Βασιλης Φαρασοπουλος «Το βιβλιο “Ο Γλυκασμος των Αγγελων” αφιερωνεται σε οσους ηθελαν να ειναι ελευθεροι και αγωνιστηκαν γι’ αυτο»

O συγγραφέας κ. Βασίλης Φαρασόπουλος είναι γόνος της μεγάλης και χαρισματικής οικογένειας του παπα-Γαβριήλ Φαρασόπουλου, που ανέλαβε το χρέος, και το διεκπεραιώνει με συνέπεια, να διατηρήσει ζωντανή στην περιοχή τη μεγάλη καππαδοκική πολιτισμική παράδοση. Ο εκπαιδευτικός-συγγραφέας Βασίλης Φαρασόπουλος, που μας έχει χαρίσει μέχρι τώρα τα πολυδιαβασμένα στην Κομοτηνή, και όχι μόνον,  «Παραμύθια από την Καππαδοκία», αλλά και τα «Παραμύθια από τις αλησμόνητες πατρίδες», και επανέρχεται σήμερα με την έκδοση ενός ιδιαίτερα σημαντικού βιβλίου τοπικής ιστορίας,  με τίτλο «Ο Γλυκασμός των Αγγέλων — Ήθελαν να είναι ελεύθεροι» και υπότιτλο «Στους πρόποδες του Ισμάρου». Ένα ιδιαίτερα σημαντικό πόνημα, πηγή τοπικής ιστορίας, που φωτίζει μία από τις περισσότερο σκοτεινές περιόδους στη νεότερη ιστορία της Θράκης, αυτή της τρίτης ουσιαστικά βουλγαροκρατίας του 1941-1944, για την οποία οι συλλεγείσες μαρτυρίες, και το δημοσιευθέν υλικό,  είναι ελάχιστες, με το δυστυχέστερο όλων το γεγονός της έλλειψης κάθε είδους αρχείων, που λέγεται ότι καταστράφηκαν από τους ίδιους τους βούλγαρους κατακτητές του τόπου.
 
Το βιβλίο του Βασίλη Φαρασόπουλου «Ο Γλυκασμός των Αγγέλων» παρουσιάζεται σήμερα στον Μικρό Διάκοσμο του Γιάννη Βουλτσίδη, το καλοκαιρινό Μέγαρο των τεχνών  εν ευρεία εννοία της παραλιακής ζώνης της περιοχής από την πλευρά της Μαρώνειας, και εξ αυτού του λόγου είχαμε μια ιδιαίτερα γόνιμη συνομιλία με αυτόν, τον ιδιαίτερα σεμνό εργάτη του λόγου, τον κ. Βασίλη Φαρασόπουλο ως ακολούθως. 

«Το βιβλίο είναι γραμμένο για τον παπα-Γαβριήλ Φαρασόπουλο, αλλά δεν είναι μόνο για κείνον» 

ΠτΘ: κ. Φαρασόπουλε, προσφάτως γράψατε και κυκλοφόρησε ένα βιβλίο που είναι αφιερωμένο στον ιερέα Γαβριήλ Φαρασόπουλο…
Β.Φ.: Το βιβλίο είναι γραμμένο για τον παπα-Γαβριήλ Φαρασόπουλο, αλλά δεν είναι μόνο για κείνον. Είναι πρωταγωνιστής ο παπα-Γαβριήλ, αναφέρεται στους χωριανούς τους, στους κοντοχωριανούς του, στους ανθρώπους που έκανε μαζί στις φυλακές και σε όλους εκείνους τους ανθρώπους που γνώρισε ή άκουσε και πέρασαν τα μαρτύρια της κατοχής. Σε όλους αναφέρεται, βέβαια, αλλά κύριο πρόσωπο είναι ο παπα-Γαβριήλ. Αναφέρεται σε όλο τον κόσμο, όχι μόνο σε όλη την Ελλάδα.
 
ΠτΘ:  Αυτές οι κρίσιμες εποχές  στις οποίες αναφέρεται το βιβλίο είναι η γερμανική κατοχή, η βουλγαρική κατοχή  στη Θράκη. Ο παπα-Γαβριήλ είναι ο πατέρας σας, ήταν ιερέας και ήταν ένα άνθρωπος που έγραψε με το προσωπικό του ήθος…
Β.Φ.: Aποτύπωσε, γράφοντας με «υλικό»  από τη ζωή και τη δράση του, στιγμιότυπα από τα ιστορικά γεγονότα στον τόπο του, τα οποία  περιλαμβάνονται στο γενικό σύνολο των καιρών εκείνων. Γερμανία, Βουλγαρία, κατοχή, πόλεμος, για εκείνα τα χρόνια μιλάμε. Ο παπα-Γαβριήλ έχει γεννηθεί στην Καππαδοκία, εκεί πήγε στο σχολείο και εκεί σπούδασε. Στο περίφημο Ιερατικό Σχολείο στο Ζιντζίντερε, στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Για τα χρόνια εκείνα αυτό το σχολείο ήταν σαν ένα πανεπιστήμιο. Δεν πρόλαβε, όμως, να αποφοιτήσει, γιατί ήρθε ο πόλεμος του '14-'18 και το σχολείο αυτό μαράζωσε και, μόλις, που μπορούσε να επιβιώσει. Σε εκείνο το σχολείο πήγε μέχρι την τρίτη τάξη, όπου διδάσκονταν κύρια μαθήματα στα ελληνικά. 

«Ο παπα-Γαβριήλ απέδιδε την αξία που έδωσε ο θεός στην ανθρώπινη φύση» 

ΠτΘ: Όταν έφυγαν οι άντρες το '40 ο παπα-Γαβριήλ έλεγε να οργώσουμε μεταξύ μας τα χωράφια, να μην μείνουν ακαλλιέργητα, και, συγχρόνως, ήταν πάντοτε παρόν να μαζέψει χρήσιμα πράγματα, ρούχα, φανέλες κ.ά για να τα στείλει στο μέτωπο. Ήταν άνθρωπος ανοικτός και αγαπούσε και τους χριστιανούς και τους μουσουλμάνους και τους έβαζε το ίδιο στο καθήκον. Δεν θεωρείτε ότι είναι και  σήμερα υπόδειγμα ανδρός;
Β.Φ.: Ήταν άνθρωπος ανθρωπιστής. Δεν κοίταζε τη θρησκεία, το γένος, την εθνότητα, κοίταζε τον άνθρωπο, αυτό που θεωρούμε σωστό στην κοινωνία και στην πλάση. Ένας τέτοιος ήταν και ο ίδιος και έτσι ήθελε και λογάριαζε και τους άλλους ανθρώπους. Απέδιδε την αξία που έδωσε ο θεός στην ανθρώπινη φύση. Να είναι πρώτα καλός άνθρωπος, σωστός και όλα τα άλλα έπονται.
 
Μάζευαν πολλά πράγματα γι' αυτούς που πολεμούσαν στο μέτωπο. Κάλτσες, φανέλες, ρούχα, μα έστελναν και παπλώματα, κουβέρτες. Οι άνθρωποι εκείνο τον καιρό δεν είχαν πολλά πράγματα. Ο παπα-Γαβριήλ μας έλεγε ότι λυπόταν που τα έπαιρνε, γιατί τα έβλεπε τόσο όμορφα και καθαρά, ήταν προίκες από τα παιδιά τους και ήταν πολύτιμα πράγματα για το σπίτι και, όμως, πρόθυμα και οι μουσουλμάνοι και οι χριστιανοί με ευχαρίστηση τα δίνανε και ενθάρρυναν τον παπά που με δυσκολία τα έπαιρνε. Αυτό περιέχεται στο βιβλίο και τιμάει τον άνθρωπο που είναι επιφορτισμένος μ’ ένα τέτοιο καθήκον και το φέρει εις πέρας. 

«Άντεξε τα μαρτύρια και τη φυλακή, γιατί άλλο η αντοχή του σώματος, άλλο η αντοχή της ψυχής» 

ΠτΘ: Ο παπα-Γαβριήλ ήταν και γενναίος και κατά τη βουλγαρική κατοχή του '41-'44.  Την πλήρωσε προσωπικά. Πέρασε πολλά μαρτύρια. Όταν διαβάζει κανείς το βιβλίο ξαφνιάζεται πώς έναν τέτοιο άνθρωπο τον μεταχειρίστηκαν  με αυτόν τον τρόπο…
Β.Φ.: Απορώ πώς άντεξε, γιατί άλλο η αντοχή του σώματος, άλλο η αντοχή της ψυχής. Εδώ έχουμε μια ψυχή που σαν να μην λογαριάζει τους πόνους του σώματος, τις αδυναμίες του σώματος. Υπήρχαν στιγμές που δεν μπορούσε ούτε να κουνηθεί. Η ψυχή, όμως, δεν το έβαζε κάτω. Ούτε να δείξει μίσος ούτε να δείξει κακία. Να αντέξει στους πόνους και ό,τι δώσει ο θεός, γιατί πίστευε ότι η θεία βούληση θα τον στηρίξει, θα είναι κοντά του σε όλη αυτή τη διαδικασία τη μαρτυρική που πέρασε.
 
ΠτΘ: Σας τα έλεγε στο σπίτι αυτά ή άφησε χειρόγραφα;
Β.Φ.: Μάς τα έλεγε. Έρχονταν στο σπίτι φίλοι, επισκέπτες, γείτονες ή από άλλα χωριά για διάφορες δουλειές. Ήταν ιερέας ο παπα-Γαβριήλ, αλλά ήταν και αγρότης. Ασχολούνταν με τα ζώα, με το χωράφι, με τα γεννήματα, με το θέρος, το τσάπισμα, τα αμπέλια, τα καπνά. Η ψυχή του είχε μια γενναιότητα αλλά και μια  ευθύτητα απέναντι σε αυτό που ήταν ο στόχος. Και ο στόχος του ήταν να είναι ελεύθερος, να ζήσει σε ελεύθερη πατρίδα. Να μην είναι υπό κατοχή, οποιαδήποτε κι αν ήταν αυτή η κατοχή. 

«Το βουλγαρικό δικαστήριο πήρε την απόφαση να σκοτώσουν τον παπα-Γαβριήλ, αλλά η τύχη το έφερε έτσι και σώθηκε» 

ΠτΘ: Όλα αυτά που καταγράφετε και περιγράφετε στο βιβλίο από πού τα γνωρίζετε;
Β.Φ.: Τα ακούγαμε όταν τα διηγούνταν ευκαιριακά σε διάφορους φίλους και σε μας πολύ σπάνια. Στις 7 ή 8 Σεπτεμβρίου, το θεωρούσε μεγάλη γιορτή γιατί ήταν η γιορτή της απελευθέρωσης  από τις φυλακές στο Χάσκοβο. Αυτές τις ημέρες τον θυμάμαι ότι αν ερχόταν ένας φίλος στο σπίτι, γιατί από το σπίτι μας περνούσαν πολλοί άνθρωποι, έλεγε ότι είχε μεγάλη γιορτή. Ήταν σχεδόν θανατωμένος, γιατί το δικαστήριο πήρε την απόφαση να τον σκοτώσουν, αλλά η τύχη το έφερε έτσι και σώθηκε. Το ότι σώθηκε το θεωρούσε σαν δεύτερη ζωή. Ό,τι γράφω στο βιβλίο είναι από καταγραφές σε μαγνητόφωνο. Και από εκείνες τις καταγραφές έχω αποτυπώσει το περιεχόμενο του βιβλίου.
 
ΠτΘ: Ο τίτλος του βιβλίου πώς προέκυψε;
Β.Φ.: Πολλοί φίλοι μου είπαν, εσύ μας γράφεις για την περίοδο ενός πολέμου, αλλά «Ο Γλυκασμός των Αγγέλων», τι σχέση έχει το εκκλησιαστικό τροπάριο της Παναγίας τον καιρό της Κοίμησης; Τι σχέση έχει με τον πόλεμο; Περιέχεται αυτός ο τίτλος μέσα στην αφήγηση που έχουμε μέσα στο βιβλίο. Μέσα στις φυλακές του Χασκόβου έρχεται ο βούλγαρος παπάς και φωνάζει στον παπα-Γαβριήλ να ψάλει τον «Γλυκασμό», κι εκεί γίνεται ένας διάλογος μεταξύ τους για τον «Γλυκασμό των Αγγέλων». Αρνήθηκε να τον ψάλει στον βούλγαρο παπά και μετά ακολούθησε ένα μεγάλο πανηγύρι από όλους τους φυλακισμένους γι' αυτή του την απόφαση. Ο τίτλος του βιβλίου είναι αταίριαστος με το περιεχόμενο, είναι όμως μέσα στην καρδιά, στην ψυχή, του βιβλίου και της αφήγησης. Από κει είναι παρμένος. 

«Το βιβλίο είναι γραμμένο για εκείνους που έμειναν άγνωστοι στα χαρτιά, και τα ονόματά τους γράφονται μόνο στις μαρμάρινες πλάκες των μνημείων» 

ΠτΘ: Σε ποιους είναι αφιερωμένο το βιβλίο;
Β.Φ.:  Επειδή πολλές φορές αναφερθήκαμε στο όνομα του παπα-Γαβριήλ, θέλω τιμής ένεκεν και ευγνωμοσύνης ένεκεν, αλλά και από σεβασμό στην αντίληψη του πρωταγωνιστή, να πω ότι το βιβλίο είναι γραμμένο για εκείνους που έμειναν άγνωστοι στα χαρτιά, και τα ονόματά τους γράφονται μόνο στις μαρμάρινες πλάκες των μνημείων. Είναι οι άγνωστοι στρατιώτες που τιμάμε σε κάθε εθνική εορτή, γιατί έπεσαν υπέρ πατρίδος, όχι σε μάχη με όπλα, αλλά άοπλοι εκείνοι ενάντια σε πάνοπλο εχθρό. Γι' αυτό τους αξίζει στέφανος εκ δάφνης και κάθε σεβασμός, τιμή και αναγνώριση. Όλοι οι άνθρωποι που υπέφεραν, όχι μόνο στη Θράκη, σε όλους αυτούς αφιερώνεται το βιβλίο και με τη σκέψη του πρωταγωνιστή. Δεν μιλάει μόνο για τον εαυτό του, αν προσέξουμε το περιεχόμενο, μιλάει για όλους που συνυπήρξε και άκουσε, και είδε και μίλησε και έπαθε. Για όλους τους ανθρώπους. Αυτό το βιβλίο είναι μια περιγραφή όλων όσων πέρασαν από τη ζωή και τον νου του πρωταγωνιστή. 

Η απελευθέρωση εγκλείστων του Αντών Τσαούς στην Κομοτηνή από τον Μαρίνο Σαχαρίδη μετά πρόταση του παπα-Γαβριήλ 

ΠτΘ: Θα θέλαμε να μας πείτε για την παρέμβαση που έκανε ο πατέρας σας όταν βρήκε τον στρατηγό του ΕΑΜ εδώ στην περιοχή, τον Μαρίνο Σαχαρίδη, και ζήτησε να αφήσουν ελεύθερους και να βοηθήσουν τους ανθρώπους που είχαν συλληφθεί να πάνε στις πατρίδες τους.
Β.Φ.: Ήταν έγκλειστοι. Ήταν μαρτυρία του παπα-Γαβριήλ που μας περιγράφει πώς έγινε αυτό το πράγμα. Ήρθε κάποιος και του είπε ότι μέσα εκεί σαπίζουν άνθρωποι και πεθαίνουν χωρίς αέρα, χωρίς αναπνοή. Ήταν τόσο άσχημα εκεί μέσα στον θάλαμο, όπως λένε οι περιγραφές. Αυτός με δική του πρωτοβουλία, ανέλαβε να πάει να δει την κατάσταση. Και, μάλιστα, δεν πήγε με άδεια χέρια. Δεν είχε χρήματα να αγοράσει πράγματα για τους ανθρώπους, αλλά είχε στο σπίτι του καπνό, έβαλε τον μικρότερο γιό του τον Γεώργιο να κόψει καπνό, και τους πήγε δώρο να καπνίσουν, τουλάχιστον, οι άνθρωποι. Πήγε με τα χέρια γεμάτα με ό,τι μπορούσε. Εκεί, όμως, φαίνεται και η καλοκαρδία του ανθρώπου. Δεν λογάριασε τι κακό έκαναν, αλλά αποφάσισε να δώσει λύση. Προς τιμήν του, αλλά και του Μαρίνου Σαχαρίδη —κι αυτός δεν υπάρχει πλέον στη ζωή— με τη σκέψη, τη θέληση των δύο αυτών ανθρώπων, ελευθερώθηκαν οι φυλακισμένοι και πήγαν στα σπίτια τους. Όχι μόνο τους έβγαλαν από τη φυλακή, αλλά και πάλι με ενέργειες του παπα-Γαβριήλ τους έδωσαν εισιτήρια να πάνε στους τόπους τους. Αυτοί ήταν άνθρωποι του Αντών Τσαούς, του Αντώνιου Φωστερίδη όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, που κι αυτός έκανε εθνική αντίσταση στα βουνά τη Δράμας, στο Παγγαίο, εκεί γύρω. Ήταν μικρασιάτης και αυτός. Έχει γράψει και βιβλίο. Τους ανθρώπους τους έστειλε ξανά στα σπίτια τους. Μέσα από αυτούς που βγήκαν από  τη φυλακή ήταν και μια έγκυος και πήγε στο νοσοκομείο και γέννησε. Μετά από 5-10 χρόνια, ένας από αυτούς από την Καβάλα ήρθε στην Κομοτηνή και αναζήτησε τον παπα-Γαβριήλ. Τον έψαξε αλλά δεν μπόρεσε να τον βρει. Βρήκε κάποιο θείο μου, τον αδελφό του παπα-Γαβριήλ και μίλησε μαζί του, αλλά τον ίδιο δεν μπόρεσε να τον βρει για να εκφράσει τις ευχαριστίες που ένοιωθε ό,τι χρωστάει.
 
ΠτΘ: Είναι συγκλονιστικό το κύρος του ανθρώπου, του παπα-Γαβριήλ αλλά και η ποιότητα των δυο αυτών ανθρώπων, των επικεφαλής του ΕΑΜ στη Ροδόπη,  που δεν είχαν καμία αντίρρηση να κάνουν το καλό, και άκουσαν τον ιερέα…
Β.Φ.: Όλα αυτά έγιναν τις ημέρες της μεγάλης γιορτής της απελευθέρωσης. Πολύ μεγάλο πράγμα, και ο παπα-Γαβριήλ το θεωρούσε πολύ μεγάλη υπόθεση. Κι ακόμα δεν υπήρχε ο διαχωρισμός εσύ κομμουνιστής, αυτός βασιλικός. Υπήρχε ο εορτασμός, η αγαλλίαση, η ευχαρίστηση της ελευθερίας. Έδιωξαν τον εχθρό, τον κατακτητή από τον τόπο. Αυτό το κλίμα υπήρχε και φαίνεται στην ενέργεια του ενός που ήταν καπετάνιος και ενός παπά που δεν είναι καπετάνιος, αλλά συμπάσχει με τους πάσχοντες. Οι δύο αυτοί άνθρωποι βρίσκονταν μαζί, τόσο πολύ κατανοεί ο ένας τον άλλον, που το καλό που πρόκειται να κάνουν το κάνουν με θέληση, με ευχαρίστηση, με τόλμη, χωρίς να διαχωρίζουν τίποτα. Κι το να μην υπάρχει διαχωρισμός είναι προς το καλό των ανθρώπων.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.