Η «Ημέρα της Γυναικοκρατίας» στην Ξυλαγανή - Παρατηρητής της Θράκης | Παρατηρητής της Θράκης | Νέα από την Θράκη, την Ελλάδα & τον Κόσμο

Όπως κάθε χρόνο στις 8 Ιανουαρίου, έτσι και φέτος, οι γυναίκες της Ξυλαγανής αναβίωσαν ένα από τα παλαιότερα και χαρακτηριστικότερα έθιμα της Θράκης και τίμησαν την «Ημέρα της Μπάμπως» ή αλλιώς «Ημέρα της Γυναικοκρατίας»- όπως με το πέρασμα του χρόνου μετονομάστηκε λόγω του χαρακτήρα της- ανήμερα της γιορτής της Αγίας Δομινίκης ή Δόμνης.

Κατά την ημέρα αυτή, όλες οι παντρεμένες γυναίκες του χωριού, κάτω από τους ήχους μουσικών οργάνων (παλιότερα με τους ήχους της γκάιντας), μαζεύονται στην κεντρική πλατεία και από εκεί πορεύονται προς το σπίτι της μπάμπως για να της προσφέρουν δώρα. Μπάμπω λέγεται η γηραιότερη γυναίκα του χωριού, που εκτελούσε κατά το παρελθόν και χρέη μαμής.

Στη συνέχεια, σχηματίζοντας πομπή, με σκωπτικά τραγούδια χορό και κρασί, την περιφέρουν στην πλατεία. Κατά τη διάρκεια όλων των παραπάνω δεν επιτρέπεται να πλησιάσει κανείς άντρας, γιατί τα δρώμενα είναι ακατάλληλα για αντρικά αυτιά.

Αν παρ' όλα αυτά τολμήσει κάποιος να πλησιάσει, τότε οι γυναίκες τον κυνηγούν, τον καταβρέχουν και προσπαθούν να του βγάλουν ένα ρούχο, το οποίο στη συνέχεια θα δημοπρατήσουν.

Μετά το πέρας της πομπής ακολουθεί γλέντι «κεκλεισμένων των θυρών», με σκωπτικά τραγούδια, παραδοσιακά εδέσματα και κρασί, μέχρι τελικής πτώσης!

Το έθιμο αυτό το έφεραν οι Θρακιώτισσες από την Πέτρα της Ανατολικής Ρωμυλίας και φυσικά γιορτάζεται κάθε χρόνο σε διάφορες περιοχές της Ροδόπης.

Σύμφωνα με τους λαογράφους, το έθιμο έχει ρίζες αρχαιοελληνικές και θυμίζει τα «Θεσμοφόρια», αγροτική γιορτή κατά την οποία οι γυναίκες επικαλούνταν γονιμότητα και ιδιαίτερα τα Αλώα, που γίνονταν την ίδια εποχή (αρχές Ιανουαρίου), στα οποία μετείχαν μόνο γυναίκες, οι οποίες πορεύονταν τραγουδώντας άσεμνα τραγούδια, ενώ στα τραπέζια τους είχαν πολύ κρασί και ομοιώματα «μορίων».