Μολις ενας ναυαγοσωστης στην ακτογραμμη της Ροδοπης

Τη θλιβερή πρωτιά με τους περισσότερους θανάτους από πνιγμό διατηρεί η χώρα μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πράγμα που ως ένα βαθμό δικαιολογείται από την τεράστια έκταση της ακτογραμμής της και από τον μεγάλο όγκο των λουόμενων, που κατακλύζει κάθε χρόνο τις παραλίες της. Εκείνο όμως που δεν είναι φυσιολογικό, αλλ’ αντίθετα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο έντονου προβληματισμού για όλους, είναι η αυξητική τάση σε πνιγμούς που διαπιστώνεται τα τελευταία χρόνια. Μελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το έτος 2013 είχε καταδείξει ότι οι θάνατοι, που οφείλονταν σε πνιγμό εκείνο το καλοκαίρι ήταν υπερδιπλάσιοι σε σύγκριση με τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας. Κατά τα δύο τελευταία χρόνια, πέρυσι και φέτος, μολονότι δεν υπάρχει επίσημη σχετική στατιστική αποτύπωση για το σύνολο των πνιγμών στις ελληνικές θάλασσες, δυστυχώς από τα δελτία συμβάντων, που σε καθημερινή σχεδόν βάση περιλαμβάνουν τέτοιου είδους περιστατικά σε διάφορα σημεία της χώρας, αντιλαμβανόμαστε ότι οι επιδημιολογικές διαστάσεις των πνιγμών παραμένουν.

Δυστυχώς, το σαββατοκύριακο που μας πέρασε καταγράφηκαν και στην περιοχή μας 3 τραγικά περιστατικά πνιγμού, ένα στη Ροδόπη με θύμα έναν 18χρονο νέο, και δύο στη γειτονική Καβάλα, με θύματα δύο ηλικιωμένους άνδρες. Επίσης, από δημοσιεύματα μέσων ενημέρωσης της Ξάνθης στο φως της δημοσιότητας ήρθαν δύο ακόμα υπόθεσης, κατά τις οποίες σε διάστημα μιας εβδομάδα κινδύνευσαν από πνιγμό στην παραλία Μαγγάνων δυο ανήλικα παιδάκια. Ευτυχώς, τα συγκεκριμένα περιστατικά δεν είχαν τραγική κατάληξη, αφού με τη συνδρομή λουόμενων και ναυαγοσώστη αποφεύχθηκαν τα χειρότερα. Στο γειτονικό νομό, βέβαια, οι παραλίες στις οποίες οι λουόμενοι τελούν υπό την επιτήρηση ναυαγοσωστών είναι 4.

Αντίθετα, στο νομό Ροδόπης, κατά μήκος της ακτογραμμής του από την Μαρώνεια μέχρι το Φανάρι, υπάρχει μόνο ένας ναυαγοσώστης για την επίβλεψη του κόσμου, που χρησιμοποιεί για τα μπάνια του τις «ανοιχτές» παραλίες. Συγκεκριμένα, στελεχωμένο είναι μόνο το παρατηρητήριο, που βρίσκεται στο μέσο της διαδρομής από τον δίαυλο Φαναρίου προς την Αρωγή, από το οποίο μπορεί να ελέγχεται κατά το νόμο έκταση ακτής σε ακτίνα 300 μέτρων εκατέρωθέν του. Στις παραλίες του δήμου Μαρωνείας-Σαπών δεν υπάρχει κανένας ναυαγοσώστης, καθότι καμία από αυτές δεν έχει χαρακτηριστεί «πολυσύχναστη», ώστε να ανακύπτει σχετική υποχρέωση. Στα όρια του δήμου Κομοτηνής, όπου τρεις παραλίες έχουν βραβευτεί με «γαλάζια σημαία» για το καλοκαίρι του 2015, πολυσύχναστη έχει χαρακτηριστεί μόνο εκείνη της Αρωγής. Μάλιστα, η δημοτική αρχή προχώρησε στην προκήρυξη διαγωνισμού, στις αρχές της τρέχουσας θερινής περιόδου, για την κάλυψη δύο θέσεων ναυαγοσωστών που θα απασχολούνταν με σύμβαση τρίμηνης διάρκειας στην παραλία Αρωγής. Στη σχετική πρόσκληση ανταποκρίθηκαν δύο ενδιαφερόμενοι για τις ισάριθμες θέσεις, οι οποίοι εν συνεχεία, προτού υπογράψουν τις συμβάσεις, ανακάλεσαν τις αιτήσεις τους και υπαναχώρησαν. Κατόπιν αυτής της εξέλιξης, ο δήμος κατέφυγε στην ανάθεση του έργου της επίβλεψης της παραλίας Αρωγής σε εταιρία, που ασχολείται με το αντικείμενο, και συγκεκριμένα στην  «Αφοί Τσαμπάζη ΟΕ Ναυαγοσωστική Βορείου Ελλάδος». Η εταιρία ανέλαβε να διαθέσει προσωπικό για την κάλυψη των αναγκών επίβλεψης των λουομένων κατά τις ώρες από τις 10 μέχρι τις 5 το απόγευμα.

Τα παραπάνω δε συνιστούν παρέκκλιση από το ισχύον νομικό πλαίσιο για τη ναυαγοσωστική κάλυψη των ακτών, με την προϋπόθεση ότι ο χαρακτηρισμός μόνο μίας παραλίας ως «πολυσύχναστης» έγινε με ορθό τρόπο. Θυμίζουμε ότι ο χαρακτηρισμός των τμημάτων παραλίας ως πολυσύχναστων είναι αρμοδιότητα τριμελούς επιτροπής, που αποτελείται από τον προϊστάμενο ή έναν εκπρόσωπο της οικείας λιμενικής αρχής, από έναν εκπρόσωπο της τοπικής αυτοδιοίκησης β’ βαθμού και από έναν εκπρόσωπο της τοπικής αυτοδιοίκησης α’ βαθμού ή του ΕΟΤ ή του Λιμενικού Οργανισμού ή του Λιμενικού Ταμείου κατά περίπτωση. Χρήσιμο να αναφερθεί είναι ότι η εν λόγω επιτροπή αποφαίνεται, λαμβάνοντας ενδεικτικά ως κριτήριο αν, για μήκος ακτογραμμής ενός χιλιομέτρου, η μέση ημερήσια προσέλευση κατά τις περιόδους αιχμής υπερβαίνει ή όχι τον αριθμό των 500 λουομένων. Στην παραλιακή ζώνη Φαναρίου-Αρωγής, που, ειδικά τα σαββατοκύριακα, κατακλύζεται πλέον από χιλιάδες λουόμενους, ίσως θα ήταν απαραίτητο να είχε προβλεφθεί η τοποθέτηση ναυαγοσώστη και σε δεύτερο βάθρο, στην πλευρά προς το κάμπινγκ Φαναρίου.

Είναι προφανές, βέβαια, ότι δεν μπορεί να υπάρχει ναυαγοσωστική κάλυψη σε  όλο το μήκος των ακτών του νομού και με αυτήν την έννοια με ένα μερίδιο της ευθύνης για την αποφυγή δυσάρεστων περιστατικών, που οδηγούν σε απώλειες ζωών, επιφορτίζονται αναπόφευκτα οι ίδιοι οι λουόμενοι. Ακολουθούν ορισμένες βασικές οδηγίες, που πρέπει να ακολουθούν οι λουόμενοι, προκειμένου οι αποδράσεις για ξεκούραση και αναψυχή να μην καταλήγουν σε τραγωδίες:

·         Να μην απομακρύνονται κολυμπώντας από τις ακτές, όταν μάλιστα δεν ξέρουν καλό κολύμπι
·         Να υπολογίζουν πάντοτε την επιστροφή, που είναι περισσότερο κουραστική
·         Να αποφεύγουν να μπαίνουν στη θάλασσα και να κολυμπούν πριν περάσουν τουλάχιστον 3 ώρες μετά το φαγητό. Επειδή όμως ο οργανισμός με το κολύμπι κουράζεται, καλό είναι πριν μπουν στη θάλασσα να έχουν φάει κάτι πολύ ελαφρύ
·       Να αποφεύγουν τη χρήση οινοπνευματωδών ποτών πριν από την κολύμβηση.
·         Να αποφεύγουν τις βουτιές σε περιοχές που δεν ξέρουν το βάθος ή τη διαμόρφωση του βυθού. Να έχουν πάντοτε ανοιχτά τα μάτια τους μέσα στη θάλασσα
·         Να μην αφήνουν μικρά παιδιά στη θάλασσα χωρίς να τα προσέχουν. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται για τα παιδιά, που δεν ξέρουν κολύμπι
·         Αν αισθανθεί κάποιος ρίγος ή ζαλάδα να βγει αμέσως από τη θάλασσα
·         Αν κουραστούν κολυμπώντας να μην πανικοβάλλονται. Να μένουν στην επιφάνεια σε οριζόντια θέση. Όταν ξεκουράζονται, να κολυμπούν και πάλι προς την ακτή
·         Αν πάθει κάποιος κράμπα να μη φοβηθεί. Να χαλαρώσει το μέρος του σώματος, που πιάστηκε και με αργές κινήσεις να κολυμπήσει προς την ακτή
·         Αν αντιληφθεί κάποιος κολυμβητή να ζητάει «βοήθεια» και δεν γνωρίζει πώς να τον βοηθήσει, να καλέσει και αυτός «βοήθεια», για να τρέξει κάποιος άλλος, που ξέρει να τον βοηθήσει