Οι επετειακες ημεριδες ΙΣΤΟΡΙΑΣ και ΔΙΑΛΕΚΤΟΛΟΓΙΑΣ της ΠΑΜΘ για τα ΕΚΑΤΟΧΡΟΝΑ της Απελευθερωσης-Ενσωματωσης της Θρακης στον εθνικο κορμο
Με τη συμμετοχή ΧΟΡΕΥΤΙΚΩΝ και την προσφορά ΕΔΕΣΜΑΤΩΝ από τους πολιτιστικούς συλλόγους της Περιφέρειας ΑΜΘ
Και τη μαγική έκθεση κειμηλίων της θρακιώτικης παράδοσης και πολιτισμού του Γιώργου Αρβανίτη
Με αφετηρία το δεύτερο δεκαήμερο του Νοεμβρίου οι θεσμικοί φορείς της πόλης, ο Δήμος Κομοτηνής στις 20/11 και η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης στις 11 και 12/12 υλοποίησαν εκδηλώσεις για την επέτειο των 100 χρόνων Απελευθέρωσης- Ενσωμάτωσης της Δυτικής Θράκης στον εθνικό κορμό, ο μεν Δήμος Κομοτηνής με την παρουσίαση του αφιερωματικού τόμου «“Διαβάζοντας την πόλη”: Κουμουτζηνά‒ Γκιουμουλτζίνα ‒ Κομοτηνή ‒ Πρόσωπα και Κείμενα», και η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με τη διοργάνωση δυο ημερίδων, μια ιστορίας και μια διαλεκτολογίας, το Σάββατο και την Κυριακή που μας πέρασε, το δημοσιογραφικό αποτύπωμα των οποίων έχει ως ακολούθως.
Ι. «Επετειακή ΗΜΕΡΙΔΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ: Η Θράκη στα χρόνια της Απελευθέρωσης-Ενσωμάτωσης με την Ελλάδα»
Η διοργάνωση της προαναφερόμενης Ημερίδας έγινε από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και την επιστημονική ευθύνη είχε το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, με συντονίστριες τις κ. Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή, Ομότιμη Καθηγήτρια του ΤΕΦ/ΔΠΘ, και Ζωή Κοσμίδου, Εκτελεστική Γραμματέα ΠΑΜΘ. Η Επετειακή Ημερίδα έγινε με την υποστήριξη και του Δήμου Κομοτηνής και των Πολιτιστικών Φορέων του τόπου μας.
Η επιστημονική επιτροπή της Ημερίδας
Την Επιστημονική Επιτροπή αποτελούσαν οι κ. Έλλη Λεμονίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πατρών, Αικατερίνη Μάρκου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του ΤIE/ΔΠΘ, και Ιωάννης Μπακιρτζής, Αναπληρωτής Καθηγητής του ΤIΕ/ΔΠΘ. Την Οργανωτική Επιτροπή οι κ. Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή, Ζωή Κοσμίδου και ο φοιτητής του ΤΕΦ/ΔΠΘ κ. Κάρεν Χαναγκιάν, με σημαντική να είναι η συνδρομή του τελευταίου και στη Γραμματεία και στην τεχνική υποστήριξη των Ημερίδων.
Οι ομιλητές της Επετειακής Ημερίδας Ιστορίας και οι εισηγήσεις τους
Η Ημερίδα ξεκίνησε με θρακιώτικους χορούς και τραγούδια, για να λάβει στη συνέχεια τον λόγο η συντονίστρια της βραδιάς, η Εκτελεστική Γραμματέας της ΠΑΜΘ, κ. Ζωή Κοσμίδου η οποία κάλεσε στο βήμα για τους χαιρετισμούς τους, τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμονα, τον Δήμαρχο Κομοτηνής κ. Γιάννη Γκαράνη και τον περιφερειάρχη ΑΜΘ κ. Χρήστο Μέτιο, ο οποίος και παρέδωσε τον λόγο στον Κεντρικό Ομιλητή της Ημερίδας κ. Θεοχάρη Δαλακούρα, Καθηγητή Νομικής Σχολής του ΔΠΘ και Πρόεδρο της Επιτροπής Επετειακών Εκδηλώσεων για τα 100 χρόνια της Απελευθέρωσης- Ενσωμάτωσης της Θράκης στην Ελλάδα, η εισήγηση του οποίου είχε τίτλο «Η επέτειος των 100 χρόνων απελευθέρωσης της Θράκης ως ορόσημο δικαιοκρατικότητας».
Στη συνέχεια, η Α΄ Συνεδρία, με προεδρείο τους κ. Ιωάννη Μπακιρτζή, Αναπληρωτή Καθηγητή του ΤΙΕ/ΔΠΘ και Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή, ξεκίνησε με την κοινή ομιλία των κ. Βλάση Βλασίδη, Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του ΠΑΜΑΚ, και Δήμητρας Πατρωνίδου, φιλολόγου και διδάκτορος Ιστορίας της Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με τίτλο «Η οργάνωση του κρατικού μηχανισμού της Βουλγαρίας στη Θράκη κατά την περίοδο 1912-1918, μια πρώτη συστηματική προσέγγιση μέσα από τα βουλγαρικά κρατικά αρχεία» που παρουσίασε η δεύτερη. Ακολούθησε ο ερευνητής κ. Σαρκίς Δαγκασιάν, που αναφέρθηκε στις «πτυχές της αρμενικής παρουσίας στην Κομοτηνή κατά την περίοδο 1912-1923», για να ολοκληρωθεί η Α΄ Συνεδρία με μια μεγάλη διακοπή για ξενάγηση στην έκθεση θρακιώτικης κληρονομιάς από τη Συλλογή του κ. Αρβανίτη και απόλαυση των εδεσμάτων που είχαν ετοιμάσει οι πολιτιστικοί σύλλογοι της περιοχής.
Η έναρξη της Β΄ Συνεδρίας, με προεδρείο τους κ. Αικατερίνη Μάρκου και Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή, έγινε με την ομιλία της κ. Χρυσούλας Καραμάτσιου, φιλολόγου και διδάκτορος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ, «Οι πρώτοι χριστιανοί και μουσουλμάνοι βουλευτές της Θράκης στο ελληνικό κοινοβούλιο, 1920-1922: η εκλογική συμπεριφορά στον νομό Ροδόπης», που ανέγνωσε, λόγω απουσίας της ομιλήτριας για σοβαρούς προσωπικούς λόγους, η κ. Μάρκου. Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε η κ. Χρύσα Κουλιάκη, εκπαιδευτικός και υποψήφια διδάκτορας στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, που επικεντρώθηκε στην «εβραϊκή παρουσία πριν και μετά την ενσωμάτωση της Θράκης. Η περίπτωση της εβραϊκής κοινότητας Αλεξανδρούπολης», και ο κ. Μπακιρτζής με την εισήγησή του «Τρεις Γάλλοι μιλούν για το καθεστώς της Διασυμμαχικής Θράκης (Thrace interalliée, Οκτώβριος 1919-1920)».
“Thracian Trio” και Δημήτρης Σβυντρίδης
Η πρώτη αυτή ημερίδα ολοκληρώθηκε με έναν «μουσικό επίλογο», υπό τους ήχους του συγκροτήματος “Thracian Trio” και τις μουσικές διασκευές του Δημήτρη Σβυντρίδη.
ΙΙ. «Επετειακή ΗΜΕΡΙΔΑ ΔΙΑΛΕΚΤΟΛΟΓΙΑΣ»
Την επόμενη ημέρα, Κυριακή 12 Δεκεμβρίου, στις 10:00 το πρωί, στον ίδιο χώρο, πραγματοποιήθηκε η «Επετειακή Ημερίδα Διαλεκτολογίας». Φυσικά με ανάλογους διοργανωτές, και μόνο διαφοροποίηση στην Επιστημονική Επιτροπή, την οποία αποτελούσαν οι κ. Καμπάκη-Βουγιουκλή και Ασημάκης Φλιάτουρας, Επίκουρος Καθηγητής του ΤΕΦ/ΔΠΘ.
Τη δεύτερη λοιπόν ημερίδα, η οποία είχε ως βασική θεματική τον επιστημονικό τομέα της Διαλεκτολογίας, κήρυξε, μετά τον χαιρετισμό της κ. Ζωής Γαβριηλίδου, Αντιπρυτάνισσας του ΔΠΘ και Καθηγήτριας Γλωσσολογίας, η Κεντρική Ομιλήτρια κ. Καμπάκη-Βουγιουκλή με την ομιλία της «Η σημασία της συστηματικής διδασκαλίας των νεοελληνικών διαλέκτων». Ακολούθησε η Α΄ Συνεδρία, με προεδρείο την ίδια και την κ. Κοσμίδου, στην οποία ο κ. Ασημάκης Φλιάτουρας παρουσίασε το «Διαδραστικό παιχνίδι “Θρακιώτικα”» που ετοίμασε και θα εκδοθεί από τον κ. Παναγιώτη Παναγιωτόπουλο, ιδρυτή του «Πολιτιστικού Δικτύου για την Ντοπιολαλιά», στο οποίο και αναφερθήκαμε εκτενώς χθες.
Η Β΄ Συνεδρία «κατακλείστηκε» στη συνέχεια από «ντοπιολαλάδες» μελετητές, υπό την προεδρεία της κ. Καμπάκη-Βουγιουκλή και του κ. Φλιάτουρα, και συγκεκριμένα από «εκπροσώπους» του Σουφλίου, της Ξυλαγανής, του Ιάσμου και της Γρατινής.
«Μεις χουρατεύουμι σουφλιώτ’κα»
Αρχικά, τον λόγο έλαβαν οι κ. Λεωνίδας Βλασακούδης, εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας, Ιωάννης Αλεξούδης, εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας και Δημοσθένης Αρχοντούλης, εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας, με τις εισηγήσεις τους, διά λόγου αλλά και μουσικές, στην ενότητα «Μεις χουρατεύουμι σουφλιώτ’κα».
Στην ομάδα συμμετείχαν και ο κ. Θεόδωρος Μουσίκας, εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας και η κ. Χρυσούλα Μαμούγκα, φοιτήτρια ΠΜΣ ΤΕΦ/ΔΠΘ, και συγγραφέας, υπό την επιστημονική επιμέλεια της κ. Πηνελόπης Καμπάκη-Βουγιουκλή, του εγχειριδίου «Θρακιώτ’κα μαϊρέματα – Γευστικές περιπλανήσεις με όχημα την ντοπιολαλιά», το οποίο περιέχει συνταγές στα θρακιώτ’κα, η οποία όμως δεν μπορούσε να είναι παρούσα στην εκδήλωση.
«Κρένουμι ξ’λαγανιώτ’κα»
Από το Σουφλί μεταφερθήκαμε ακολούθως στη διάλεκτο της Ξυλαγανής με τους κ. Γιώργο Βαφειάδη, επιχειρηματία-blogger, Μαίρη Παπαδοπούλου, καθηγήτρια ξένων γλωσσών και Τριαντάφυλλο Παπαδάκη, γεωπόνο-blogger, με τις εισηγήσεις τους στην ενότητα «Κρένουμι ξ’λαγανιώτ’κα».
Στην ομάδα σπουδής των ξυλαγανιώτικων συμμετείχαν επίσης, οι μη παρόντες στην Ημερίδα, κ. Αναστάσιος Καραγιαννάκης, Καθηγητής Ιατρικής ΔΠΘ και Γιώργος Κουφάκης, εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας.
Ο Γεώργιος Μπατζάκας και το «Λεξικό του γλωσσικού ιδιώματος του Ιάσμου»
Στη συνέχεια, ο κ. Γεώργιος Μπατζάκας, συγγραφέας του «Λεξικού του γλωσσικού ιδιώματος του Ιάσμου» (ΣΚΑΣ – Εκδόσεις Σπανίδης, Κομοτηνή 2020) παρουσίασε στοιχεία από την τοπική διάλεκτο της περιοχής του Ιάσμου.
Η «Ακαδημία του πλάτανου» Γρατινής
Τέλος, ο ερευνητής φοιτητής κ. Κάρεν Χαναγκιάν και ο σπουδαίος ερευνητής και συγγραφέας, εβρίτης στην καταγωγή, κ. Δημήτρης Βραχιόλογλου, στον οποίο ο πολιτισμός και η παράδοση της Θράκης οφείλουν πολλά, παρουσίασαν την «Ακαδημία του πλάτανου» και συγκεκριμένα τα ερευνητικά τους πορίσματα για την ντοπιολαλιά της Γρατινής, με τη συνδρομή κινηματογραφημένων στιγμιότυπων από τα έθιμα του αρραβώνα όπως γινόταν στη Γρατινή.
Στην ομάδα μελέτης των Γρατινιώτικων, στην Ακαδημία του Πλατάνου δηλαδή, όπως ιδιαίτερα εύστοχα ονομάτισε τις συνάξεις στη Γρατινή, ο ομ. Καθηγητής του ΔΠΘ κ. Θωμάς Βουγιουκλής, συμμετείχε και η μη παρούσα στην Ημερίδα, κ. Αρχοντούλα Καραγεωργίου, εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας.
Κι έτσι έκλεισε ένα γόνιμο διήμερο ημερίδων, εκ των οποίων ιδιαίτερα σημαντική και επικεντρωμένη στον στόχο της αποδείχτηκε η δεύτερη, αυτή της ΔΙΑΛΕΚΤΟΛΟΓΙΑΣ, που πάει ένα βήμα μπροστά, προς το μέλλον, τον μεθόριο πολιτισμό της Θράκης, με την πρώτη, την Ημερίδα Ιστορίας να χάνει τελικά το νόημά της, εξαιτίας κυρίως της μεγάλης διάρκειας διακοπής στη διενέργειά της.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
