Το «Λευκο» της ποιησης

Κώστας Π. Καναβούρης, «Αμνός: Ένα ποίημα στον καθρέφτη», εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2021, σ. 80

Ο Καβαλιώτης συγγραφέας Κώστας Π. Καναβούρης, παρά την τριβή του με ποικίλα λογοτεχνικά είδη, συνεχίζει ακάθεκτος να ορθώνει το υψηλό ποιητικό του ανάστημα κυκλοφορώντας το 2021 τη νέα του ποιητική συλλογή, «Αμνός: Ένα ποίημα στον καθρέφτη», από τις εκδόσεις Πόλις. Στις 80 σελίδες του συνθέτει μια τριμερή δομή, που αποτελείται από τον Πρόλογο, το Κύριο Μέρος –που διακρίνεται σε είκοσι δύο πράξεις– και τον Επίλογο, έναν «διάλογο» περί ποίησης και ποιητικής, «καθρεφτίσματος» και «λευκότητας» της ποίησης. Με αυτήν του συλλογή, όπως σχολιάζει και η φιλόλογος και συγγραφέας Άννα Γρίβα στην «Εφημερίδα των Συντακτών», «ο Καναβούρης καταθέτει έναν προβληματισμό πάνω σε ένα διαχρονικό ζήτημα που  εκτείνεται πέρα από τα όρια της ποίησης και της τέχνης, αφού διερωτάται για τη δυνατότητά μας να γνωρίσουμε πραγματικά την ουσία των αγωνιωδών δημιουργών δυνάμεών μας».

Παναγιώτης Βούζης, «Ο ισχυρότερος τρόμος απορρέει από τη διαπίστωση ότι αυτός ο κλειστός για τον άνθρωπο κόσμος είναι ο ίδιος ο ανθρώπινος κόσμος»

Ο Αλεξανδρουπολίτης  Δρ. Κλασικής Φιλολογίας και ποιητής Παναγιώτης Βούζης,  που πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα με ποίησή του στο περιοδικό Λόγου και Τέχνης «Εξώπολις» όταν διευθυντής του ήταν ο Θανάσης Τζούλης,  σχολιάζει σχετικά με τη «λευκότητα του χαρτιού» και τον «Αμνό» του Κώστα Καναβούρη στην «Κυριακάτικη Αυγή»:

«Η τρομακτική λευκότητα καθορίζει [την ποίηση] στο σύνολό του. Εντοπίζεται στο “πριν” και στο “μετά” οποιουδήποτε γεγονότος, οποιασδήποτε ζωής και κατάστασης. Ένα “πριν” και ένα “μετά” τα οποία δεν σχετίζονται με τις αιτίες και τις συνέπειες αλλά με το μη απεικονίσιμο, το μη καταγράψιμο, το ανείπωτο. Το λευκό είναι ο τρόμος ο κυρίαρχος στις περιοχές της πραγματικότητας, οι οποίες δεν περιγράφονται από τη γλώσσα. Συνιστά το σύνολο των πραγμάτων τα οποία αποδεικνύονται κλειστά για τον άνθρωπο. Έτσι, ο ισχυρότερος τρόμος απορρέει από τη διαπίστωση ότι αυτός ο κλειστός για τον άνθρωπο κόσμος είναι ο ίδιος ο ανθρώπινος κόσμος. Το λευκό αποτελεί το άθροισμα όλων όσων υποτίθεται πως οργανώνονται και ερμηνεύονται από τον λόγο και από τη γραφή, ενώ παραμένουν εσαεί ανεξήγητα και άρρητα.

Στον “Αμνό” επιβάλλεται ο απαισιόδοξος τόνος ο προερχόμενος από την πρωταρχική απαισιόδοξη αντίληψη ότι η ανθρώπινη πραγματικότητα στην κάθετη και στην οριζόντια κίνησή της, ως παροντικότητα δηλαδή και ως Ιστορία, αντιπροσωπεύει το απολύτως ανοίκειο. Τα έργα και οι ημέρες του ανθρώπου καταντούν ξένα και άγνωστα, επειδή γράφονται με μία λευκή γραφή. Μία γραφή η οποία, παρότι φαινομενικά αντιστοιχεί στη δημιουργία, στον έρωτα, στη μεταβολή, στην επανάσταση και στην ανατροπή, απολήγει σε μία tabula rasa

Στον “Αμνό” επιβάλλεται ο απαισιόδοξος τόνος ο προερχόμενος από την πρωταρχική απαισιόδοξη αντίληψη ότι η ανθρώπινη πραγματικότητα στην κάθετη και στην οριζόντια κίνησή της, ως παροντικότητα δηλαδή και ως Ιστορία, αντιπροσωπεύει το απολύτως ανοίκειο. Τα έργα και οι ημέρες του ανθρώπου καταντούν ξένα και άγνωστα, επειδή γράφονται με μία λευκή γραφή. Μία γραφή η οποία, παρότι φαινομενικά αντιστοιχεί στη δημιουργία, στον έρωτα, στη μεταβολή, στην επανάσταση και στην ανατροπή, απολήγει σε μία tabula rasa. […]».

Ακολουθούν μερικά ποιητικά αποσπάσματα από τη συλλογή:

Το ποίημα είναι ικρίωμα. / Ο δήμιος περιμένει τον ποιητή. / Ο ποιητής περιμένει τον δήμιο

Τα ποιήματα δεν γράφονται στη γλώσσα σου / γράφονται στη γλώσσα τους.
Το ποίημα είναι μια μοτοσικλέτα / που έρχεται διαρκώς από τον Πύργο.

Η ποίηση δεν αφήνει πίσω της αιχμαλώτους.
Δεν θα σε βρούνε· / τα ποιήματα κατέφαγαν τα ίχνη σου.
Ο ποιητής δεν ζητάει από τον αναγνώστη κατανόηση / ζητάει ευθύνες.
Ο ποιητής δεν θέλει να πει. /  Ο ποιητής δεν γίνεται να θέλει. /  Ο ποιητής είναι αυτός που μετανιώνει.
Το ποίημα σε ερμηνεύει / το ίδιο και το τραύμα.
Η ποίηση χρειάζεται τις λέξεις της / αλλά όχι πάντα.
Δεν είναι που σου κλέβει την ελπίδα ο ποιητής / είναι που σου κλέβει την απελπισία.

Λευκό χαρτί: Ατόφιο και συμπαγές

όπως το χέρι που γνέφει «ποτέ πια»

κι αποδημεί κι αποδημεί κι αποδημεί

και όλο φεύγει

αφήνοντας πίσω έναν τυχαίο τοίχο

έναν παράλογο τοίχο

που έχει ένα ακόμη πιο παράλογο καρφί

να σκουριάζει μέσα στις ηττημένες ιστορίες.

Είσαι μάχαιρα.

Κόψε το κεφάλι του Έλιοτ

άσπιλο αίμα να τρέξει

στα κράσπεδα

στα σφαγεία

ανάμεσα στα πτώματα

που δεν θα γίνουμε ποτέ

το ποίημα που περίμενες

Να βγαίνει ο Έζρα Πάουντ

να σπάζει τις λέξεις

από κάτω άλλες λέξεις

να σπάζει και να σπάζει

από κάτω ο Μπόρχες

από κάτω ο φασισμός

από κάτω ένα κορμί που σφαδάζει.

Ο λάτρης της ποίησης, Kώστας Π. Kαναβούρης

O Καβαλιώτης Kώστας Π. Kαναβούρης γεννήθηκε το 1955 και είναι πτυχιούχος Πολιτικών Eπιστημών. Είναι μέλος της EΣHEA και έχει εργαστεί στις εφημερίδες «Pιζοσπάστης», «Nέα Mεσημβρινή», «Έθνος» και «Eπενδυτής». Έχει συμμετάσχει με ποιήματα και κείμενά του σε συλλογικά ανθολόγια, όπως  οι «Ποιητικές συνομιλίες» (εκδ. Οδός Πανός, Αθήνα 2012), το «Παλίμψηστο Καβάλας» (εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα 2009) κ.ά. Πρόσφατα συγγραφικά του έργα είναι η «Αποθήκη καταλοίπων ηδονής» (εκδ. Μελάνι, Αθήνα 2018) και η συλλογή «Έσπασε» (εκδ. Μελάνι, Αθήνα 2014).

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.