Δειγμα δωρεαν

Τη γιαγιά τη βρήκε να περιμένει στο πεζούλι της εισόδου στο πλάι της ράμπας που φόρτωναν στα κάρα και στα τρακτέρ των αγροτών  σακιά με λίπασμα, σπόρους και άλλα γεωργικά εφόδια. 

 

Αρχή καλοκαιριού, δεκαετία του '70, στον κάμπο των Γιαννιτσών, κι ο Τάσος φρέσκος γεωπόνος εικοσιπέντε χρόνων παλικάρι, μόλις μιας βδομάδας υπάλληλος στο Γεωργικό Συνεταιρισμό σε κεφαλοχώρι του κάμπου, αναρωτήθηκε τι να θέλει η μπάμπω απ’ αυτόν επτάμιση ώρα το πρωί. Άνοιξε την πόρτα του μοναχικού γραφείου, και η ηλικιωμένη γυναίκα πλησίασε διστακτικά παίζοντας στα χέρια της ένα μαντήλι. 

 

«Καλημέρα, κυρ-γεωπόνε», τον χαιρέτησε άψυχα η γιαγιά. Κούνησε το κεφάλι του, την κοίταξε ερωτηματικά και ρώτησε:  «Σε  τι μπορώ να βοηθήσω;» 

 

Η γιαγιά, κοντά στα ογδόντα, μικροκαμωμένη αλλά νευρώδης και κυρτή, με το μαύρο τσεμπέρι της ηλικιωμένης και χαροκαμένης χωρικής, δεν απάντησε…. Μόνο τον κοίταζε λυπημένα με δύο  καστανά μάτια που κάποτε «μπορεί να ήταν κι όμορφα» σκέφτηκε αφηρημένος ο Τάσος.

 

«Λοιπόν;». Την ξαναρώτησε λίγο πιο έντονα τώρα, όχι από αγένεια αλλά από περιέργεια. «Να παιδί μ', εγώ έχω μια φραξιά εδώ δα, μπαίνοντας στο χωριό, με ροβυθιές γιε μ' κι έχουν αρχίσει και μαυρίζουν τα κλαράκια τ’ς και τα φυλλαράκια τ’ς κι έχουν και τα μικρά ροβυθάκια τ’ ς και δεν ξέρω τι να κάνω η έρμη…». Όλ’ αυτά τα έλεγε στριφογυρίζοντας το μαντήλι με ντροπαλοσύνη και στενοχώρια. 

 

Ο Τάσος σταμάτησε να συμμαζεύει αμήχανα το  γραφείο  και τη ρώτησε αν έχει κάποιον στο χωριό δικό της να μιλήσει μαζί του. Πήρε αρνητική απάντηση. Έβγαλε μόνο κάτω απ’ τη μαύρη ποδιά της ένα άλλο μαντήλι διπλωμένο και τ’ απόθεσε μπροστά του. Το άνοιξε κι ένα κλαράκι με φυλλαράκια σταμπαρισμένα από στρογγυλές καστανές κηλίδες εμφανίστηκε λίγο μαραμένο μπροστά του. Αμήχανος το σήκωσε, το κοίταξε κι είπε αργά στη γιαγιά.

 

― Έλα στο κλείσιμο να πάμε στα φυτά, να δούμε τι θα κάνουμε. Νερό έχεις εκεί;. 

―Εμ,  πώς δεν έχω; Πώς τα ποτίζω για…; 

―Ψεκαστήρα; ξαναρώτησε ο Τάσος.

 ―Όχι γιε μ', δεν έχω τέτοιο πράμα εγώ. Εκατό ριζούλες έβανα να μάσω δύο βρασιές ροβύθια για τον χειμώνα γιε μ'.

― Εντάξει, εντάξει, κούνησε γελώντας το κεφάλι του, θα δούμε τι θα κάνουμε με το μποστάνι σου γιαγιά..! Πώς σε λένε; 

―Αρτεμισία, με λένε… 

Έφυγε η μπάμπω κι ο Τάσος πήγε κατευθείαν στο ράφι με τα περιοδικά, ζεματισμένος μ’ αυτό που του’ τυχε, μιας βδομάδας στραβάδι στο καμποχώρι των Γιαννιτσών.

 

Έψαχνε βιαστικά στα διαφημιστικά περιοδικά των εταιριών φυτοφαρμάκων μήπως βρει κάτι να πιαστεί… Θα’ χε περάσει καμιά ώρα από το άδειο πρωινό του συνεταιρισμού, όταν το μάτι του πήγε τυχαία στο άρρωστο κλαράκι που άφησε η γιαγιά Αρτεμισία. Το περιεργάστηκε χωρίς να φωτίζεται το πυκνό σκότος του μυαλού του στο πεδίο της φυτοπαθολογίας.  «Ρεζίλι θα γίνεις όμορφε στο χωριό…», μονολόγησε σαρκαστικά.

Άναψε τσιγάρο και κάθισε στο τραπέζι και γραφείο αφηρημένος. Έδωσε και μια κλωτσιά στο χαρτοκιβώτιο με τα δείγματα φυτοφαρμάκων που ήταν από κάτω και αίφνης έσκυψε  στο κουτί. Το τράβηξε κι άρχισε να περιεργάζεται τα δείγματα.

Κουτιά πολύχρωμα με φωτογραφίες εντόμων και φυτών,  νάιλον σακουλάκια και μπουκαλάκια. Γερμανική εταιρία, γερμανικά κείμενα. Τότε θυμήθηκε τη μάνα του που πλήρωνε δάσκαλο να τον μάθει γερμανικά, μήπως χρειαστεί να σπουδάσει στη Γερμανία. «Α, ρε, μάνα..!», μονολόγησε. Λίγο μετά το γέλιο του έφτασε στ ' αυτιά του, όταν φωναχτά διάβασε το λατινικό:  «ascochyta robiae..!»

 

Τρεις η ώρα, με τον ήλιο να τσιτσιρίζει τον κάμπο, η γιαγιά φάνηκε στο άνοιγμα της πόρτας. 

 

―Πάμε κ. Αρτεμισία, της είπε γελαστός.

Μια βδομάδα μετά, τη μέρα της τακτικής εμποροπανήγυρης, φάνηκε η κ. Αρτεμισία στην πόρτα του γραφείου. Σηκώθηκε και της έδειξε το κάθισμα. Η γιαγιά  κάθισε κι εντελώς απροσδόκητα του  έπιασε τα χέρια και τα φίλησε λέγοντας:  «Σ’ ευχαριστώ γιόκα μ',  άγια δουλειά κάνανε στα ροβυθάκια μ'!.  Ξαναζωντάνεψαν και τράνεψαν». 

Ούτε ν’ αντιδράσει πρόλαβε ούτε να πει κάτι. Μόνο  χαμήλωσε ανακούρκουδα μπροστά στην καρέκλα της γιαγιάς, σεβαστικά με το κεφάλι κάτω, σα να προσκυνούσε εικόνισμα.

 

*Ο Γιώργης Κολιόπουλος είναι αρχιτέκτονας και ερευνητής.