«Οι μερες του ουρανιου τοξου»: Πως ενα πολιτικο σποτ «φερνει» την ελευθερια σε μια χωρα βυθισμενη στη δικτατορια και τη σιωπη;

Βασισμένο στην αληθινή ιστορία πτώσης του Χιλιανού Δικτάτορα Πινοσέτ

Antonio Skarmeta, «Οι μέρες του ουράνιου τόξου», Αγγελική Βασιλάκου μτφ., εκδ. Κλειδάριθμος, Αθήνα 2021, σ. 232

«Οι μέρες του ουράνιου τόξου» είναι ένα βιβλίο που μιλάει με φωτεινό, αισιόδοξο και χιουμοριστικό τρόπο για μία ζοφερή εποχή στην ιστορία της Χιλής, εκείνη της στυγνής δικτατορίας του Πινοσέτ. Είναι ένα βιβλίο γεμάτο χρώματα, χαρά και γέλιο, τον καιρό που όλα αυτά ήταν απαγορευμένα στη Χιλή.

Ο Antonio Skarmeta, ο δημιουργός του διάσημου «Ο ταχυδρόμος του Νερούδα», το οποίο γυρίστηκε ως μία πολύ επιτυχημένη ταινία με το όνομα “Il postino”, μας γυρνά πίσω στο 1988, στα χρόνια των τριγμών της δικτατορίας του Πινοσέτ και στην τελική της πτώση.

Πρόκειται για την άγνωστη σχετικά, μα συνάμα αληθινή, ιστορία, η οποία κρύβεται πίσω από τη διαφημιστική καμπάνια που συνέβαλε στην πτώση του δικτατορικού καθεστώτος.

Τρομοκρατημένος από την κατακραυγή την οποία υφίσταται στο εξωτερικό η διεφθαρμένη και αντιδημοκρατική κυβέρνησή του, ο Πινοσέτ αποφασίζει να αφήσει να διεξαχθεί ένα νόμιμο δημοψήφισμα στις 5 Οκτωβρίου του 1988 σχετικά με τη συνέχιση ή όχι της διακυβέρνησης της χώρας από το καθεστώς. Παίρνει την καθοριστική απόφαση να επιτρέψει στα δεκαέξι κόμματα της φιμωμένης αντιπολίτευσης να προβάλουν στα ΜΜΕ ένα δεκαπεντάλεπτο διαφημιστικό σποτάκι  υπέρ του «Όχι» στο δημοψήφισμα, διατηρώντας τον πλήρη έλεγχο των ΜΜΕ όλες τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας. 

Ο δικτάτορας είναι βέβαιος για τη νίκη του, παρά την παραχώρηση αυτή, αφού ο κόσμος είναι παραιτημένος και φοβάται να προβάλει έστω και την έμμεση αντίθεσή του στο βίαιο καθεστώς ψηφίζοντας «Όχι». Εξάλλου, είναι εντελώς απίθανο να αλλάξουν γνώμη οι πολίτες μέσα σε μόλις δεκαπέντε λεπτά και να θέσουν τέλος σε δεκαπέντε χρόνια σκαιής δικτατορίας –ή μήπως όχι;

Ο A. S. μας αφηγείται την ιστορία του καλύτερου διαφημιστή της χώρας, του Αδριάν Μπετίνι, ο οποίος επιστρατεύτηκε για την προσπάθεια αυτή και κατάφερε τελικά να βρει το κατάλληλο σύνθημα, τη μουσική και τα λόγια προκειμένου να πείσει τον κόσμο ότι κάτι θα μπορούσε επιτέλους να αλλάξει στη βασανισμένη χώρα του.

Παράλληλα με την τριτοπρόσωπη αφήγηση του ίδιου του συγγραφέα, μας παραθέτει επίσης την πρωτοπρόσωπη μαρτυρία του Νίκο Σάντος, του έφηβου γιου του καθηγητή φιλοσοφίας Ροδορίγο Σάντος, ο οποίος συλλαμβάνεται εν ώρα διδασκαλίας για απείθεια έναντι στο αντιδημοκρατικό  καθεστώς. 

Ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις δύο ιστορίες είναι η Πατρίτσια Μπετίνι, η κόρη του πρώτου και η κοπέλα του δεύτερου. Όλοι μαζί θα αγωνιστούν και θα κάνουν τα αδύνατα δυνατά προκειμένου να επιστρέψει το χρώμα και η μουσική στην γκρίζα πρωτεύουσα της Χιλής, το Σαντιάγο, όπου διαδραματίζεται το μυθιστόρημα.

Οι πιο δυνατές σκηνές του βιβλίου είναι οι περιγραφές του ζόφου και της παραίτησης που επικρατεί στην πόλη εξαιτίας της δικτατορίας, αλλά και εκείνη η οποία ο Αδριάν Μπετίνι συζητά με την κόρη του για το επικείμενο δημοψήφισμα και συνειδητοποιεί τον βαθμό της απελπισίας και την τάση φυγής που διακατέχει τους νέους σχετικά με την όλη κατάσταση. Πώς καταφέρνεις, λοιπόν, να πείσεις έναν παραιτημένο λαό να αγωνιστεί για ένα καλύτερο αύριο στη χώρα του; Το βιβλίο μάς στέλνει ένα αισιόδοξο μήνυμα, τόσο αναγκαίο στις μέρες μας, που αποδεικνύει ότι όλα είναι δυνατά αρκεί να είμαστε ενωμένοι και να αγωνιζόμαστε πάντα για το καλύτερο

Η γραφή είναι αυθόρμητη, παιχνιδιάρικη και μοιάζει με αυτή που θα χρησιμοποιούσε ένας έφηβος στα αντίστοιχα κεφάλαια, ενώ εξακολουθεί να ρέει σαν γάργαρο νερό στα κομμάτια όπου μιλά ο ίδιος ο συγγραφέας για τον Μπετίνι. Οι εξεζητημένες λέξεις και οι πομπώδεις εκφράσεις αποφεύγονται. Τα μικρά κεφάλαια και ο κοφτός, απλός λόγος του συγγραφέα, χωρίς αναλυτικές περιγραφές συναισθημάτων και καταστάσεων, καταφέρνουν να κάνουν τον αναγνώστη να βιώσει ρεαλιστικότατα το συναισθηματικό αδιέξοδο των ηρώων, ήτοι την αγωνία που βιώνει ο Νίκο μετά από τη σύλληψη του πατέρα του και την προσπάθεια που καταβάλει ο Αδριάν για να ανακαλύψει ένα επιτυχημένο τηλεοπτικό σποτ.

Από κοντά και η φιλοσοφία, ιδίως εκείνη του Πλάτωνα για τις σκιές στο περίφημο σπήλαιό του, η οποία ντύνει αριστοτεχνικά την όλη ιστορία και προσφέρει τις κατάλληλες αναλογίες με τη δικτατορία και την επικείμενη πτώση της. Εξάλλου, μονάχα η φιλοσοφία ήταν εκείνη που μπορούσε να αντισταθεί επιτυχώς στον Πινοσέτ την εποχή του σκότους. Η αλληγορία δε, με το ουράνιο τόξο και τα χρώματά του, θα θυμίσει, σε όσους το γνωρίζουν, το καταπληκτικό «Παραμύθι με τα χρώματα» του Αλέξη Κυριτσόπουλου, ενός αγαπημένου παιδικού βιβλίου.

Οι πιο δυνατές σκηνές του βιβλίου είναι οι περιγραφές του ζόφου και της παραίτησης που επικρατεί στην πόλη εξαιτίας της δικτατορίας, αλλά και εκείνη η οποία ο Αδριάν Μπετίνι συζητά με την κόρη του για το επικείμενο δημοψήφισμα και συνειδητοποιεί τον βαθμό της απελπισίας και την τάση φυγής που διακατέχει τους νέους σχετικά με την όλη κατάσταση. Πώς καταφέρνεις, λοιπόν, να πείσεις έναν παραιτημένο λαό να αγωνιστεί για ένα καλύτερο αύριο στη χώρα του;

Το βιβλίο μάς στέλνει ένα αισιόδοξο μήνυμα, τόσο αναγκαίο στις μέρες μας, που αποδεικνύει ότι όλα είναι δυνατά αρκεί να είμαστε ενωμένοι και να αγωνιζόμαστε πάντα για το καλύτερο.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.