Ενα ιστορικο εγχειριδιο κατανοησης «εαυτων» και «αλληλων» μεσω του Βουλγαρου «εθνικου αποστολου» και επαναστατη Λιουμπεν Καραβελοφ
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα βιβλία των ημερών ήρθε τελευταία στα χέρια μας. Και λέμε των ημερών καθότι είμαστε ακόμη στον απόηχο των εκατό χρόνων από την Ενσωμάτωση της Θράκης στον εθνικό κορμό, και όσα περισσότερα κατανοούμε για εκείνη την εποχή τόσο το καλύτερο. Αναφερόμαστε στο βιβλίο της αναπληρώτριας καθηγήτριας του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας κ. Ελεονώρα Ναξίδου που, με την προσέγγισή του και γνωρίζοντάς μας τον εθνικό ήρωα και διανοούμενο του βουλγαρικού εθνικισμού Liuben Karavelov, μας υποδεικνύει τους παράλληλους δρόμους που αναπτύχθηκαν και βάδισαν οι αναδυθέντες στο τέλος του 19ου αι. βαλκάνιοι εθνικισμοί, για τους οποίους και ιδιαίτερα για τον βουλγαρικό γνωρίζουμε, και τον κατανοούμε κυρίως, ελάχιστα γιατί συνδέεται με δυσμενή γεγονότα για τον τόπο, που έχουν εγγραφεί στο συλλογικό ασυνείδητο ως οι «μαύρες ημέρες» της μακράς βουλγαρικής κατοχής της Θράκης, του 1913-1919.
Εντούτοις, οι Βούλγαροι δεν «πρωτοτυποὐν» τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία αλλά εκφράζουν μέσω των καθοδηγητικών επαναστατικών προσωπικοτήτων του λαού τους τα αιτήματα μιας εποχής, που καταλήγει στο νεωτερικό φαινόμενο, της δημιουργίας των εθνών-κρατών των Βαλκανίων.
Για το βιβλίο και την οπτική της συγγραφέως στο οπισθόφυλλό του διαβάζουμε:
Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια πρωτότυπη νεωτερική και συνθετική προσέγγιση του ιδεολογικού προφίλ του Βαλκάνιου διανοούμενου-επαναστάτη του 19ου αιώνα, ο οποίος ανήκει στην ιδιαίτερη κατηγορία των ατόμων που συνέβαλαν καθοριστικά στη διάχυση και επικράτηση των ιδεών της νεωτερικότητας και στη συνακόλουθη συνολική αναμόρφωση του status quo της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Για το σκοπό αυτό εστιάζει στο παράδειγμα του βουλγαρικού εθνικού κινήματος και συγκεκριμένα σε έναν από τους πρωταγωνιστές του, τον Liuben Karavelov (1834-1879). Η περίπτωση του Καραβέλοφ μάλιστα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ελληνική ιστοριογραφία, γιατί οι Έλληνες ως έθνος κατέχουν σημαντική θέση στο ιδεολογικό του οικοδόμημα.
Η πρωτοτυπία και η επιστημονική συμβολή του βιβλίου συνίστανται στην επαναθεώρηση των θέσεων του Καραβέλοφ και την ταυτόχρονη σύνδεσή τους με τα ευρωπαϊκά και τα βαλκανικά ιδεολογικά συμφραζόμενα της εποχής του, του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Κύρια θέση του είναι ότι η ιδεολογική ταυτότητα του Καραβέλοφ διαμορφώθηκε μέσα από τη σύνθεση της «ευρωπαϊκότητας» με τη «βαλκανικότητα» και τη «βουλγαρικότητα», δηλαδή νεωτερικών ευρωπαϊκών ιδεολογιών με παραδοσιακές βαλκανικές αντιλήψεις και βουλγαρικές ιδιαιτερότητες.
Επιπλέον το βιβλίο αναδεικνύει την οπτική με την οποία προσλαμβάνει και διαγράφει το εθνικό προφίλ του Έλληνα ένας εξέχων Βούλγαρος διανοούμενος του 19ου αιώνα, οπτική μάλιστα που συμβαδίζει με τη σχετική στερεοτυπική αντίληψη της πλειονότητας της βουλγαρικής διανόησης της Αναγέννησης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο στοιχειοθετείται ο ετεροπροσδιορισμός του ελληνικού έθνους από τους Βουλγάρους, ο οποίος, σε συνδυασμό με τον αυτοπροσδιορισμό, αποτελεί βασική συνιστώσα για την επίτευξη της εθνικής αυτογνωσίας.—
Πυκνό βιβλιογραφικό σημείωμα που ωθεί τον σύγχρονο φιλίστορα Θρακιώτη κατευθείαν στην αναζήτηση του συγκεκριμένου βιβλίου καθότι έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να γνωρίζουμε τόσο τις διεργασίες που οδήγησαν στη δημιουργία του φίλου σήμερα Βουλγαρικού κράτους αλλά κυρίως να αποσαφηνίσουμε τη θέση που οι Έλληνες ως έθνος κατέχουν στο ιδεολογικό οικοδόμημα του Καραβέλοφ, προκειμένου κατανοήσουμε καλύτερα «εαυτούς» ως συμπρωταγωνιστές της ιστορίας του 19ου και της αρχής του 20ου αι.
Τέλος, αξίζει να επισημανθεί η συμβολή του βιβλίου της ιστορικού Ελεονώρας Ναξίδου, μέλους ΔΕΠ του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, στον επί της ουσίας εμπλουτισμό της ελληνόγλωσσης θρακικής ιστορικής βιβλιογραφίας.
Η συγγραφέας ιστορικός Ελεονώρα Ναξίδου
Η Ελεονώρα Ναξίδου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Πεδίο της έρευνάς της αποτελεί ο χώρος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης κυρίως κατά τη νεότερη και σύγχρονη εποχή. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν το φαινόμενο του εθνικισμού στα Βαλκάνια, την ανάπτυξη των εθνικών κινημάτων και τη συγκριτική τους προσέγγιση, καθώς και τις σχέσεις εκκλησίας και εθνικής ιδεολογίας. Ασχολείται επίσης με θέματα μειονοτήτων και ζητήματα που αφορούν τη νεότερη και σύγχρονη βουλγαρική ιστορία και ιστοριογραφία. Έχει λάβει μέρος σε πολλά διεθνή επιστημονικά συνέδρια. Επίσης έχει κάνει την επιμέλεια συλλογικών τόμων και έχει δημοσιεύσει πολλές μελέτες και άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
