Το Ποταμι Ροδοπης προτεινει

Μία πλήρως εμπεριστατωμένη μελέτη ετοίμασε και κατέθεσε στο τραπέζι του δημόσιου διαλόγου το Ποτάμι Ροδόπης, με αφορμή τα πρόσφατα αποτελέσματα της Eurostat που κατατάσσουν για άλλη μια χρονιά την περιφέρειά μας ως την περιφέρεια με το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανάμεσα στις ελληνικές περιφέρειες. Σύμφωνα με τα στελέχη του Ποταμιού Ροδόπης «το κείμενο αυτό ετοιμάστηκε για να συμβάλλει στη συζήτηση για την ανάπτυξη της περιοχής. Προσπαθήσαμε να αποφύγουμε την κριτική σε κυβερνήσεις και κόμματα, προβάλλοντας μόνο τις σκέψεις μας, ώστε να δώσουμε στον καθένα τη δυνατότητα να τοποθετηθεί για την οικονομική βελτίωση της περιφέρειας».
 
Αναλυτικά λοιπόν η μελέτη και οι προτάσεις το Ποταμιού Ροδόπης για την ανάπτυξη της περιοχής: 

Το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ΑΜΘ

Η Eurostat δημοσιοποίησε στις 21 Μαΐου τα προσωρινά στοιχεία για το ΑΕΠ των ευρωπαϊκών περιφερειών για το 2013. Σε όλες τις χώρες (εκτός της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ολλανδίας) στην περιοχή της πρωτεύουσας, παρατηρούνται τα υψηλότερα εισοδήματα.
 
Στην Ελλάδα, η Περιφέρεια ΑΜΘ καταγράφει για μια ακόμη χρονιά , θλιβερό ρεκόρ, με το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ ανάμεσα στις Ελληνικές περιφέρειες. Εκπεφρασμένο σε όρους αγοραστικής δύναμης ήταν μόνο το 52% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η αμέσως επόμενη είναι η Ήπειρος με 55%.
 
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Και πώς μπορεί να αναστραφεί; Για να απαντηθούν τα ερωτήματα αυτά πρέπει να εμβαθύνουμε στην οικονομική δομή της Περιφέρειας και να δούμε πώς εξελίχθηκε διαχρονικά. 

Η ΑΜΘ παράγει μόνο το 3,9% του ΑΕΠ της χώρας, όταν η Αττική παράγει το 48,9%.

Πώς διαμορφώνεται το ΑΕΠ των νομών της Περιφέρειας μας από το 2000 και μετά:

Διαπιστώνουμε ότι από το 2000 ως το 2008 είχαμε σε όλους τους νομούς ανάπτυξη και από εκεί και πέρα συνεχή πτώση. Καλύτερα πήγαιναν οι νομοί Καβάλας και Έβρου ενώ χειρότερα οι νομοί Δράμας και Ξάνθης. 

Ενδιαφέρον έχει να δούμε τι έγινε στα χρόνια της κρίσης. Με βάση το 100 για το 2008, τι έγινε στους νομούς;

Παρατηρούμε ότι τη μεγαλύτερη πτώση την είχε η Ροδόπη, που το 2012 παρήγαγε μόνο το 72% αυτού που παρήγαγε το 2008. 

Πώς εξελίχθηκαν όμως στην περιφέρειά μας οι διάφοροι κλάδοι της οικονομίας που συνθέτουν το ΑΕΠ;

Ο κλάδος με τη μεγαλύτερη πτώση είναι αυτός των κατασκευών (από 9,2 σε 2,3%), ενώ τη μεγαλύτερη αύξηση είχε η Δημόσια Διοίκηση (από 20 σε 32,4%). Πτώση σημείωσε και ο τομέας εμπόριο-τουρισμός, που οφείλεται περισσότερο στην πτώση του εμπορίου μετά το 2008 και λιγότερο στον (ισχνό ούτως ή άλλως) τουρισμό. 

Τι ρόλο παίζουν οι διάφοροι κλάδοι του ΑΕΠ στην Περιφέρεια και πώς είναι σε σύγκριση με αυτούς της χώρας;

Η Περιφέρεια ΑΜΘ, έχει σχεδόν διπλάσιο, σε ποσοστά, γεωργικό τομέα από ότι η χώρα συνολικά (7,1 έναντι 3,7%) και πολύ μεγαλύτερη δημόσια διοίκηση (32,4 έναντι 21,6%).

Και ο δείκτης που αναφέρεται στον βιομηχανικό τομέα φαίνεται να είναι κάπως υψηλότερος από αυτόν της χώρας, γι’ αυτό αξίζει να τον δούμε αναλυτικότερα. Τι είδους βιομηχανία έχουμε στην ΑΜΘ;

Οι σημαντικότεροι κλάδοι είναι η βιομηχανία τροφίμων (σε μεγάλο βαθμό μεταποίηση αγροτικών προϊόντων), μη μεταλλικά ορυκτά (κυρίως μάρμαρο) και κλωστοϋφαντουργικές επιχειρήσεις (σε φάση έντονης κρίσης εκτός από τα εκκοκκιστήρια). 

Είναι η πλειοψηφία αυτών των επιχειρήσεων ανταγωνιστικές. Παράγουν υψηλή προστιθέμενη αξία;

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα το 51 % των επιχειρήσεων της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, ακολουθεί στρατηγική χαμηλού κόστους, που δύσκολα θα τις διατηρήσει αποδοτικές και ακμαίες, σε συνθήκες μαρασμού εσωτερικής αγοράς και έντονου διεθνούς ανταγωνισμού. 

Συμπεράσματα

• Η Περιφέρεια ΑΜΘ παρά τα αλλεπάλληλα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης και ΕΣΠΑ δεν μπόρεσε να συγκλίνει, όχι μόνο στα κοινοτικά, αλλά ούτε καν στα εθνικά δεδομένα.
• Η Ροδόπη στα χρόνια της κρίσης γνώρισε τη μεγαλύτερη απώλεια εισοδήματος
• Η περιφέρεια στηριζόμενη ιδιαίτερα στον Αγροτικό τομέα και τη Δημόσια Διοίκηση, τομείς με χαμηλή προστιθέμενη αξία, δεν μπόρεσε να αναπτύξει δυναμική.
• Ο Τουρισμός δεν βοήθησε μέχρι τώρα όπως σε άλλες ελληνικές περιφέρειες.
• Η βιομηχανία έδειξε μικρή προσαρμοστικότητα σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης και δεν έγινε αρκούντως ανταγωνιστική. 

Πώς θα επιτευχθεί η ανάπτυξη;

Ι. Διακριτοί ρόλοι
Ο ρόλος του κράτους, θεσμικών φορέων και άλλων εμπλεκόμενων μερών, στην αναπτυξιακή διαδικασία, αντίστοιχα, είναι σκόπιμο να είναι διακριτός και ξεκάθαρος.
α. Κράτος: Δεν πρέπει να τα περιμένουμε όλα από το κράτος. Δεν γίνεται να καταγγέλλουμε (και σωστά κάνουμε) την προσπάθεια του κρατικού μηχανισμού να ελέγχει τα πάντα, ώστε να αναπαράγει το κομματικό κράτος, και από την άλλη εμείς οι ίδιοι να το καλούμε συνεχώς να αναμιγνύεται παντού. Το κράτος είναι για να χαράζει στρατηγικές και να φροντίζει οικονομικά και διοικητικά ώστε αυτές να υλοποιούνται. Είναι για να εγγυάται ένα σταθερό πλαίσιο λειτουργίας σε όλους τους τομείς που επηρεάζουν την οικονομία και την επιχειρηματικότητα(πχ Δημόσια διοίκηση, φορολογικό, παιδεία, δικαιοσύνη κλπ). Είναι για να βάζει κανόνες και να ελέγχει ότι εφαρμόζονται από όλους με τον ίδιο τρόπο ώστε να μην υπάρχει άνισος ανταγωνισμός και να προχωρούν μπροστά αυτοί που έχουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και όχι οι κομματικοί ή άλλοι φίλοι.
β. Τοπική Αυτοδιοίκηση: Σε άλλες χώρες η τοπική Αυτοδιοίκηση είναι αναπτυξιακός πυλώνας. Στην Ελλάδα, μαστίζεται από την έλλειψη πόρων. Πρόταση του Ποταμιού είναι οι φόροι ακίνητης περιουσίας να μεταβιβαστούν στους Δήμους. Αλλά και μέχρι να γίνει αυτό οι Δήμοι μπορούν να παίξουν ρόλο. Όχι με το ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα με δημοτικές εταιρείες, κάτι που έγινε κατά κόρον τις προηγούμενες δεκαετίες για να βολευτεί εκλογική πελατεία και φόρτωσε και με άλλα χρέη τον Έλληνα φορολογούμενο, αλλά αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες που βοηθούν την τοπική επιχειρηματικότητα. Όσοι Δήμοι το προσπάθησαν πέτυχαν θετικά αποτελέσματα. Η Περιφέρεια έχει ούτως ή άλλως θεσμοθετημένο αναπτυξιακό ρόλο. Θα πρέπει να τον παίξει όμως πολύ πιο σοβαρά. Ιδιαίτερα στις δραματικές συνθήκες που βιώνουμε σήμερα. Στόχος δεν μπορεί να είναι η απορρόφηση κονδυλίων. Στόχος πρέπει να είναι τα απτά αποτελέσματα. Επίσης δεν μπορούμε να στοχοθετούμε με βάση «τι παράγει η περιφέρεια, αυτό θα χρηματοδοτήσουμε». Αν μείνουμε εδώ δεν θα έχουμε σύγκλιση αλλά απόκλιση. Θα πρέπει να μπαίνουν στόχοι με βάση το πού θέλουμε να φτάσουμε.
γ. Ιδιωτικός Τομέας: Στην αναπτυξιακή διαδικασία θα παίξει τον πρωταρχικό ρόλο. Όχι περιμένοντας επιδοτήσεις και κίνητρα από το κράτος και την ΕΕ, αλλά αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες για μια νέα επιχειρηματικότητα βασισμένη στην εξωστρέφεια και στην καινοτομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη ΒΙΠΕ Κομοτηνής εκτός από τα πολλά κουφάρια θα βρει κανείς και επιχειρήσεις-διαμάντια που όχι μόνο επέζησαν στην κρίση αλλά και αναπτύχθηκαν. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτών των επιχειρήσεων, που πρέπει να είναι και ο μπούσουλας σήμερα; Στηρίχτηκαν στα πλεονεκτήματά τους, στην ιδιαιτερότητα την ποιότητα των προϊόντων τους και δεν ανέπτυξαν την «ιδεολογία του ακρίτα», ότι δηλαδή «εμείς εδώ φυλάμε Θερμοπύλες, γι’ αυτό Κράτος ενίσχυσέ μας». Κάτι τέτοιο άλλωστε σήμερα δεν μπορεί να συμβεί ούτως ή άλλως, γιατί το κράτος δεν έχει χρήματα. Ακόμη όμως και αν υπάρχουν κάποια κίνητρα αυτά θα πρέπει να είναι για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, για να δώσουν ώθηση στο ξεκίνημα νέων επιχειρήσεων. «Οικονομίες θερμοκηπίου» δεν μπορούν να διατηρηθούν για πολύ χρόνο.
 
Ούτε η απόσταση από την Αθήνα μπορεί να μας τρομάζει. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και όταν Θεσσαλονίκη απέχει όσο η Κωνσταντινούπολη και η Αθήνα όσο το Βουκουρέστι, δεν μπορούμε να μιλάμε για απόσταση από τις αγορές. Επομένως ο σχεδιασμός αναπτυξιακής πολιτικής πρέπει να προσβλέπει ακριβώς σε αυτούς που έχουν σαν στόχο τις διεθνείς αγορές.
 
ΙΙ. Χρηματοδότηση
Με τη σημερινή οικονομική κατάσταση του κράτους τα μόνα διαθέσιμα κονδύλια για αναπτυξιακές πολιτικές θα είναι αυτά του ΕΣΠΑ. Γι’ αυτό είναι βαρύνουσας σημασίας τα χρήματα αυτά να πιάσουν τόπο.
Από εκεί και πέρα οτιδήποτε γίνει θα γίνει με κεφάλαια που θα έρθουν από έξω. Με ποια μορφή; 3 πηγές υπάρχουν:
1. Άμεσες ξένες επενδύσεις
2. Τουρισμός
3. Εξαγωγές
Η δυσμενής συγκυρία για την Ελλάδα περιορίζει τις πιθανότητες ανάπτυξης ξένων επενδύσεων στο ορατό.
Αξιοσημείωτη είναι η προσπάθεια να αναπτυχθεί ο Τουρισμός. Ειδικότερα για τον τουρισμό στη Θράκη, το Ποτάμι θα παρουσιάσει τις θέσεις του σε λίγες μέρες.
Οι εξαγωγές είναι ο τομέας στον οποίο θα πρέπει να εστιάσει μια αναπτυξιακή πολιτική για τη Θράκη. Με συντονισμένες ενέργειες όλου του δυναμικού της περιοχής και συγκεκριμένη στοχοθεσία μπορούμε να πετύχουμε πολύ καλά αποτελέσματα.
 
ΙΙΙ. Πλεονεκτήματα
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της περιοχής πάνω στα οποία μπορούμε να οικοδομήσουμε την αναπτυξιακή πορεία της περιοχής;
1. Η γεωγραφική θέση
2. Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο
3. Οι υποδομές της περιοχής
Η Θράκη βρίσκεται στις σημερινές συνθήκες σε προνομιακή θέση. Έχει μια αγορά 70 εκατομμυρίων ανατολικά (Τουρκία) και μία 30 εκατομμυρίων βόρεια (Βουλγαρία-Ρουμανία). Αγορές που είναι πολύ δεκτικές στα ελληνικά προϊόντα. Όσες επιχειρήσεις απευθύνθηκαν σε αυτές, «μεγάλωσαν» σε περίοδο κρίσης.
 
Ο ρόλος του Πανεπιστηµίου στην περιφερειακή και τοπική οικονοµία είναι κεφαλαιώδους σηµασίας. Ο αναπτυξιακός ρόλος του γίνεται ακόμη πιο σημαντικός γιατί αποτελεί για την περιοχή μας κύριο φορέα έρευνας και ανάπτυξης, που δεν αξιοποιήθηκε ανάλογα μέχρι τώρα. Ειδικά σήμερα που η γνώση, ο έλεγχος της ποιότητας, η καινοτομία κλπ. είναι τα ζητούμενα, η σύνδεση του με την επιχειρηματικότητα είναι απόλυτα αναγκαία. Δείτε πάλι τις επιτυχημένες επιχειρήσεις της περιοχής. Είναι τυχαίο ότι συνεργάζονται με το Δημοκρίτειο;
 
Τέλος όσο και αν δεν γίνεται εύκολα κατανοητό σε όλους, είναι απόλυτα σαφές στους επιχειρηματίες της περιοχής ότι, οι υποδομές που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια (Εγνατία, κάθετοι άξονες, αεροδρόμια, λιμάνια) αποτελούν μεγάλο πλεονέκτημα σήμερα σε σύγκριση τόσο με άλλες περιοχές, όσο και με την κατάσταση λίγα χρόνια νωρίτερα. 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.