Ηθογραφωντας την Αγγλια του τοτε… τον κοσμο του τωρα

Το άκουσμα και μόνο της λέξης “Bournville” είναι ικανό να προκαλέσει έκρηξη γλυκών –ή πικρών για να κυριολεκτούμε– συναισθημάτων. Παιδικές αναμνήσεις που μοσχοβολάνε σοκολάτα και ζάχαρη ανασύρονται στην επιφάνεια της μνήμης, χάρη στην παραδοσιακή ομώνυμη σοκολάτα, που ξεκίνησε από έναν μικρό οικισμό του Μπέρμιγχαμ και κατέκτησε τον κόσμο όλο, γλυκαίνοντας τους ουρανίσκους μικρών και μεγάλων για πάνω από εκατό χρόνια.

Σε αυτήν τη διάσημη περιοχή του Ηνωμένου Βασιλείου, στον οικισμό δηλαδή που δημιούργησαν μέλη της οικογένειας Cadbury για να εγκατασταθούν οι υπάλληλοι του εργοστασίου της, επιλέγει να μας «ταξιδέψει» ο συγγραφέας Jonathan Coe στο νέο του μυθιστόρημα «Bournville – To διαιρεμένο βασίλειο», που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις.

Με τη νέα του πεζογραφική απόπειρα που έτυχε της μεταφραστικής φροντίδας της Αλκήστιδος Τριμπέρη, ο Jonathan Coe, ο παθιασμένος αυτός ηθογράφος της αγγλικής κοινωνίας, καταφέρνει και πάλι με τους «ταπεινούς», καθημερινούς του ήρωες να «φωτίσει» σταθμούς της βρετανικής ιστορίας και να θέσει μερικούς καίριους προβληματισμούς για τον σύγχρονο κώδικα αξιών.

Στο Bournville βρισκόμαστε λοιπόν, το 1945, με «ξεναγό» σε αυτήν την αφηγηματική περιπέτεια την εντεκάχρονη Μαίρη με την οικογένειά της. Για εκείνη, το Bournville είναι το κέντρο του κόσμου· είναι ο λόγος που οι δρόμοι τους μοσχοβολούν σοκολάτα· είναι το μέρος όπου εργάζονται οι περισσότεροι φίλοι και γείτονές τους για δεκαετίες.

Ακολουθώντας την πορεία ενηλικίωσης της Μαίρης, παρακολουθούμε την αγγλική πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα της μεταπολεμικής Βρετανίας. Η Μαίρη θα ζήσει έως και τα εβδομήντα πέντε της χρόνια, χρόνια που σημαδεύονται από μείζονες κοινωνικές αλλαγές, όπως την τελετή στέψης της Βασίλισσας Ελισάβετ και τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ως τους βασιλικούς γάμους, τις βασιλικές κηδείες, το Brexit και τον κορωνοϊό.

Η Μαίρη θα αποκτήσει παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα. Ο κόσμος γύρω της θα  αλλάξει, το σήμα κατατεθέν της πατρίδας της, τα κτίρια του εργοστασίου σοκολάτας, θα μετατραπούν σε θεματικό πάρκο, καθώς η σύγχρονη ζωή και οι νέες ανθρώπινες κοινότητες εισβάλλουν στο ειρηνικό τους καταφύγιο. Από αυτούς τους ρευστούς καιρούς θα βγoυν άραγε η οικογένειά της, και η ίδια η χώρα, πιο ενωμένες ή θα καταλήξουν πιο αποκομμένες και διαιρεμένες από ποτέ;

Γιώργος Βαϊλάκης, «Το “Bournville” είναι ένα υψηλών προδιαγραφών έργο κοινωνικής ιστορίας»

Ο Γιώργος Βαϊλάκης, πολιτιστικός συντάκτης στην εφημερίδα «Ημερησία» και κριτικός βιβλίου, σχολιάζει για το νέο μυθιστόρημα του Jonathan Coe: «Είναι ένα υψηλών προδιαγραφών έργο κοινωνικής ιστορίας σε μυθιστορηματική μορφή, που παρακολουθεί τέσσερις γενιές μιας οικογένειας, τα όνειρα, τις επιτυχίες, τις περιπέτειες και τις διχόνοιες που αντανακλώνται μέσα από τα μεταβαλλόμενα μοτίβα της μεταπολεμικής Βρετανίας.

Κάπως έτσι, για ακόμη μία φορά, παρακολουθούμε την ιστορία της σύγχρονης Αγγλίας, μια ιστορία νοσταλγίας και αυταπάτης, σύγχυσης και οργής, σε ένα ευρηματικό μυθιστόρημα για αυτήν τη νέα, παράδοξη και ασυνήθιστα δύσκολη εποχή. Και όλα αυτά, με τον Jonathan Coe να καταφέρνει να σκιαγραφήσει απαράμιλλα τη σημερινή σύγχυση αξιών και προτύπων, καθώς και το διάχυτο ιδεολογικό κενό, παραδίδοντάς μας μία ρεαλιστική απεικόνιση της βρετανικής κοινωνίας στη σύγχρονη εκδοχή της – όπως το είχε κάνει σε ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματά του, στον “Κλειστό κύκλο”. Μόνο που η αυτή η φαινομενικά ειδική περίπτωση, αυτός ο αρχικά κλειστός κύκλος με τα προβλήματά του και τις ιδιαιτερότητές του δεν είναι και τόσο κλειστός: έχει ανοίξει –μάλλον επικίνδυνα– και τείνει να μας περιλάβει όλους…».

Ο βρετανός «ηθογράφος» Jonathan Coe

Ο πολυγραφότατος Jonathan Coe γεννήθηκε στο Μπέρμιγχαμ το 1961. Σπούδασε φιλολογία στο Trinity College του Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ και είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Γουόρικ, με αντικείμενο της διατριβής του το έργο του Henry Fielding, “Tom Jones”. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Γουόρικ και εργάστηκε παράλληλα ως μουσικός, συνθέτοντας τζαζ, και ως δημοσιογράφος, διατελώντας τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας “The Guardian” και κριτικός κινηματογράφου του “New Statesman”.

Έχει γράψει πληθώρα πεζογραφημάτων, βιβλία για παιδιά αλλά και βιογραφίες. Μερικά από τα πιο πρόσφατα βιβλία του, στα ελληνικά γράμματα, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Πόλις είναι τα εξής: «Ο κύριος Γουάιλντερ κι εγώ» (2020), «Μέση Αγγλία» (2019) και  «Αριθμός 11» (2016).  Για το συγγραφικό του έργο έχει λάβει ποικίλες διακρίσεις και βραβεία, όπως το European Book Prize το 2019 κ.ά., ενώ το 2012 υπήρξε υπότροφος της Royal Society of Literature.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.