Οδηγος αντιστασης στην παραπλανηση
Ζούμε σε μια εποχή που η τεχνολογία αναπτύσσεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και η Τεχνητή Νοημοσύνη προχωρά με άλματα. Κάθε μέρα διαβάζουμε για νέες λειτουργίες που βελτιώνουν τη ζωή μας και δίνουν απαντήσεις σε ερωτήματα που άλλοτε φάνταζαν δυσεπίλυτα. Η πρόοδος είναι εμφανής και επιβεβλημένη. Όμως, παράλληλα με την ακμή της τεχνολογίας, τίθεται ένα καίριο ερώτημα: τι συμβαίνει με την ανθρώπινη σκέψη;
Μήπως όσο η τεχνολογία «σκέφτεται» για εμάς, τόσο μειώνεται η δική μας ικανότητα για κριτική ανάλυση και δημιουργική επίλυση προβλημάτων; Αντί να ανησυχούμε αποκλειστικά για την εξέλιξη της τεχνολογίας, μήπως θα έπρεπε να εστιάσουμε περισσότερο στην πνευματική εγρήγορση και στην ενίσχυση της σκέψης μας; Ο προβληματισμός αυτός συνδέεται άμεσα με τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πολιτική και την κοινωνία του σήμερα. Σε έναν κόσμο όπου η πληροφορία διακινείται γρήγορα, αλλά πολλές φορές χωρίς βάθος, είναι σημαντικό να επιστρέψουμε στην ουσία των ιδεών με βασικά εργαλεία την αμφισβήτηση και τη σκέψη.
Στη ρευστότητα των καιρών μας, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Θανάσης Γιαλκέτσης μάς καλεί να τον ακολουθήσουμε σε «Περιπλανήσεις στην επικράτεια των ιδεών». Ένα ανθολόγιο δοκιμίων, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις και περιέχει κείμενά του που δημοσιεύτηκαν από το 2017 μέχρι και το 2023 στην εβδομαδιαία στήλη «Ιδέες» της «Εφημερίδας των Συντακτών», καθώς και ομιλίες του.
Με σταθερό ιδεολογικό αίτημα μια προοδευτική δημοκρατική κοινωνία, ο συγγραφέας συνομιλεί με παλαιότερους και σύγχρονους στοχαστές, όπως οι Τόμας Ρόμπερτ Μάλθους, Ντέιβιντ Ρικάρντο, Μαξ Βέμπερ, Έντουαρντ Πάλμερ Τόμσον, Ζίγκμουντ Μπάουμαν, Ερνέστο Λακλάου, Σαντάλ Μουφ, Ντόναλντ Σασούν, Τίμοθι Σνάιντερ, Μαριάνα Ματσουκάτο, Κωνσταντίνος Τσουκαλάς κ.ά. Παράλληλα, γίνεται μια εις βάθος ανάλυση ιστορικών γεγονότων και κοινωνικοπολιτικών τάσεων, από την Οκτωβριανή Επανάσταση μέχρι την Άνοιξη της Πράγας και τις συγκρούσεις μεταξύ καπιταλισμού και δημοκρατίας.
Οι σελίδες αυτές δεν επιχειρούν να δώσουν έτοιμες απαντήσεις, αλλά να καλλιεργήσουν την αμφισβήτηση, να προσφέρουν εργαλεία σκέψης και να αναδείξουν τη σημασία της πολιτικής συμμετοχής. Μια κοινωνία προοδευτική και δημοκρατική δεν μπορεί να βασίζεται σε αδρανείς πολίτες. Αντίθετα, χρειάζεται ανθρώπους που συμμετέχουν ενεργά, που κρίνουν και επηρεάζουν τις εξελίξεις με ουσιαστικό τρόπο.
Μπροστά σε μια πραγματικότητα όπου η επικοινωνία κυριαρχεί έναντι της ουσίας, όπου τα κοινωνικά δίκτυα και οι ψηφιακές πλατφόρμες διαμορφώνουν τη δημόσια σφαίρα, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να χαθεί η κριτική σκέψη. Το αντίδοτο σε αυτό δεν είναι η τεχνοφοβία ούτε η μοιρολατρική αποδοχή της πραγματικότητας, αλλά η ενίσχυση της πνευματικής εγρήγορσης.
Η αναζήτηση, η αμφισβήτηση, ο διάλογος και η κριτική σκέψη είναι απαραίτητα εχέγγυα για να μην καταλήξουμε απλοί καταναλωτές πληροφοριών, αλλά ενεργοί πολίτες με άποψη και δράση για καλύτερη κοινωνία. Γι’ αυτό αγωνιζόταν ο κ. Γιαλκέτσης στη διάρκεια της δημοσιογραφικής του πορείας, γι’ αυτό πασχίζει και τώρα, από το συγγραφικό μετερίζι.
Μίλτος Τόσκας, «Προσπαθεί να θυμίσει με τον τρόπο του την ανάγκη για επιστροφή στη “πολιτική ζωή”»
Ο κ. Μίλτος Τόσκας, αρθρογράφος στην ιστοσελίδα “OLAFAQ” περιπλανήθηκε στην επικράτεια των ιδεών του κ. Γιαλκέτση και αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Ο συγγραφέας απεχθάνεται τις επιδερμικές αναλύσεις, τις βεβαιότητες και αγωνιά να φωτίσει σκιές κι ανεξιχνίαστες πτυχές της εξέλιξης. Στόχος του ο συγκερασμός της θεωρίας με τη συνειδητοποίηση και τη συμμετοχή στα κοινά που τείνουμε να ξεχάσουμε, αφήνοντάς τα στο χρονοντούλαπο του παρωχημένου. Αποφυγή των τετριμμένων, προτεραιότητα στο αιρετικό, εξερεύνηση κι ανάδειξη του ανατρεπτικού με σαφή τεκμηρίωση. Προσπαθεί να θυμίσει με τον τρόπο του την ανάγκη για επιστροφή στην “πολιτική ζωή”, υποστηρίζοντας τον προωθητικό-κοινωνικό της ρόλο. Ήδη από τον πρόλογο αντιλαμβανόμαστε πως θεωρεί αντιφατική τη διαχείριση της οικονομίας, πληγώνεται με τον κατακερματισμό υγειών προοδευτικών δυνάμεων που αδυνατούν να αντικρίσουν τη μεγάλη εικόνα και ονειρεύεται μέχρι την ουτοπία, αρνούμενος πεισματικά να γίνει ένα με το ρεύμα παραίτησης της εποχής.
Ο συγγραφέας δημιουργεί ένα δοκίμιο για την πάλη των ιδεών με δυναμική συγκρουσιακή διάθεση απέναντι στη νωχελική διαβούλευση. Δεν θέλει να μείνει τίποτα κάτω από το χαλάκι και καλεί σε μία αναμέτρηση με τα σύγχρονα προβλήματα. Καταλήγει στον δύσβατο ανηφορικό δρόμο της ηθικοπολιτικής επεξεργασίας οραμάτων, που θα μπορέσει να αποτρέψει την πορεία των πραγμάτων και στη συνέχεια να ανατρέψει τη δίνη τού σήμερα, που μας φέρνει όλους απέναντι σε σκοτεινά, αχαρτογράφητα μονοπάτια. Σε αυτήν τη συνθήκη κυριαρχούν η αμφιβολία κι ο φόβος κι είναι μία προσωπική μάχη για τον καθένα να κερδίσει αυτό το στοίχημα και να προσφέρει στο συλλογικό το δικό του λιθαράκι για τις καλύτερες ημέρες που προσμένουμε με ζεστή καρδιά και κρύο αίμα».
Ο περιπλανώμενος στον κόσμο των ιδεών, Θανάσης Γιαλκέτσης
Ο Θανάσης Γιαλκέτσης, γεννημένος το 1954 στο Ξυλόκαστρο Κορινθίας, ζει και εργάζεται στην Αθήνα από το 1959, ως δημοσιογράφος και συγγραφέας. Από τον Δεκέμβριο του 1992 έως τον Δεκέμβριο του 2011 υπήρξε συντάκτης στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», ενώ από τον Νοέμβριο του 2012 έως και τον Αύγουστο του 2023 επιμελήθηκε την εβδομαδιαία στήλη «Ιδέες» στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Ο ίδιος υπογράφει, επίσης, τα βιβλία: «Η ουτοπία στην εξουσία» (εκδ. Διαλέγεσθαι, 2018), στο οποίο επικεντρώνεται στην Οκτωβριανή Επανάσταση και τις μετεπαναστατικές εξελίξεις, «Η σοφία των άλλων» (εκδ. Πόλις), που περιλαμβάνει ποικίλα κείμενα στοχασμού με αφορμή εκδόσεις διεθνών συγγραφέων, και το «Σημειωματάριο ιδεών» (Πόλις, 2012), μια ακόμη απόπειρα συγκέντρωσης δημοσιευμάτων του συγγραφέα στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία», που στόχο είχε και πάλι την ενεργοποίηση της κριτικής μας σκέψης τη δύσκολη περίοδο της κρίσης.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
