Πενηντα χρονια εκλογες, εικοσι εκλογικες αναμετρησεις, σε ενα συλλογικο εργο

Πενήντα χρόνια μεταπολίτευση, πενήντα χρόνια εκλογικού «πυρετού»: Πέντε δεκαετίες γεμάτες εκλογικές αναμετρήσεις που διαμόρφωσαν τη σημερινή πολιτική σκηνή της χώρας και έμειναν στην ιστορία. Η καταγραφή αυτών των αναμετρήσεων αποτυπώνεται στο συλλογικό έργο με τίτλο «Μισός αιώνας εκλογές», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις, σε επιμέλεια Πέτρου Ιωαννίδη και Ηλία Τσαουσάκη.

Μέσα από 17 podcasts καταγράφονται όλες οι εθνικές εκλογικές αναμετρήσεις της μεταπολίτευσης, από το 1974 μέχρι και το 2023. Ακαδημαϊκοί, ειδικοί της πολιτικής επιστήμης, της επικοινωνίας της ιστορίας και της δημοσιογραφίας, μιλούν περιληπτικά για όλες τις εκλογικές περίοδους. Ενδεικτικά, δημοψήφισμα του 1974,  εκλογές «της Αλλαγής» το 1981, εκλογές «της μεγάλης συμμετοχής» το 2004, αλλά και «εκλογές της αναστοίχισης» σε μια περίοδο δραματικών γεγονότων το 2015, αποτελούν κάποια από τα σημαντικότερα κεφάλαια του έργου. Οι εκλογικές μάχες που αποτυπώθηκαν στη μνήμη του κόσμου, σε σχέση με τη διεθνή πολιτική σκηνή, τις ατζέντες του κάθε κόμματος, την εκλογική γεωγραφία και συμπεριφορά είναι κάποια από τα πολιτικά χαρακτηριστικά που εξετάζονται  ανά εκλογική αναμέτρηση στον τόμο.

Πρόκειται για ένα βιβλίο, το οποίο ξεκίνησε από ψηφιακές συζητήσεις των δύο επιμελητών με τον αείμνηστο ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Ηλία Νικολακόπουλο που ήταν και ο επιστημονικός υπεύθυνος της σειράς. Μια σύντομη ανάλυση για την κατάσταση που επικρατούσε στα κόμματα σε κάθε περίοδο, να ξεκαθαριστούν οι αιτίες που οδήγησαν σε νίκες αλλά και ήττες, δίνοντας έμφαση στα πρόσωπα, τους πρωταγωνιστές, τους κερδισμένους αλλά και τους ηττημένους των εκλογικών αναμετρήσεων.

Οι συμμετέχοντες που αναλύουν εν συντομία την κάθε εκλογική περίοδο είναι: Ηλίας Νικολακόπουλος, Ρούλα Νέζη, Γιάννης Κωνσταντινίδης, Παναγιώτης Κουστένης, Κώστας Πουλάκης, Γιάννης Βούλγαρης, Δημήτρης Παπαδημητρίου, Γιάννης Μαυρής, Πάνος Σταθόπουλος, Θοδωρής Λιβάνιος, Ευτυχία Τεπέρογλου, Νίκος Μαραντζίδης, Βασιλική Γεωργιάδου, Γεράσιμος Μοσχονάς, Ευτύχης Βαρδουλάκης, Ηλίας Τσαουσάκης, Πέτρος Ιωαννίδης, Παύλος Τσίμας.

Κώστας Αθανασίου*

«Το βιβλίο δίνει απαντήσεις και συνάμα θέτει ερωτήματα για συζήτηση για τα μεγάλα πολιτικά γεγονότα, τις στάσεις και τα κριτήρια των ψηφοφόρων, τις αιτίες πίσω από νίκες και ήττες, για πρόσωπα και κόμματα»

Ο Κώστας Αθανασίου, στη στήλη του βιβλίου της εφημερίδας «Εποχή», για το συγκεκριμένο συλλογικό έργο  γράφει:

«Η πολιτική ιστορία ενός τόπου μπορεί να διαβαστεί από πολλές πλευρές, από πολλές οπτικές γωνίες και με διαφορετικούς κεντρικούς άξονες, που έτσι κι αλλιώς πάντα αλληλοσυμπληρώνονται. Αναμφίβολα, όμως, σε εποχές που η κοινοβουλευτική δημοκρατία λειτουργεί, η ανάγνωσή της μέσα από το πρίσμα των εκλογικών διαδικασιών και αποτελεσμάτων προφανώς αποτελεί μια κρίσιμη πλευρά για την κατανόησή της… [Εξάλλου] μια πολύ σημαντική παράμετρος, που δίνει ιδιαίτερο ειδικό βάρος στην έκδοση, είναι ότι αποτυπώνεται με πολύ σαφή τρόπο το πολιτικοκοινωνικό πλαίσιο της εποχής εντός του οποίου πραγματοποιείται η κάθε εκλογική αναμέτρηση. Αυτό δεν υπενθυμίζει απλώς στους παλιότερους τις συνθήκες διεξαγωγής κάποιων εκλογών, αλλά κυρίως κάνει τον τόμο εξαιρετικά προσβάσιμο σε νεότερους ανθρώπους, που δεν έχουν ζήσει την εποχή των εκλογών, π.χ., του 1974 ή του 1981.

Όπως μας θυμίζει το βιβλίο, από το 1974 έχουν γίνει 20 εθνικές εκλογές και στη Βουλή εισήλθαν συνολικά 28 κόμματα. Υπήρξε Βουλή με τρία κόμματα αλλά και με οκτώ κόμματα. Ταυτόχρονα, αναφέρονται και οι εννέα ευρωεκλογές και τα δύο δημοψηφίσματα που διεξήχθησαν στην Ελλάδα όλη την περίοδο μετά την πτώση της χούντας, καθώς και κάποιες κρίσιμες και ιδιαίτερες αυτοδιοικητικές εκλογές.

“Μια ιστορία μεγάλων επιτευγμάτων αλλά και εξίσου μεγάλων αντιφάσεων. Μια περίοδος που αποτιμάται θετικά από τους πολίτες, παρ’ όλη τη συστηματική προσπάθεια συνολικής απαξίωσης”: αυτό είναι η Μεταπολίτευση, σύμφωνα με τους επιμελητές του τόμου. Αυτή την 50ετία, λοιπόν, την ιχνηλατούν με άξονα τις εκλογές, ξεκινώντας από την ταραγμένη και επισφαλή εποχή του 1974 (“τα βασικά διλήμματα της εποχής ήταν αν θα προχωρήσουμε σε μετάβαση στη δημοκρατία ή σε αποκατάσταση της δημοκρατίας,” όπως συνοψίζει το κρίσιμο, εκείνη την εποχή, ερώτημα ο Ηλίας Νικολακόπουλος) μέχρι τον “εκλογικό σεισμό” του 2023.

Βέβαια, στο κάθε κεφάλαιο αποτυπώνεται η ματιά του συνομιλητή ή της συνομιλήτριας που συζητάει με τους δύο επιμελητές την κάθε εκλογική αναμέτρηση. Ως εκ τούτου, αυτή η προσωπική οπτική αποτελεί και έναυσμα για έναν πολιτικό διάλογο για το κάθε θέμα, ακόμα και (ή, μάλλον, ιδιαίτερα) εκεί που μπορεί κανείς να διαφωνεί ή να έχει άλλη ανάγνωση από αυτή που καταθέτει ο καθένας και η καθεμία στη συζήτηση. Το βιβλίο, έτσι, δίνει απαντήσεις και συνάμα θέτει ερωτήματα και ανοίγει ζητήματα για συζήτηση για τα μεγάλα πολιτικά γεγονότα, για τη στάση των κομμάτων (και τη μεταβολή της μέσα στον χρόνο, όσον αφορά τα «ιστορικά» κόμματα), για τις στάσεις και τα κριτήρια των ψηφοφόρων, για τις αιτίες πίσω από νίκες και ήττες, για πρόσωπα και κόμματα».

Εν κατακλείδι, ως έχοντες ζήσει την πολιτική ιστορία της μεταπολίτευσης διαπιστώνουμε ότι ουσιαστικά ταυτιζόμαστε με την άποψη των επιμελητών του τόμου, «ότι η περίοδος αυτή παρ’ όλη τη συστηματική προσπάθεια συνολικής απαξίωσης εξακολουθεί να αποτιμάται θετικά»۰ από τους πολίτες, ναι, κυρίως.

*Κώστας Αθανασίου, «Διαβάζοντας την πολιτική ιστορία μέσα από τις εκλογές», εφ. «Εποχή», 5 Νοεμβρίου 2023.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.