Μιχαλης Μελαχροινουδης, «Το μισο μου κομματι ειναι η αγαπη μου για την πρωτοβαθμια εκπαιδευση και το αλλο μισο η ακαδημαικη ερευνα»

Με αφορμή την παρουσίαση της ποιητικής του συλλογής του ροδοπίτη κατά το ήμισυ ποιητή, τη Δευτέρα 1 Αυγούστου, στη Χίο

Μιχάλης Μελαχροινούδης, «Εν αρχή ην ο λόγος», εκδ. Παρατηρητής της Θράκης, Κομοτηνή 2021, σ. 64

Η Χίος, το πανέμορφο αυτό νησί του Βορείου Αιγαίου, κατέχει περίοπτη θέση από την αρχαιότητα μέχρι και τις μέρες μας στο πολιτισμικό γίγνεσθαι. Οι κάτοικοί του, εκτός από το εμπόριο και τη ναυτιλία, εμφάνισαν πολύ γρήγορα ιδιαίτερη έφεση στις επιστήμες και στις τέχνες. Ενδεικτικά, από τη Χίο να αναφέρουμε πως κατάγονται ο μαθηματικός Ιπποκράτης, ο γλύπτης Βούπαλος, ο Φαναριώτης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος αλλά και ο κορυφαίος εκπρόσωπος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού Αδαμάντιος Κοραής και πολλοί πολλοί ακόμη που άφησαν το στίγμα τους στον ελληνικό πολιτισμό. Η μακραίωνη αυτή πολιτιστική ιστορία της Χίου, όπως αποδεικνύεται από την έντονη δημιουργική κινητικότητα που υπάρχει στο νησί, είναι ζώσα και έχει μετακενωθεί σε μία νέα γενιά που μετέρχεται τον πολιτισμό και τις εκφάνσεις του, με ανάλογο ζήλο.

Μεταξύ αυτών που θεραπεύουν τις τέχνες και δη τη λογοτεχνία και την ποίηση είναι ο εκπαιδευτικός και ποιητής Μιχάλης Μελαχροινούδης, ο οποίος κυκλοφόρησε τον Δεκέμβρη την πρώτη του ποιητική συλλογή «Εν αρχή ην ο λόγος» (εκδ. Παρατηρητής της Θράκης, Κομοτηνή 2021). Ο κ. Μελαχροινούδης, με καταγωγή από τη Χίο αλλά και το Λοφάριο Ροδόπης, είναι διευθυντής του 3ου Δημοτικού Σχολείου της Χίου και ασχολείται από πολύ νεαρή ηλικία με τα γράμματα. Από το 2000 συνεργαζόταν με το ιστολόγιο «Ανεμολόγιο» των Σερρών, ενώ δημοσιεύει κείμενά του σε ποικίλα έντυπα και ψηφιακά περιοδικά και ιστολόγια, όπως τον «Σύγχρονο Λόγο», την «Απλωταριά», το “booksitting” κ.ά. Από το 2019 μάλιστα είναι μέλος της Ομάδας Φίλων Ποίησης στη Χίο, που εκδίδει το περιοδικό «Σείστρο».

Ο «Παρατηρητής της Θράκης» λοιπόν, με αφορμή την παρουσίαση της πρώτης του ποιητικής συλλογής στη Χίο, τη Δευτέρα 1 Αυγούστου στον αύλειο χώρο του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Μαρία Τσάκος» (Μ. Λιβάνου, 51) στις 19:30, συνομίλησε με τον Μιχάλη Μελαχροινούδη για την πορεία του στα γράμματα και για το «βάσανο» της συγγραφής.

Σημειωτέον πως την εκδήλωση της Δευτέρας συνδιοργανώνουν οι εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης και η Ομάδα Φίλων της Ποίησης στη Χίο, ενώ για τη συλλογή θα μιλήσουν, παρουσία του ποιητή,  οι κ. Αρετή Τσελίγκα, εκπαιδευτικός, και η κ. Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, φιλόλογος, επιμελήτρια εκδόσεων, με συντονιστή τον κ. Τηλέμαχο Τσαρδάκα, ποιητή, θεατρικό συγγραφέα και σκηνοθέτη. Φιλική συμμετοχή στην εκδήλωση θα έχει και ο αγρότης και συγγραφέας κ. Γιάννης Μακριδάκης.

Ο λόγος όμως στον κ. Μελαχροινούδη…

Πιστεύω πως ήταν η κατάλληλη ώρα να κυκλοφορήσουν τα ποιήματα, αλλιώς θα “μαραίνονταν”»

ΠτΘ: Πώς δημιουργήθηκε η ιδέα για την πρώτη σας ποιητική συλλογή με τον τίτλο «Εν αρχή ην ο λόγος»;

Μ.Μ.: Η συλλογή αυτή και τα 48 ποιήματα που συμπεριλαμβάνει προέκυψαν στο πλαίσιο μιας έκθεσης ποίησης και φωτογραφίας που έλαβε χώρο τον Ιανουάριο του 2018 στο Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο της Χίου. Στην έκθεση αυτή συνεργάστηκα γόνιμα με την καλή φίλη και φωτογράφο Γιούλη Τελλή, με την οποία «παντρέψαμε» τη δική μου ποίηση με τις δικές της φωτογραφίες. Είτε έγραψα δηλαδή πάνω στις δικές της φωτογραφίες ή εκείνη φωτογράφισε με βάση δικά μου κείμενα. Όταν τελείωσε αυτή η έκθεση, σε έναν απολογισμό που κάναμε τότε, πρότεινα στη Γιούλη να προχωρήσουμε σε μια έκδοση εν είδει λευκώματος, ωστόσο αυτή δεν ευοδώθηκε.

Η αποδοχή όμως που έλαβε η έκθεση ήταν ιδιαίτερα θερμή και συνεχώς μας «παρακινούσε» να κυκλοφορήσει το υλικό· ήρθαν εκατοντάδες επισκέπτες, γράφτηκαν κριτικές, και στο βιβλίο των επισκεπτών αλλά και σε εφημερίδες, ενώ υπήρχαν θετικά σχόλια και από φίλους που με παρότρυναν να προχωρήσουμε στην έκδοση. Το υλικό επομένως ήταν αυτό που αγαπήθηκε και «ζητούσε να βγει». Έτσι, τα ποιήματα που ήταν εκεί και κοσμούσαν την εκδήλωση πιστεύω πως ήταν η ώρα τους να κυκλοφορήσουν, αλλιώς το επόμενο βήμα θα ήταν να «μαραθούν» και να «πεθάνουν».

ΠτΘ: Πώς προέκυψε η διάρθρωση της συλλογής σε τρεις ενότητες;

Μ.Μ.: Ένα θέμα που με απασχολεί και στην ποίησή μου αλλά και στη φιλοσοφία της ζωής μου είναι η έννοια του χρόνου. Είναι μια από τις πολλές έννοιες που με απασχολούν, όπως η φιλία, ο έρωτας, η καθημερινότητα, τα γηρατειά, τα παιδιά, η θάλασσα και το νερό. Η διάσταση που του έχω δώσει είναι σαν να διαπερνάμε τις τρεις φάσεις της ζωής μας. Συγκεκριμένα, στην ενότητα «Εν αρχή», βλέποντας τα πρώτα ποιήματα της συλλογής, ίσως είναι λίγο πιο παιχνιδιάρικα, έχουν να κάνουν λίγο περισσότερο με την παιδική ηλικία. Η ενότητα «Ην» έχει να κάνει με την ωριμότητά μας, δηλαδή τη φάση της μετάβασης από την παιδική και την εφηβική ηλικία στη φάση της ωριμότητας, τα ενήλικά μας χρόνια. Η ενότητα «Ο Λόγος» ακολουθεί, όπου εμφανίζονται τα γηρατειά. Είναι το «μετά» και μάλιστα το τελευταίο ποίημα που έχει τον τίτλο «Ο Χρόνος» νομίζω ότι επιβεβαιώνει αυτήν την πορεία.

«Η προσφυγιά παραμένει ζώσα μνήμη»

ΠτΘ: Στη συλλογή, μεταξύ άλλων, εμφανίζονται και αρκετά ποιήματα για την ίδια την ποίηση, όπου περιγράφεται η αγωνία και ο αγώνας με τις λέξεις. Είναι, τελικά, η ποίηση ένα «βάσανο»;

Μ.Μ.: Δεν είναι βάσανο, είναι βασανάκι. Συνήθως, κάνω μία σύλληψη από μία εικόνα, έναν ήχο, κάτι που μου ξύπνησε, κάτι που διάβασα, κάτι από την καθημερινότητα, κάτι από τη δουλειά. Το μεσημέρι, προσπαθώ να επεξεργαστώ αυτές τις σκέψεις, να τις «χωνέψω» και να απλωθούν μέσα μου. Αφού πάρουν μια μορφή, πολύ γρήγορα, μέσα σε 1 με 5 γρήγορες και κοφτές εναλλαγές είναι έτοιμο το ποίημα και έχει βγει. Σπάνια θα παλέψω πολύ και θα «χτενίσω» ένα ποίημά μου. Επομένως, η ποίηση δεν είναι βάσανο, είναι βασανάκι μέχρι να πάρει τη μορφή του. Συνήθως η πρώτη του μορφή, «ο πυρήνας του», γίνεται πολύ γρήγορα.

ΠτΘ: Το ζήτημα της προσφυγιάς είναι επίσης ορατό στην ποιητική σας. Πώς βιώσατε και βιώνετε τις προσφυγικές ροές στο νησί σας;

Μ.Μ.: Θα σας αφηγηθώ ένα πρόσφατο περιστατικό που με συγκίνησε, μιας και γιορτάζουμε φέτος τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.Το νησί φέρει μία μακρά ιστορία προσφυγιάς, με πρόσφυγες που αναγκάστηκαν μετά τον διωγμό να εγκαταλείψουν τις πατρικές τους εστίες, στην απέναντι πλευρά, και να βρουν μια νέα πατρίδα στο νησί.

Αυτές τις μέρες που περάσαμε ήταν η γιορτή της Αγίας Παρασκευής, την οποία και τίμησε ο ομώνυμος οικισμός στη Χίο, οι κάτοικοι του οποίου ως πρόσφυγες είχαν φέρει την εικόνα της Αγίας από την παλιά τους πατρίδα. Η γειτονιά της Αγίας Παρασκευής, λοιπόν, έχει έντονο προσφυγικό στοιχείο το οποίο και διατηρεί μέχρι τώρα. Αυτές τις ημέρες που περνάει το καράβι της γραμμής στέκεται απέναντι από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και αποδίδει πάντοτε φόρο τιμής. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι παραμένει η προσφυγιά ζώσα μνήμη.

Όμως, και η δική μου οικογένεια έχει γνωρίσει την προσφυγιά. Το χωριό του παππού και της γιαγιάς μου ήταν έξω από την Αδριανούπολη. Ήρθαν στην Κομοτηνή με την πρώτη μετακίνηση του ’14. Οι γονείς μου ήταν χρόνια μετανάστες στη Γερμανία όπου και δούλεψαν και έφτιαξαν μαζί με Ισπανούς, Πορτογάλους, Τούρκους, Γιουγκοσλάβους και άλλες εθνικότητες το μεταπολεμικό θαύμα της Γερμανίας. Η γυναίκα μου κατάγεται από την Πορτογαλία. Τα παιδιά μου είναι και Έλληνες και Πορτογάλοι πολίτες. Πώς γίνεται  να μη στέκομαι στο πλευρό αυτών των ανθρώπων; Δεν μπορώ παρά να είμαι στην πρώτη γραμμή.

ΠτΘ: Πέρα από την ενασχόλησή σας με την ποίηση, διδάσκετε και στην εκπαίδευση, πρωτοβάθμια και τριτοβάθμια. Πώς συνδυάζονται αυτές οι ιδιότητες;

Μ.Μ.: Στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο δούλεψα το 2015-2016 μαζί με την ομάδα του Ζαχαρία Παλιού στις Σπουδές Ευρωπαϊκού Πολιτισμού. Έχω, επίσης, προϋπηρεσία στο Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης, όπου δίδασκα Ιστορία της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης και Εκπαιδευτική Πολιτική. Το γράψιμο και η επαφή με το διανοητικό κομμάτι είναι κάτι που μου αρέσει και με γεμίζει εξίσου. Πολλές φορές με ρωτάν τι είναι αυτό που θα ήθελα να κάνω, αλλά η αλήθεια είναι ότι κάνω αυτό που θέλω. Το μισό μου κομμάτι είναι η αγάπη μου για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και το άλλο μισό η ακαδημαϊκή έρευνα, είναι οι δημοσιεύσεις και η μελέτη των αρχείων. Είναι δύο πράγματα που αλληλοσυμπληρώνονται.

Οι ροδοπίτικες ρίζες

Μπορεί να γνωρίζουμε τον κ. Μελαχροινούδη κυρίως μέσα από τη δράση του στη Χίο, όμως ο ίδιος συνδέεται και με τη Θράκη και τη Ροδόπη. Συγκεκριμένα, σχετικά με την καταγωγή του, ανέφερε ο ίδιος: «Είμαι μισός Χιώτης και μισός Ροδοπίτης, μιας και κατάγομαι και από το Λοφάριο Ροδόπης. Από εκεί κατάγεται συγκεκριμένα η μητέρα μου, η Κυριακούλα Σπυριδακάκη, η οποία υπήρξε –και είναι ακόμη– μία έξυπνη και δυναμική γυναίκα, που κόντρα στην εποχή της, καθότι δεν επέτρεπαν στις κοπέλες να συνεχίσουν τις σπουδές τους, πριν ακόμη συμπληρώσει τα 18 της χρόνια, έφυγε κρυφά στη Γερμανία, όπου και γνώρισε τον πατέρα μου. Ο πατέρας μου καταγόταν από αριστερή οικογένεια, η οποία αρχικά προσπαθούσε να μεταναστεύσει είτε στην Αμερική είτε στον Καναδά. Απέτυχε, όμως, και η τελευταία τους επιλογή ήταν η Ευρώπη. Εγώ γεννήθηκα εκεί τον Μάρτιο του ’71. Έζησα για δύο χρόνια και μετά, επειδή δεν υπήρχε ελληνικό σχολείο στην πόλη στην οποία γεννήθηκα, οι γονείς μου με έστειλαν στους παππούδες μου στην Χίο, όπου και μεγάλωσα»

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.