Μακρυς ο αγωνας για την καθαρση

Η Βασιλική Ηλιοπούλου, μετά τις μικρές της ιστορίες για τα τέρατα που αναδύονται από τον εσώτερο εαυτό μας (εκδ. Πατάκη, 2017), ανακινεί το σκηνοθετικό της κάδρο και φέρνει μπροστά στον φακό μία νέα πεζογραφική πρόταση, το μυθιστόρημά της με τίτλο «Το αθώο», που κυκλοφόρησε φέτος από τις εκδόσεις Πόλις. «Το αθώο», ήδη από το εξώφυλλό του, προοιωνίζει την «εφιαλτική» πλοκή του,  με το κοράκι να στέκει αγέρωχο και να ατενίζει το θαλασσινό τοπίο, αναζητώντας… την αθωότητα.

Το νήμα της αφήγησης κινεί η Εύα, η κεντρική ηρωίδα του βιβλίου, που με οδηγό το παρόν επισκέπτεται το παρελθόν και αναζητά απαντήσεις. Η Εύα, έχοντας χάσει τα δύο πιο αγαπημένα της πρόσωπα στη ζωή, τη μητέρα της και την αδερφή της, Ειρήνη, μεγαλώνει σε ίδρυμα από την ηλικία των έξι ετών. Χρόνια αργότερα, ο θάνατος του άντρα της στέκεται η αφορμή ώστε να επιστρέψει στο νησί της και να συναντήσει ξανά πρόσωπα και μέρη των παιδικών της χρόνων. Η μοναδική της έγνοια είναι να μάθει τι πραγματικά συνέβη στη μικρή της αδερφή, πριν αυτή εξαφανιστεί από προσώπου γης.

Σε έναν τόπο άγριας ομορφιάς, αλλά και αφιλόξενο τώρα πια, όπου νεκρά πουλιά ξεβράζονται στην παραλία, μαυροκόρακες πετούν πάνω από απότομους γκρεμούς και φαράγγια, παιδιά εξαφανίζονται μυστηριωδώς, όπου ντόπιοι γνωρίζουν αλλά δεν μιλάνε και δυνατοί άνεμοι σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους, η Εύα προσπαθεί να ενώσει τα κομμάτια και να μάθει επιτέλους την αλήθεια. Τι πραγματικά συνέβη στη «διαφορετική» αδερφή της; Εξάλλου, σύμφωνα με το πώς εκείνη αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω της, καθετί που ανοίγει πρέπει και να κλείνει, ό,τι αρχίζει πρέπει και να τελειώνει.

Η Βασιλική Ηλιοπούλου στήνει ένα φανταστικό σύμπαν άκρως εικονοπλαστικό, με έντονο το στοιχείο του αστυνομικού μυθιστορήματος, που με τη λογικά τιθασευμένη γλώσσα της σε παρασύρει στη γενέθλια γη της Εύας και στον αγώνα της για τη σωτήρια κάθαρση. Καταφέρνει επίσης να φέρει στο προσκήνιο ζητήματα όπως η απώλεια και το τραύμα, η ενοχή και η εξιλέωση, οι πάσης φύσεως εγκλεισμοί, το διαφορετικό, η διαρκής αναζήτηση για τις ρίζες που μας κρατούν συνδεδεμένους με το παρελθόν, και πάνω απ’ όλα την ανάγκη για αποδοχή, αγάπη, δικαιοσύνη.

Ελένη Πατσιατζή: «Το μυθιστόρημα της Βασιλικής Ηλιοπούλου χτίζεται επιδέξια πάνω σε διαρκώς εναλλασσόμενες εικόνες»

Η Ελένη Πατσιατσή, υπ. Διδάκτωρ Ιστορίας, σε κείμενό της στο ηλεκτρονικό περιοδικό “Frear” σχολιάζει για τη νέα πεζογραφική απόπειρα της Βασιλικής Ηλιοπούλου: «Η συγγραφέας εστιάζει την προσοχή της στις δαιδαλώδεις διαδρομές της έκκεντρης σκέψης της ηρωίδας της. Το σκηνικό, το οποίο σταδιακά και με ιδιαίτερη επιμέλεια κατασκευάζει, παραπέμπει σε ταινίες του Φελίνι. Ένας αλλόκοτος κόσμος, γκροτέσκο, με έντονο το καρναβαλικό στοιχείο, ιδίως όπου εμπλέκονται οι αρχές (δήμαρχος, παράγοντες) αλλά και σκηνές με χαρτορίχτρες ή μνήμες από ακροβατικά νούμερα κάποιου τσίρκου όπου ο άνθρωπος-πουλί κάνει ακροβατικά χωρίς να διαφαίνεται δίχτυ ασφαλείας σε ενδεχόμενη πτώση του. Μόνο που στο τσίρκο υπάρχει δίχτυ ασφαλείας, ενώ στην πραγματική ζωή απουσιάζει. Στο μυαλό της Εύας, παρελθόν, παρόν και φαντασιακός χρόνος συγχωνεύονται, ενώ και οι συνομιλίες της, σε τοπικό ιδίωμα, με ένα μωσαϊκό χαρακτήρων, αποκαλύπτουν σταδιακά τόσο την προσωπική της ιδιαιτερότητα όσο και τον ιστό που έχει υφάνει γύρω της η κοινότητα. […] Κάθε συνάντηση της Εύας είναι μέρος μιας μεγάλης παρέλασης προσώπων που τα συναντά στην προσπάθειά της να βρει απαντήσεις για όσα συνέβησαν στην παιδική της ηλικία και αφορούν την τύχη της αδελφής της καθώς έχει επιλέξει την απώθηση για όσα συνέβησαν στην ίδια. Κυρίαρχη θέση σε όλο αυτό το ασφυκτικό κοινωνικό περιβάλλον έχουν η αποξένωση και η πνευματική σύγχυση. Η Εύα, όμως, θα καταφέρει, παρά τις αντιστάσεις, να βρει την άκρη του νήματος και να συμβάλει προσωπικά στην τελική κάθαρση. Αρωγός στην προσπάθειά της ο αδελφός του νεκρού της συζύγου.

Το μυθιστόρημα της Ηλιοπούλου χτίζεται επιδέξια πάνω σε διαρκώς εναλλασσόμενες εικόνες, δημιουργημένες με βάση την αισθητική του φελινικού σύμπαντος. Πρόσωπα καρικατούρες, παιδικές αναμνήσεις, εμμονές, ενοχοποίηση, ακροβάτες και μάγισσες. Η διαδρομή της συγγραφέως στον χώρο του κινηματογράφου είναι παραπάνω από εμφανής στον εικονοπλαστικό της λόγο. Με γλωσσικό υλικό ένα ιδιαίτερα ζωντανό τοπικό ιδίωμα στους διαλόγους και μια ρέουσα γλώσσα που υποστηρίζει την αφηγηματική της δεινότητα, δημιουργεί μια ατμόσφαιρα μυστηρίου και έντασης, καταφέρνοντας, μέσω των συνεχών προοικονομιών, να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον των αναγνωστών/τριών μέχρι το σπαρακτικό τέλος».

Η «σκηνοθέτης» του λόγου, Βασιλική Ηλιοπούλου

Η Βασιλική Ηλιοπούλου γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1948 και σπούδασε κινηματογράφο. Από το 1972 γράφει και σκηνοθετεί για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Έχει σκηνοθετήσει δύο ταινίες μεγάλου μήκους («Το πέρασμα», 1990 και «Με μια κραυγή», 1995), καθώς και μικρού μήκους ταινίες και ντοκιμαντέρ. Έχει επιμεληθεί επίσης εκπομπές για το Β΄ και το Γ΄ Πρόγραμμα της Κρατικής Ραδιοφωνίας.

Είναι συγγραφέας των εξής βιβλίων:  «Η Λιούμπα και άλλα αρώματα» (εκδ. Εστία, 2000), «Η καρδιά του λαγού» (εκδ. Πόλις, 2005), «Σμιθ» (εκδ. Πόλις, 2009) –για το οποίο, το 2010, βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος–, «Η άσκηση του Ροτ» (εκδ. Πατάκη, 2013) και «Το τέρας στο μετρό» (εκδ. Πατάκη, 2017).

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.