Κλειδι για τη συλλογικη ταυτοτητα των Θρακιωτων τα βυζαντινα μνημεια
Την πολιτική ιστορία της βυζαντινής και οθωμανικής περιόδου με την ιστορία των μνημείων της Θράκης σύνδεσε ο κ. Γεώργιος Τσιγάρας, Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής τέχνης του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ την Πέμπτη 27 Απριλίου κατά την τέταρτη εκδήλωση του επιμορφωτικού κύκλου ομιλιών με θέμα τη Βυζαντινή Θράκη που διοργάνωσαν το ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής, η Εφορεία Αρχαιοτήτων και το Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ.
Η Θράκη τυχερή αλλά και άτυχη στο θέμα των μνημείων
Ο κ. Τσιγάρας εξέτασε την επίδραση που ασκούν τα ιστορικά γεγονότα στην εξέλιξη της ιστορίας των θρακικών πόλεων, των μονών, καθώς και του Μοναστικού Κέντρου του Παπικίου Όρους, σημειώνοντας πως τα μνημεία αυτά «έρχονται από το παρελθόν, τεκμηριώνουν το παρόν και δίνουν μια σαφή κατεύθυνση για το μέλλον» της Θράκης και των Θρακιωτών.
Η ιστορία, σημείωσε, είναι η δημιουργική αιτία της κατασκευής των μνημείων, πολλές φορές όμως είναι και η αιτία της απώλειάς τους, μαζί βέβαια και με τις φυσικές συνθήκες και καταστροφές.
Ο καθηγητής θέλησε να αντιστρέψει την αντίληψη ότι στη Θράκη δεν υπάρχουν πολλά βυζαντινά μνημεία, σημειώνοντας πως η Θράκη, ως το προαύλιο της Κωνσταντινούπολης, ήταν τυχερή γιατί τα μνημεία της επηρεάζονταν πολύ από την τέχνη της βασιλεύουσας, αλλά και άτυχη γιατί όλοι οι λαοί που επιβουλεύονταν την Πόλη τη λεηλατούσαν και κατέστρεφαν αυτά τα μνημεία.
Παρόλα αυτά είναι πολλές οι αρχαιολογικές θέσεις που έχουν βρεθεί σε αυτή, κάτι που δείχνει ότι η Θράκη ήταν μια ζωντανή περιοχή, πολύ σημαντική για την Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Ανακατατάξεις σε πόλεις και μονές
Ο κ. Τσιγάρας παρουσίασε τέσσερις περιπτώσεις ανακατατάξεων πόλεων και μονών της Θράκης με επιπτώσεις, όπως είναι φυσικό, και στα μνημεία.
Στη Θράκη έχουμε τρία παραδείγματα ανακατατάξεων πόλεων, σημείωσε, με το πρώτο τη δημογραφική ανακατάταξη που παρατηρείται στην περίπτωση των πληθυσμών της Ξάνθειας, του Περιθεωρίου και της Γενισέας που μετανάστευσαν στην Ξάνθη, το δεύτερο τις μετακινήσεις πληθυσμών από τη Μαξιμιανούπολη-Μοσυνόπολη στα Κουμουτζηνά, τη μετέπειτα Κομοτηνή, και τρίτο παράδειγμα τη μετακίνηση των πληθυσμών του Πολυστύλου και της Μαρώνειας, από τα παράλια στην ενδοχώρα κυρίως λόγω των επιδρομών των πειρατών αλλά και την έλευση των νέων κατακτητών, των Οθωμανών.
Όσο για τις μονές έχουμε το παράδειγμα των μονών της Ξάνθης, που δεν μετατράπηκαν σε τζαμιά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, αλλά και της μοναστικής Πολιτείας τους Παπικίου Όρους, της μοναδικής αυτής μοναστικής πολιτείας στη Θράκη που δείχνει τις σχέσεις των μοναστηριών με την Κωνσταντινούπολη.
Τα μνημεία αυτά αποτελούν, σύμφωνα με τον κ. Τσιγάρα, τοπόσημα, σημεία δηλαδή που αναδεικνύουν τον πολιτισμό και τη σπουδαιότητα της περιοχής, και αποτελούν σημεία πολιτισμού που «έρχονται από το παρελθόν, τεκμηριώνουν το παρόν και δίνουν μια σαφή κατεύθυνση για το μέλλον» για τους Θρακιώτες.
Ειδική περίπτωση το Περιθεώριο
Το Περιθεώριο, σημείωσε, αποτελεί μια ειδική περίπτωση, μιας και είναι ένα παράδειγμα πολεοδομικής συγκρότησης Βυζαντινής πόλης που αν ανασκαφεί, αν αναδειχθεί και αν αναστηλωθούν τα τείχη της μπορεί να είναι ένα παράδειγμα εκπαιδευτικό όχι μόνο για τους μαθητές και τους πολίτες, αλλά και τους βυζαντινολόγους.
«Για τα υπόλοιπα μνημεία όμως θεωρώ ότι δεν έχουν δίκιο οι Θρακιώτες, όταν θεωρούν ότι δεν υπάρχει Βυζαντινό παρελθόν και Βυζαντινά μνημεία στην περιοχή, γιατί τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει πολλές προσπάθειες από την αρχαιολογική υπηρεσία, και πλέον έχουμε μια πολύ καλή γνώση του βυζαντινού παρελθόντος της Θράκης» σημείωσε, επισημαίνοντας πως και ο κύκλος ομιλιών δείχνει ότι οι τοπικές αρχές ενδιαφέρονται να διαχύσουν τη γνώση στο ευρύ κοινό, κάτι που θα πρέπει να συνεχιστεί, μιας και τα μνημεία έχουνε μεγάλη σημασία για την αυτοσυνειδησία μας και τη διαμόρφωση της συλλογικής μας ταυτότητας.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
