Μια βιβλιοθηκη στη Συρια, συμβολο αγωνιστικοτητας και αντιστασης

Ντελφίν Μινουί, «Συλλέκτες βιβλίων στην Νταράγια», μτφρ. Έφη Κορομηλά, εκδ. Μίνωας, Αθήνα 2022, σ. 204

Το βιβλίο δεν επιβάλλει. Προσφέρει. Δεν ακρωτηριάζει. Σε κάνει ν’ ανθήσεις.

Στα συγκλονιστικότερα βιβλία του 2022 συγκαταλέγεται αδιαμφισβήτητα το βιβλίο της Γαλλίδας δημοσιογράφου Ντελφίν Μινουί, με τίτλο «Συλλέκτες βιβλίων στην Νταράγια». 

Το πόνημα αυτό αφορά μία άγνωστη πτυχή του φρικτού εμφυλίου πολέμου στη Συρία, ο οποίος ξεκίνησε το 2011. Τον Σεπτέμβριο του 2012 η Νταράγια, ένα προάστιο της Δαμασκού, εξεγέρθηκε ενάντια στο καταπιεστικό καθεστώς ανελευθερίας του Μπασάρ Αλ-Άσαντ. Άντεξε επί τέσσερα χρόνια στην πολιορκία των κυβερνητικών δυνάμεων –ως το 2016–, με τους κατοίκους της να υπομένουν κυριολεκτικά τα πάνδεινα κατά τη διάρκεια των ετών αυτών: πείνα, στερήσεις, κακουχίες, σφοδρούς βομβαρδισμούς, επιθέσεις με χημικά αέρια και άλλα δεινά, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί μεγάλο μέρος του πληθυσμού της που επέλεξε να μείνει και να αντισταθεί στο καθεστώς.

Μέσα σε όλη αυτήν την κόλαση, άνθρωποι απλοί, μα εραστές της ελευθερίας και της γνώσης, όπως ο Άχμαντ, αποφάσισαν να δηλώσουν την αντίθεσή τους στο καθεστώς με έναν ακόμη τρόπο: συλλέγοντας χιλιάδες βιβλία από τα χαλάσματα των βομβαρδισμένων σπιτιών και δημιουργώντας μία υπόγεια δανειστική βιβλιοθήκη.

Η μυστική αυτή βιβλιοθήκη βοήθησε τους πολιορκημένους να αντέξουν τη σκληρή καθημερινότητα, δίνοντας μία εναλλακτική διέξοδο από το ζοφερό παρόν τους και ταξιδεύοντάς τους σε κόσμους μακρινούς και ελεύθερους, μακριά από την ανθρώπινη μισαλλοδοξία. 

Η αντίσταση μέσω των βιβλίων είναι διαχρονική και αλληγορική. Μας φέρνει, αναντίρρητα, στον νου, ένα άλλο συγκλονιστικό βιβλίο, το «Φαρενάιτ 451» του Ρέι Μπράντμπερι. Όπως και αυτό, έτσι και η Μινουί αναδεικνύει την κρυμμένη δύναμη των βιβλίων που η ανάγνωσή τους μπορεί, κυριολεκτικά και μεταφορικά, να αλλάξει τον κόσμο. Άνθρωποι της Νταράγια, που δεν είχα ποτέ πριν από την πολιορκία επαφή με τα βιβλία, έγιναν ξαφνικά βιβλιόφιλοι και, μέσα από τις συναντήσεις τους στην υπόγεια βιβλιοθήκη, βρήκαν τη δύναμη να αντέξουν την κόλαση που τους κύκλωνε καθημερινά.

Βιβλία Αράβων, αλλά και γνωστά λογοτεχνικά έργα Ευρωπαίων συγγραφέων, όπως ο περίφημος «Αλχημιστής» του Πάολο Κοέλιο, συμπεριλαμβάνονταν στα αναγνώσματά τους. Τελικά, το καθεστώς κατάφερε να διώξει από την πόλη τους ελάχιστους εναπομείναντες υπερασπιστές της, όμως η συμβολική αντίσταση των ανθρώπων που ήταν στην Νταράγια συνεχίζεται μέσω της γνώσης και των βιβλίων.

Ο αναγνώστης θα σοκαριστεί από τις περιγραφές της Μινουί, η οποία συγκέντρωσε το υλικό για να γράψει το βιβλίο της μέσω διαδικτυακής επικοινωνίας με τους ανθρώπους της βιβλιοθήκης. Οι επαφές αυτές συχνά-πυκνά διακόπτονταν από τη ρίψη βομβών, εν τέλει όμως η Μινουί και οι άνθρωποι της βιβλιοθήκης κατάφεραν να τις διατηρήσουν ως το τέλος της πολιορκίας.

Οι άνθρωποι που αντιστάθηκαν στο καθεστώς διαχώρισαν τη θέση τους από τους τρομοκράτες τζιχαντιστές, με τους οποίους ο Άσαντ προσπάθησε να τους ταυτίσει και παραδέχτηκαν ότι μονάχα ένας πολύ μικρός πυρήνας των αντιστασιακών ήταν τζιχαντιστές. Στο τέλος της ανάγνωσης, όλοι οι αναγνώστες σίγουρα θα αναρωτηθούν με πικρία: «Γιατί άραγε τόσο μίσος;». Ένα ερώτημα που θα παραμείνει αναπάντητο όσο οι πόλεμοι συνεχίζονται στον πλανήτη μας…

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.