Ευστρατιος Γραμμενης, «Ειναι ενα βιβλιο το οποιο πρεπει να υπαρχει στη φαρετρα του εκπαιδευτικου που θελει να ειναι συγχρονος»

Ζωή Γαβριηλίδου, «Διδάσκοντας και μαθαίνοντας γλώσσα με το ChatGPT», Γιώργος Μικρός πρόλ., εκδ. Κριτική, Αθήνα 2024, σ. 128

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) είναι ένα «ον» διαφορετικό, που δεν έχει κανένα στοιχείο από αυτά που διακρίνουν τα έμβια όντα όπως είναι· σάρκα, οστά. Λειτουργεί όχι μόνο ως έμβιο ον, αλλά ορισμένες φορές και ως ον ανώτερο από εμάς, ως προς την επεξεργασία δεδομένων, την εξαγωγή συμπερασμάτων και –ίσως– την αντίληψη. Ή τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβανόμαστε εμείς.

Ένα είναι σίγουρο. Η ΤΝ ήρθε για να μείνει!

Για αυτόν το λόγο χρειάζεται όχι να τη φοβόμαστε, αλλά πρέπει να την αγκαλιάσουμε μαθαίνοντας για αυτή. Και θα μάθουμε αν τη μελετήσουμε. Για να τη μελετήσουμε, είναι απαραίτητο να συνεργαστούμε άνθρωποι από όλες τις επιστημονικές ειδικότητες και θέσεις. Όπως επιστήμονες, πολιτική ηγεσία, θρησκευτική ηγεσία, φιλόσοφοι, διευθυντές μεγάλων επιχειρήσεων και οργανισμών κάθε είδους φορέα, από την εκπαίδευση, την υγεία, το εμπόριο, τις κατασκευές κλπ.

Σύμφωνα με τους Kissinger, Schmidt και Huttenlocher, η ανθρωπότητα θα έχει τρεις επιλογές:

  1. Τον περιορισμό της ΤΝ
  2. Τη συνεργασία μαζί της
  3. Την υποταγή σε αυτή.

Θεωρώ πως η συνεργασία μαζί της είναι μονόδρομος. Για να γίνει όμως εφικτή και αποδοτική αυτή η συνεργασία χρειάζεται να ενισχύσουμε τον ψηφιακό γραμματισμό, και ειδικότερα τον γραμματισμό στην ΤΝ.

Στο σημείο αυτό έρχεται το βιβλίο της κυρίας Γαβριηλίδου, η οποία είναι πολύπειρη σε θέματα εκπαίδευσης και ιδιαίτερα ανήσυχη και δημιουργική, να μας δείξει με απλά-κατανοητά βήματα και να μας βοηθήσει, όχι απλά να μάθουμε τι είναι η ΤΝ αλλά πώς μπορούμε να την «εκμεταλλευτούμε» στην εκπαιδευτική διαδικασία, ώστε αυτή να γίνει ενδιαφέρουσα και ελκυστική για τους μαθητές και τις μαθήτριες και, παράλληλα, αποδοτική σε γνωστικό επίπεδο για τα παιδιά, αλλά και σε επίπεδο εργασιακού χρόνου για τους εκπαιδευτικούς.

Το βιβλίο είναι ένας εξαιρετικός συνοπτικός οδηγός, που στόχο έχει την εισαγωγή στον γραμματισμό στην ΤΝ και στις βασικές αρχές που διέπουν τη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος. Αυτό αναφέρει η κυρία Γαβριηλίδου ως στόχο του 1ου εισαγωγικού κειμένου.

Να μου επιτρέψετε να διαφωνήσω μαζί της. Το βιβλίο αυτό είναι ένας εξαιρετικός συνοπτικός οδηγός με τις βασικές αρχές που διέπουν τη διδασκαλία κάθε μαθήματος, αφού, ακολουθώντας τα βήματα και τα παραδείγματα που υπάρχουν στα δέκα πρότυπα μαθήματα του δεύτερου μέρους του βιβλίου, μπορεί κανείς να αντλήσει ιδέες τόσο από την εμπειρία στη διδασκαλία της κυρίας Γαβριηλίδου όσο και από την πλούσια συλλογή πηγών που παραθέτει στο τέλος κάθε μαθήματος.

Η συγγραφέας, μέσα από το καινοτόμο αυτό βιβλίο της, καταφέρνει να καλύψει μια ευρεία θεματολογία με μια εκπαιδευτική πρακτικότητα και διαδραστική προσέγγιση, η οποία εστιάζει στην ευκολία του χρήστη, τη σύγχρονη παιδαγωγική ματιά, χωρίς όμως να παραλείπει την ηθική στη χρήση της ΤΝ. Είναι ένα βιβλίο το οποίο πρέπει να υπάρχει στη φαρέτρα του εκπαιδευτικού που θέλει να είναι σύγχρονος με τις εξελίξεις της εποχής

Ο τρόπος με τον οποίο είναι δοσμένα τα μαθήματα στο βιβλίο είναι μια πλήρης πρόταση για τη χρήση της ΤΝ, και πιο συγκεκριμένα του ChatGPT ως εκπαιδευτικού εργαλείου. Στα μαθήματα αυτά μπορεί ο αναγνώστης να δει αναλυτικά παραδείγματα από ερωτήσεις παρακίνησης (prompts) προς το ChatGPT σε θέματα εκπαίδευσης και διδασκαλίας.

Γιατί είναι τόσο σημαντικό αυτό το στοιχείο του βιβλίου; Γιατί το ChatGPT δεν είναι απλά ένα ακόμη Πληροφοριακό Σύστημα, αλλά είναι ένα μεγάλο γλωσσικό μοντέλο (LLM – Large Language Model) και η αλληλεπίδραση με τέτοια γλωσσικά μοντέλα προϋποθέτει και απαιτεί την τροφοδότησή του με ερωτήματα παρακίνησης που ικανοποιούν τα κριτήρια της σαφήνειας, της ακρίβειας και της πληρότητας, ώστε να μετατραπούν αυτά, και ειδικότερα το ChatGPT, σε ένα αποδοτικό αλληλεπιδραστικό εργαλείο μάθησης.

Κλείνοντας, αναφέρω πως η κυρία Γαβριηλίδου, μέσα από το καινοτόμο αυτό βιβλίο της, καταφέρνει να καλύψει μια ευρεία θεματολογία με μια εκπαιδευτική πρακτικότητα και διαδραστική προσέγγιση, η οποία εστιάζει στην ευκολία του χρήστη, τη σύγχρονη παιδαγωγική ματιά, χωρίς όμως να παραλείπει την ηθική στη χρήση της ΤΝ. Είναι ένα βιβλίο, το οποίο πρέπει να υπάρχει στη φαρέτρα του εκπαιδευτικού που θέλει να είναι σύγχρονος με τις εξελίξεις της εποχής.

*O Ευστράτιος Γραμμένης είναι Καθηγητής Πληροφορικής. Το παρόν κείμενο είναι η ομιλία του στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου της Ζωής Γαβριηλίδου, «Διδάσκοντας και μαθαίνοντας γλώσσα με το ChatGPT» (Γιώργος Μικρός πρόλ., εκδ. Κριτική, Αθήνα 2024), που διοργανώθηκε από τις εκδόσεις Κριτική, το Λύκειο Ελληνίδων Ξάνθης, το Εργαστήριο Γλωσσολογίας ΣυνΜόρΦωΣη τουΤΕΦ/ΔΠΘ και το βιβλιοπωλείο ΔΥΟ, στον χώρο του Λυκείου Ελληνίδων, την Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου 2024.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.