Ανδριανη Δριβα: «Το παραμυθι προτεινεται για παιδια προσχολικης ηλικιας, που θα διασκεδασουν στις σελιδες του, αλλα ταυτοχρονα θα μαθουν και την εννοια της τελειας»

Υπάρχει μια τελεία, μια ζωηρή κυρία, που κατέχει την τέχνη της αλλαγής και βοηθά τους μικρούς μας φίλους να μάθουν μέσα από τις μεταμορφώσεις της. Στο βιβλίο  «Μια ζωηρή τελεία» της Νηπιαγωγού Γεωργίας Βουδούρη παρακολουθούμε την καθημερινότητά της, τους πειραματισμούς της και μια πορεία εξέλιξης που τη θέλει σε μια διαρκή μεταβολή, σε μήκος και σε σχήμα, μα και σε χρησιμότητα και σε περιβάλλον διαμονής.

Το έργο προτείνεται για παιδιά προσχολικής ηλικίας, που θα διασκεδάσουν στις σελίδες του, αλλά ταυτόχρονα θα μάθουν την έννοια της τελείας, των διάφορων γραμμών και κάποιων γεωμετρικών σχημάτων. Ταυτόχρονα, αρκετά επίθετα και μετοχές εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους στη γραμματική. Ομοίως και ρήματα σε ενεστώτα και αόριστο που χαρακτηρίζουν, αλλά και συνοδεύουν, την ιδιότυπη πρωταγωνίστρια στις σκανταλιές της.

«Κάθε εικόνα  του παραμυθιού θα μπορούσε να αξιοποιηθεί παιδαγωγικά»

Η  επικοινωνία κειμένου και εικονογράφησης είναι άμεση, καθώς η δεύτερη, ναι μεν ακολουθεί πιστά το πρώτο, αλλά λειτουργεί και συμπληρωματικά και επεξηγηματικά, προσθέτοντας κάποια στοιχεία που βοηθούν το μικρό παιδί να καταλάβει με λίγα λόγια και απλές εικόνες την ιστορία. Η ζωγραφική ομοιάζει της παιδικής, με τη μορφή, την οπτική και τις συμβάσεις της (π.χ. το χέρι που κρατά ένα πριόνι είναι εντελώς διαφανές και αχρωμάτιστο, όπως προφανώς θα το σχεδίαζε ένα νήπιο). Η έμφαση δίνεται στο να είναι οι γραμμές ευδιάκριτες, γι’ αυτό και τίποτε δεν πλεονάζει στις ζωγραφιές της Κωνσταντίνας-Ραφαηλίας Βογιατζή. Προσθέτουν στο κείμενο ακριβώς τα στοιχεία που χρειάζεται για να οπτικοποιηθεί, χωρίς να το φορτώσουν και να δυσκολέψουν τον μικρό αναγνώστη. Η έμφαση είναι στα σχήματα που παίρνει η τελεία, όλα σε έντονο μπλε, ιδιαίτερα ευκρινή, ώστε να εντοπίζονται εύκολα, καθώς προσπαθούν να κρυφτούν.

Παρόλα αυτά, κάθε εικόνα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί παιδαγωγικά με το να ζητηθεί από το παιδί να φανταστεί όλη την ιστορία, για το πώς έφτασε η τελεία να πάρει το συγκεκριμένο σχήμα και πώς «κρύφτηκε» στο συγκεκριμένο σημείο του φανταστικού κάθε φορά οικοσυστήματος. Κάτι που έτσι κι αλλιώς μπορεί να προκύψει από τις συνάψεις που κάνει το παιδικό μυαλό και την τάση των νηπίων να δημιουργούν, με ελάχιστα υλικά, παραμύθια. Η αφαιρετική τάση που επικρατεί στη συνομιλία κειμένου-εικόνας, δεν θα λέγαμε ότι αφήνει κενά, αφήνει όμως περιθώρια συμπλήρωσης και επέκτασης. Ο Piaget και ο Vygotsky θεωρούν ότι η έκθεση του παιδιού στην αφαίρεση μπορεί να οδηγήσει το παιδί σε ανώτερο επίπεδο σκέψης.

Στις ταπετσαρίες (εσώφυλλα και end pages) του βιβλίου απεικονίζονται απλά σκίτσα όπου τονίζονται με μπλε χρώμα οι γραμμές που τα παιδιά συνάντησαν στην ιστορία, ώστε να γίνει αντιληπτή η ύπαρξή τους σε απλά, καθημερινά αντικείμενα.

Οι ομοιοκαταληξίες και τα ομοιοτέλευτα προκαλούν πάντα την προσοχή και το ενδιαφέρον των παιδιών, ενώ η χρήση, πέρα από τις λιτές ζωγραφιές, μιας χειρόγραφης γραμματοσειράς δίνει στο βιβλίο μια εμφάνιση μη τυποποιημένου, ευπρόσιτου και φιλικού έργου.

Η ζωηρή πρωταγωνίστρια έχει μια δική της υπόσταση, λειτουργίες ζωντανού οργανισμού, δυνατότητα κίνησης και μεταλλαγών. Ο ανιμισμός των άψυχων είναι από τα βασικά χαρακτηριστικά τής παιδικής λογοτεχνίας όλων των εποχών, η δε ικανότητα των ηρώων να μεταμορφώνονται, ανέκαθεν αποτελεί  αγαπημένο θέμα των μύθων και παραμυθιών. Δεχόμαστε την πανάρχαιη σύμβαση και παρακολουθούμε κι εμείς με τους μικρούς αποδέκτες της ιστορίας τις σκανταλιές της μικρής τελείας, λίγο πιο υποψιασμένοι απ’ αυτούς για τις εκπαιδευτικές προθέσεις του κειμένου, αλλά με το ίδιο παιχνιδιάρικο μειδίαμα.

*H παρούσα βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στην ιστοσελίδα diastixo.gr, τον Δεκέμβρη του 2020.

**Η Ανδριανή Δρίβα είναι Συντονίστρια Εκπαιδευτικού έργου Νηπιαγωγών και Δρ Λογοτεχνίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
***Μπορείτε να προμηθευτείτε το παιδικό παραμύθι «Μια ζωηρή τελεία», είτε τηλεφωνικά στο 25310 72486, είτε ηλεκτρονικά στο site www.paratiritisbooks.gr, είτε σε οποιοδήποτε βιβλιοπωλείο της πόλης μας.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.