Γαλιλαιος: Μια φυσιογνωμια-σταθμος στην ιστορια της επιστημης

Mario Livio, «Ο Γαλιλαίος και οι αρνητές της επιστήμης», Μαρία Βαρδοπούλου μτφρ., εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα 2022, σ. 296

Μία ιδιαίτερη βιογραφία του Γαλιλαίου υπογράφει ο αστροφυσικός και ευπώλητος ανά τον κόσμο συγγραφέας Mario Livio με τίτλο «Ο Γαλιλαίος και οι αρνητές της επιστήμης». Πρόκειται για μία βιογραφική προσέγγιση, επικεντρωμένη, κατά κύριο λόγο, στο έργο του Γαλιλαίου και στον λόγο για τον οποίο αυτό ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στο εκκλησιαστικό κατεστημένο της εποχής.

Ο συγγραφέας προβαίνει σε αναλογίες με τους σημερινούς αρνητές της επιστήμης, καταλήγοντας πως πάντοτε θα υπάρχουν στον κόσμο οι σκοτεινές δυνάμεις τού συντηρητισμού που καταφέρονται ενάντια στον ορθολογισμό και τη λογική.

Ο Γαλιλαίος θεωρείται σήμερα ο απόλυτος επιστήμων της αμφισβήτησης παγκοσμίως κι αυτό χάρη στην επιμονή και τη συνέπεια που χαρακτήριζε την υλοποίηση του έργου του. Η περίφημη δίκη του στο δικαστήριο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στη Ρώμη, η οποία διήρκεσε από τις 12 Απριλίου του 1633 έως και τις 22 Ιουνίου της ίδιας χρονιάς, κατέληξε στην επαίσχυντη καταδίκη του μεγάλου επιστήμονα και στον κατ’ οίκον περιορισμό του για το υπόλοιπο του βίου του. Ο Γαλιλαίος αναγκάστηκε να αποκηρύξει την ορθότητα της ηλιοκεντρικής θεωρίας του Κοπέρνικου και να υιοθετήσει –μπροστά στα μάτια των δικαστών του– την αυθεντία του πτολεμαϊκού γεωκεντρικού συστήματος. Όπως όμως μας λέει και ο συγγραφέας, οι εκκλησιαστικοί δικαστές δεν μπορούσαν να φανταστούν πόσο θα στιγματιζόταν η Καθολική Εκκλησία για αυτήν την καταδίκη κατά τους αιώνες που θα ακολουθούσαν.

Η καταδίκη αυτή ήταν, μεταξύ άλλων, και αποτέλεσμα ενός κύματος αντιπάθειας που είχε ξεσηκώσει με τη συμπεριφορά του ο κάπως υπερόπτης Γαλιλαίος. Ο Λίβιο παρουσιάζει αναλυτικά όλο το χρονικό της δίκης και εξετάζει ενδελεχώς τους λόγους που οδήγησαν τον Γαλιλαίο μέχρι εκεί. Συγχρόνως παραθέτει τα επιστημονικά επιτεύγματα πολλών συγχρόνων του επιστημόνων ή λίγο προγενέστερων, όπως του Κέπλερ, του Μπράχε, του Κοπέρνικου και του Νεύτωνα, αλλά τα συγκρίνει και με τις επιστημονικές παρατηρήσεις των αρχαίων Ελλήνων.

Ο συγγραφέας εξετάζει, παράλληλα με τα παραπάνω, και την ορθότητα πολλών μύθων σχετικών με τη ζωή του μεγάλο επιστήμονα, όπως το «Και όμως κινείται», που φέρεται να είπε μετά τη δίκη, την επίδειξή του στον Πύργο της Πίζας κ.ά. Παραθέτει, επίσης, και τις λάθος παρατηρήσεις του σχετικά με τις παλίρροιες και τους κομήτες, χωρίς αυτές, βέβαια, να υποβαθμίζουν το σπουδαίο έργο του και την προσφορά του προς την επιστήμη.

Ο Γαλιλαίος είναι μία φυσιογνωμία-σταθμός στην ιστορία της επιστήμης, ένας άνθρωπος ο οποίος δεν ήταν μονάχα θετικός επιστήμονας, αλλά και, συγχρόνως, ένας πολυμαθής άνθρωπος που ενσάρκωνε απόλυτα το δόγμα του ουμανισμού του καιρού του. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Γαλιλαίος έγραφε και ποιήματα, ήταν βαθής γνώστης της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και κατήρτιζε ωροσκόπια για διάσημους άνδρες του καιρού του. Το βιβλίο αυτό, επομένως, θα μας επιτρέψει να γνωρίσουμε καλύτερα τόσο τον ίδιο τον Γαλιλαίο ως άνθρωπο, το έργο και τον τρόπο σκέψης του, αλλά και την εποχή του.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.