αντιπαλότητάς του με τον Καποδίστρια και, τελικά, την αποτρόπαια δολοφονία του από δύο μέλη της οικογένειάς του.
Το βιβλίο δεν επιχειρεί, φυσικά, να «αθωώσει» τον Πετρόμπεη, αλλά, μέσα από την ψύχραιμη πλευρά του ιστορικού, να αναδείξει και την αδικημένη άλλη πλευρά, η οποία είχε και αυτή τα δίκια της στη γνωστή διαμάχη με τον Κυβερνήτη. Ο κ. Συροπλάκης με έξυπνο τρόπο υποδεικνύει και τους λανθασμένους χειρισμούς τόσο του Πετρόμπεη όσο και του ίδιου του Κυβερνήτη στο συγκεκριμένο ζήτημα, καθώς και τους λόγους για τους οποίους ο Πετρόμπεης θεωρούσε, ενδεχομένως, ότι η δολοφονία του Κυβερνήτη ήταν μονόδρομος για τους Έλληνες και για τον ίδιο.
Το βιβλίο δεν επιχειρεί να “αθωώσει” τον Πετρόμπεη, αλλά, μέσα από την ψύχραιμη πλευρά του ιστορικού, να αναδείξει και την αδικημένη άλλη πλευρά, η οποία είχε και αυτή τα δίκια της στη γνωστή διαμάχη με τον Κυβερνήτη. Ο κ. Συροπλάκης με έξυπνο τρόπο υποδεικνύει και τους λανθασμένους χειρισμούς τόσο του Πετρόμπεη όσο και του ίδιου του Κυβερνήτη στο συγκεκριμένο ζήτημα, καθώς και τους λόγους για τους οποίους ο Πετρόμπεης θεωρούσε, ενδεχομένως, ότι η δολοφονία του Κυβερνήτη ήταν μονόδρομος για τους Έλληνες και για τον ίδιο
Η μελέτη αυτή μας υπενθυμίζει με έξυπνο τρόπο ότι τα πρόσωπα της Ιστορίας δεν είναι πάντοτε εξορισμού «καλά» ή «κακά», «άσπρα» ή «μαύρα», αλλά συχνά απλά «γκρίζα». Μπορεί, λοιπόν, η συμμετοχή της οικογένειας Μαυρομιχάλη στη δολοφονία του Καποδίστρια να ήταν μία πράξη επονείδιστη, αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι πρέπει να λησμονηθεί η ανιδιοτελής προσφορά του στον Αγώνα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας, προσφορά τόσο χρηματική όσο και ηγετική και πολιτική. Το ίδιο έγινε, εξάλλου, και με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, ο οποίος, αν και αναμείχθηκε στα εμφύλια πάθη των Ελλήνων κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης και διέπραξε κι αυτός τα λάθη του, η μνήμη του και η προσφορά του στον Αγώνα, δεν αμαυρώθηκε τελικά.
Πέρα από το βασικό αυτό σημείο της μελέτης, ο συγγραφέας παρουσιάζει αναλυτικά τη δράση της οικογένειας Μαυρομιχάλη στα Ορλωφικά το 1770 και το πώς έφτασε ο Πέτρος να γίνει «μπέης» της Μάνης το 1816, έναν τίτλο τον οποίο δεν δίστασε, όμως, να αποποιηθεί αμέσως μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης, προκειμένου να διαχωρίσει τη θέση του από εκείνη των «συμμάχων» των Τούρκων, θέση την οποία πολλοί προεστοί δίσταζαν να αποκηρύξουν. Για τα παιδικά και τα νεανικά του χρόνια λίγα είναι γνωστά λόγω έλλειψης πηγών. Η δράση του, ωστόσο, στο πλευρό της Φιλικής Εταιρείας από το 1811 που έγινε μέλος της ως και εκείνη των επαναστατικών χρόνων παρουσιάζεται εκτενώς.
Μπορεί ως στρατιωτικός ηγέτης να μην είχε χάρισμα ο Πέτρος Μαυρομιχάλης, αλλά ως πολιτικός ηγέτης και ως δωρητής χρημάτων στον Αγώνα, δεν προσέφερε και λίγα. Τελικά, η μνήμη του αποκαταστάθηκε στα χρόνια του Όθωνα, το ίδιο και οι απαιτήσεις τις οποίες είχε από τον Καποδίστρια περί χρηματικών αποζημιώσεων και αξιωμάτων. Στην κηδεία του το 1848 συνέρρευσε πλήθος κόσμου, όπως είχε συμβεί και σε εκείνη του Γέρου του Μοριά.
Συμπερασματικά, πρόκειται για ένα από τα πιο αξιόλογα βιβλία της επετειακής σειράς των εκδόσεων Μεταίχμιο για το 1821 το συγκεκριμένο βιβλίο του κ. Συροπλάκη, το οποίο μας συστήνει από πρώτο χέρι έναν άγνωστο και αδικημένο ήρωα του 1821.
*Η Λεύκη Σαραντινού είναι φιλόλογος, ιστορικός και συγγραφέας. Τελευταίο της βιβλίο η ιστορική μελέτη «Μύθοι που έγιναν ιστορία», Εκδόσεις Ενάλιος, Αθήνα 2020
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
