Η «βιογραφια» της κραταιας ευρωπαικης οικογενειας δια χειρος Κυριακου Κεντρωτη

Ο Κυριάκος Κεντρωτής είναι Καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με γνωστικό αντικείμενο τις «Εξωτερικές Σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης», και δεδομένο ερευνητικό ενδιαφέρον για τις τύχες και την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Τον έχουμε συνηθίσει εξάλλου να περιστρέφεται συγγραφικά γύρω από αυτόν τον «γεωγραφικό» άξονα, είτε πρόκειται να μιλήσει για τις σχέσεις της ΕΕ με τα Δυτικά Βαλκάνια στη μελέτη του «Περιτειχισμένες πολιτείες» (εκδ. Επίκεντρο, 2011), είτε για την ιστορία ένταξης της Ελλάδας στην ΕΕ στον συλλογικό τόμο «Από την ένταξη στην κρίση» (εκδ. Παπαζήση, 2012), είτε προχωρώντας σε μια αλληγορική απεικόνιση της Ένωσης ως ποδοσφαιρική ομάδα στο δοκίμιό του «Ποδόσφαιρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (εκδ. Gutenberg, 2016).

Ο Κυριάκος Κεντρωτής αγαπά όμως, και θεραπεύει, εξίσου με την επιστήμη και την τέχνη της δημιουργικής γραφής, τη λογοτεχνία, με υπέρκομψους αφηγηματικούς τρόπους και διαρκώς ανανεούμενες τεχνικές. Ετσι, το 2022 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του με τίτλο «Το Πρότζεκτ – Μυθιστόρημα» από τις εκδόσεις Νίκας Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας αναφέρει σε σχετική του ανάρτηση: «Η Ευρώπη από την κούνια της ψοφούσε για παραμύθια. Και της τα πρόσφεραν απλόχερα μεγάλες οικογένειες με θεϊκά και βασιλικά τελετουργικά εξουσίας». Την παραδοχή αυτή εκμεταλλεύτηκε για να ανασυνθέσει μυθιστορηματικά τη «δική» του ευρωπαϊκή οικογένεια, τοποθετώντας τη στο κατάλληλο περιβάλλον, εκεί όπου συμπίπτουν οι γιορτές και οι κρίσεις, διότι τότε οι οικογένειες δοκιμάζονται. Τότε δεν ανακαλύπτουν μόνο άλλους κόσμους γύρω τους, αλλά και ο μονάκριβος δικός τους βιώνει συθέμελα μια κρίση ταυτότητας. Οι γιορτές και οι κρίσεις δεν έλειψαν ποτέ στην Ευρώπη, μα είχαν να κάνουν πάντοτε με πολλές οικογένειες ξεχωριστά. Πολλά χρόνια τώρα, η ευρωπαϊκή οικογένεια είναι μία και ετοιμάζεται να γιορτάσει την εκατονταετηρίδα της, βιώνοντας συνάμα μια κρίση μέχρι το μεδούλι της.

Σ’ αυτό το σπονδυλωτό μυθιστόρημα που εκτείνεται σε 208 σελίδες όλα ζυγίζονται και ανατοκίζονται με περισσή καχυποψία και αφέλεια. Στον αποπάνω κόσμο, οι τεχνοκράτες και οι γραφειοκράτες της ευρωπαϊκής οικογένειας θέλουν να τελειώνουν με το πρότζεκτ του εορτασμού τού παρελθόντος, αφού ασχολούνται αποκλειστικά με το μέλλον. Στον αποκάτω κόσμο, ο σκύλος Άργος και το αφεντικό του, ο κύριος Πένερ, έχουν ως πρότζεκτ να επιβιώνουν καθημερινά με τα σκουπίδια και τα αλλόκοτα της ζωής στο στέκι τους απέναντι από το Μέγαρο των Θεσμών.

Όσο για τον συγγραφέα, το δικό του πρότζεκτ είναι να τελειώσει τη βιογραφία της κραταιάς ευρωπαϊκής οικογένειας που του έχει εμπιστευτεί τα απομνημονεύματά της. Όλοι κάνουν έτσι το κουμάντο τους και, τρέμοντας τη ζυγαριά της λογιστικής, αναζητούν παρηγοριά και λύτρωση στη μνήμη της ζωγραφικής και της μουσικής.

«Ο πόλεμος έγινε περισσότερο αδυσώπητος και φονικός, αλλά εκ του μακρόθεν, εκ του ασφαλούς»

Ακολουθεί ένα μικρό δείγμα από το νέο πεζογράφημα του Κ. Κεντρωτή (σ. 64-65):

«[…] Χάθηκε αυτή η φυσική κίνηση του ανθρώπου να μην ορμάει σαν θηρίο με το σώμα του, τα χέρια και τα πόδια του για ν’ αρπάξει κάθε τι. Εξημερώσαμε τον πόλεμο με την επιμήκυνση του σώματος, των χεριών και των ποδιών, και προπάντων του μυαλού. Ο πόλεμος όμως έγινε περισσότερο αδυσώπητος και φονικός, αλλά εκ του μακρόθεν, εκ του ασφαλούς.

Αυτή την επιμήκυνση τη συνεχίζουμε και στα χρόνια της ειρήνης και καυχιόμαστε, αφού κανένας δεν την καταλαβαίνει. Μάλιστα όλοι μάς θαυμάζουν για το αόρατο τέχνασμά μας, να μην πω και μας ζηλεύουν. Με κεκτημένη πολεμική ταχύτητα έχει χαθεί ο πατροπαράδοτος ανθρώπινος δισταγμός, αυτό το μικτό μετέωρο βήμα προς τα πίσω, να μη δίνει μονίμως ο νους την εντολή στο σώμα να ορμάει μπροστά με κάθε μέσο, υπαρκτό και φανταστικό. Χάθηκε η αιδώς μεταξύ των ανθρώπων. Από τότε που οι άνθρωποι νίκησαν θεούς και φύση, έχουν μονίμως δικαιώματα, και τότε μεταξύ ίσων ανθρώπων ποιος θα δεχθεί να υποχωρήσει κι υπέρ ποιων βωμών κι εστιών να πολεμήσουν;»

Στρίβοντας ένα ακόμη τσιγάρο η Αουρέλια και, παίρνοντας μια βαθιά ανάσα, έβαζε αργά και σταθερά στο στόχαστρο τους παιδικούς της φίλους.

«Να σας το διατυπώσω επιστημονικά. Να μην επιμηκύνεται το σώμα σαν ένας ακοντιστής αλλοτινών εποχών, να προσπαθεί να δαμάσει το θηρίο μέσα του, λεηλατώντας κάθε γειτονική κι όχι μόνο περιοχή ανθρώπινης δραστηριότητας. Αυτή ακριβώς την επιμήκυνση διαβλέπω στο Πρότζεκτ της Πινακοθήκης. Έχουμε αρπάξει τ’ όνομα βεβηλώνοντας το σύμβολο με κάθε μέσο. Μετά το χρήζουμε καθαγιασμένο δίνοντάς του το περιεχόμενο που μόνο εμείς καταλαβαίνουμε. Και ποιο είναι το ζητούμενο;  Ερχόμαστε με κάθε τεχνητό μέσο και πουλάμε ένα παλιό κρασί αιώνιας ωρίμανσης σε νέες φιάλες μοντέρνου σχεδιασμού. Εκεί εστιάζεται η προσοχή μας, στις μοντέρνες φιάλες. Μια ολοζώντανη Πινακοθήκη με το περιτύλιγμα ενός μοντέρνου Μολ στον βορρά της ψυχρής λογικής. Κι αν δεν έχουν με γεμίσει από δαύτα!»

«Μην παρασύρεσαι σε γενικούς αφορισμούς από επαγγελματικό οίστρο και συναισθηματισμό», είπε ενοχλημένος ο Ρομπέρ.

«Σίγουρα έχουμε να κάνουμε με δυο διαφορετικούς κόσμους, αλλά δεν είναι ντροπή ο καθένας ν’ αφήνει το στίγμα του, άλλωστε δεν θα κριθεί σήμερα. Μήπως κι ο άλλος κόσμος δεν άφησε το στίγμα του; Επειδή είχε τα πρωτεία, εμείς πρέπει να είμαστε αιώνια απαθείς;»

«Μην μπερδεύεις τη σιωπή της ομορφιάς και της μεγαλοπρέπειας που καταπραΰνουν τη ζωή μας από την κακία του κόσμου. Εδώ πρόκειται για κάτι άλλο. Μπροστά μας έχουμε ξεδιάντροπα τη δίκη σας μοχθηρή έφοδο στα σώματα και στα μυαλά των ανθρώπων για να κάνετε αισθητή την παρουσία σας».

Εν είδει επιλόγου

Με πυξίδα, λοιπόν, αυτούς τους μικρούς διαλόγους που μόλις παραθέσαμε από «Το Πρότζεκτ», ένα είναι σίγουρο ότι η λογοτεχνία είναι ένας δρόμος ελευθερίας, αφού επιτρέπει στους δημιουργούς να παρουσιάσουν όσα η politically correct γλώσσα της επιστήμης αρέσκεται συνήθως να αγνοεί. Η κυρίαρχα καλλιεργούμενη άποψη εξάλλου και «να μην είχαμε Ευρώπη, θα έπρεπε να την εφεύρουμε» που αποκτά μεσσιανικούς, σωτηριολογικούς, τόνους στον δημόσιο βίο, μόνο δια της παρακαμπτηρίου οδού της αληθείας της λογοτεχνίας μπορεί να εκφρασθεί, με το δεδομένο ότι η μυθιστορηματική γραφή συμβολοποιώντας, αποκωδικοποιεί το κεκρυμμένο και τάχα αδιόρατο, αλλά υπαρκτό αδιέξοδο της ευρωπαϊκής μετατόπισης από την φροντίδα για τον άνθρωπο, τον ευρωπαίο πολίτη στην εξυπηρέτηση των ατομικών πρότζεκτ, ενίοτε, ή μάλλον πολύ συχνά, ως το επίκαιρον Qatar gate.       

Ο ρηξικέλευθος ακαδημαϊκός και συγγραφέας Κυριάκος Κεντρωτής

O Κυριάκος Κεντρωτής γεννήθηκε το 1962 στη Λακωνία. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στα Πανεπιστήμια του Kaiserslautern και του Saarland/Saarbrücken, στους κλάδους του Διεθνούς Δικαίου, των Διεθνών Σχέσεων και των Πολιτικών Επιστημών. Το 1990 αναγορεύθηκε Διδάκτωρ Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Kaiserslautern.

Από το 1992 έως το 1999 εργάστηκε ως επιστημονικός ερευνητής στο Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (ΙΜΧΑ). Από το 1996 έως το 1999 δίδαξε στο Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου, όπου  από το 2000 δίδαξε και ως Επίκουρος Καθηγητής. Από το 2007-2013 δίδαξε ως Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και διετέλεσε διευθυντής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Οικονομική και Πολιτική Διακυβέρνηση στη ΝΑ Ευρώπη».

Βιβλία, μελέτες και άρθρα του έχουν εκδοθεί και δημοσιευθεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.