Βαντα Παπαιωαννου – Βουτσα, συγγραφεας «Η προσφυγια ειναι η μοιρα μας»

Το νέο βιβλίο της συμπολίτισσάς μας, κ. Βάντας Παπαϊωάννου – Βουτσά με τίτλο «Τα λουμινάκια» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «ΑΩ» παρουσιάστηκε στο απόγευμα της Τετάρτης, στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Παπανικολάου.
 
Η παρουσίαση του δεύτερου αυτού συγγραφικού πονήματος της κ. Παπαϊωάννου, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των φετινών Ελευθεριών, έτυχε θερμής υποδοχής από το φιλοαναγνωστικό κοινό της πόλης, αλλά και την φιλολογική κοινότητά της, καθότι η συγγραφέας αποτελεί ένα από τα αγαπημένα μέλη της που έχουν πλέον συνταξιοδοτηθεί.
 
Μέλη της φιλολογικής κοινότητας της Κομοτηνής όμως είναι και οι κυρίες που στελέχωσαν το πάνελ της παρουσίασης και μίλησαν για το βιβλίο της κ. Παπαϊωάννου, ήτοι οι φιλόλογοι κ.Σοφία Σουβατζόγλου και Ειρήνη Νικούδη, ενώ αποσπάσματα διάβασε η ηθοποιός κ.Χρύσα Ιωαννίδου, η οποία μάλιστα στις δηλώσεις της, τόνισε πως το βιβλίο αυτό, λόγω «της διαφάνειας των χαρακτήρων, της ευκρινούς ψυχοσύνθεσής τους, θα αποτελούσε μία πολύ καλή αρχή για την δημιουργία ενός θεατρικού έργου, το οποίο θα μπορούσε να αφορά στη συνέχεια του κεντρικού χαρακτήρα».
 
Άλλωστε όπως επεσήμανε και η κ. Σουβατζόγλου, πρόκειται για μία νουβέλα που χαρακτηρίζεται από «μία εξαιρετική ανασύσταση αλλοτινών εποχών και ατμόσφαιρα που πραγματικά σε ταξιδεύει, με ζωηρούς χαρακτήρες, ο καθένας με τις ιδιαιτερότητές του». «Μέσα στα 8 κεφάλαια του βιβλίου περνούν προσφυγικοί οικισμοί, έθιμα και συνήθειες που  “κουβάλησαν” μαζί τους και τα τηρούν με θρησκευτική ευλάβεια.  Όλα αυτά πλέκονται γύρω από τη ζωή του 20χρονου Ζήση» συνέχισε η ίδια «με τον οποίο ξεκινά και τελειώνει η νουβέλα, ο οποίος έχει σοβαρά ελλείμματα σε μητρική κυρίως στοργή και μία δοτικότατη γιαγιά η οποία του δίνει όλα αυτά που στερείται από την μητέρα του και παίρνει ένα σκληρό μεν μάθημα ζωής αλλά δεν παύει να ελπίζει».
 
Λίγες ώρες πριν την παρουσίαση του βιβλίου η συγγραφέας βρέθηκε στο στούντιο του «Ράδιο Παρατηρητής 94 fm» καλεσμένη στην εκπομπή « Με το Ν και με το Β» και μοιράστηκε με τους ακροατές του, τους  λόγους για τους οποίους έγραψε το βιβλίο, την πηγή έμπνευσής της, την συμβολή της λογοτεχνίας στην κατανόηση του παρελθόντος και του παρόντος, αλλά και τα επόμενα συγγραφικά της βήματα. 
 
Βάντα Παπαϊωάννου – Βουτσά όμως… 

«Ο τόπος είναι πηγή έμπνευσης» 

ΠτΘ: Τι σημαίνει ο τίτλος «Τα Λουμινάκια»;
Β.Π.-Β.: Ο τίτλος βγήκε πολύ αυθόρμητα, αλλά με πολύ κόπο. Είχα γράψει περίπου δέκα τίτλους, αλλά τίποτα δεν μου άρεσε ιδιαίτερα. Τελικά και με τη βοήθεια δύο καλών νέων φίλων μετά από μία πρώτη ανάγνωση καταλήξαμε στα Λουμινάκια που μου άρεσε ιδιαίτερα, γιατί πέραν όλων των άλλων έχει κάτι από τη φύση που επίσης αγαπώ πολύ.  Ο τόπος άλλωστε είναι πηγή έμπνευσης, αλλά και ένα κίνητρο για να πλησιάζω τον τόπο καταγωγής μου, όπως έκανα και με τη Γαζία, το πρώτο βιβλίο. Τα Λουμινάκια βέβαια φυτρώνουν παντού, σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Αντίστοιχα ελπίζω το βιβλίο αυτό να αγαπηθεί και να βρουν όλοι την αγάπη που βρήκα εγώ στον τίτλο και στη σύνδεση με το κείμενο.
 
ΠτΘ: Το βιβλίο κατατάσσεται στην κατηγορία της νουβέλας, το περιεχόμενο της οποίας χωρίζεται σε 8 κεφάλαια. Τι αφορά η ιστορία;
Β.Π.-Β.: Είναι μεγαλύτερο από διήγημα, μικρότερο από μυθιστόρημα, επομένως είναι νουβέλα. Έχει μια κοινωνική ιστορία που ξεκινάει από τους πρόσφυγες. Πάντα έχω μια ευαισθησία στο θέμα αυτό, από τα ακούσματα των γονιών μου. Ξεκινάει λοιπόν από προσφυγικές οικογένειες που έρχονται μετά τη μικρασιατική καταστροφή στον ελλαδικό χώρο. Τη «δική μου» προσφυγική ομάδα την εγκαθιστώ στα πάτρια εδάφη, στο Λαύριο. Βασικό στοιχείο του βιβλίου είναι το θέμα του κύκλου. Αρχίζει και τελειώνει με τον ήρωά μου, είκοσι χρονών. Είναι σαν ο ήρωάς μου να στάθηκε μια στιγμή μπροστά στο παράθυρό του και να οραματίστηκε, να σκέφτηκε, να είδε σαν σε κινηματογραφική ταινία όλη η ζωή του με τα αγαπημένα του πρόσωπα. Στη ζωή του, σε αυτές τις λίγες στιγμές εγκιβωτίστηκε όλη η ζωή του, αυτή που θυμάται ως τότε. Με πίκρες, με χαρές, με παιχνίδια, με θείους αγαπημένους εξ Αμερικής, με γείτονες αγαπημένους.  Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η ιστορία που βέβαια εμπλέκονται κι άλλα πρόσωπα. 

«Δεν είναι τίποτε άχρηστο και ειδικά στη δική μας χώρα και ιστορία» 

ΠτΘ: Είπατε πως ένα από τα θέματα που πραγματεύεται το βιβλίο είναι αυτό των προσφύγων. Δυστυχώς ένα πάντα επίκαιρο θέμα αν κρίνουμε και από τα σημερινά δεδομένα, δίχως ωστόσο τελικά να μαθαίνουμε κάτι, υιοθετώντας συμπεριφορές, απόψεις, που δείχνουν ότι και ως λαός ξεχνάμε εύκολα.  Θεωρείτε ότι η λογοτεχνία, που έχει να προσφέρει κάτι ουσιαστικό, μπορεί να λειτουργήσει  «διδακτικά», κυρίως προς τη νέα γενιά, ώστε να αντιμετωπίσει όλα αυτά τα θέματα με την προσοχή που χρειάζεται;
Β.Π.-Β.: Πράγματι αυτό το «πήγαινε έλα» στο Αιγαίο είναι ένα θέμα που μας ακολουθεί από πολύ παλιά. Η προσφυγιά, όχι απλώς μας ακολουθεί, είναι η μοίρα μας. Έχω συμπεράνει ότι ο «ξενομερίτης», αυτός ο ξένος που έρχεται και μπαίνει στην ήσυχη ζωή σου, αντιμετωπίζεται ως παρείσακτος.  Δυστυχώς μεν, αλλά έτσι είναι ο άνθρωπος. Όπως έχουν γράψει άλλωστε και τόσοι σπουδαίοι συγγραφείς, ο Βενέζης, ο Σεφέρης, κλπ. για τον πόνο των ανθρώπων που ήρθαν με έναν μπόγο στην πλάτη.  Από αυτό το βιβλίο, οι συνομήλικοί μου ελπίζω να θυμηθούν πράγματα και οι νεότεροι να μάθουν. Δεν είναι τίποτε άχρηστο και ειδικά στη δική μας χώρα και ιστορία.
 
ΠτΘ: Θεωρείτε πως τελικά «Τα Λουμινάκια» είναι ένα αισιόδοξο βιβλίο;
Β.Π.-Β.: Χαρακτηρίζομαι αισιόδοξο άτομο. Προσπαθώ  να βγάζω έξω το αισιόδοξο,  το χαρούμενο,  γιατί δεν οφείλουν τίποτα οι γύρω να αντιμετωπίζουν ένα άνθρωπο κατηφή. Παρόλο που το βιβλίο κουβαλάει πολλές πικρές στιγμές, τελειώνει με ένα αισιόδοξο μήνυμα: ότι αν ένα χέρι σου απλωθεί στη ζωή, μπορείς να τα καταφέρεις. Ο άνθρωπος είναι θηρίο, παλεύει και πρέπει να παλεύει για το μέλλον του.

«Το μικρόβιο της συγγραφής μπαίνει στον φιλόλογο, ακόμη από τα χρόνια της διδασκαλίας του» 

ΠτΘ: Πώς προέκυψε η σχέση σας με τη λογοτεχνία; Άλλαξε ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζετε ένα κείμενο σε σχέση με τον τρόπο που το αντιμετωπίζατε όταν διδάσκατε στα παιδιά;
Β.Π.-Β.: Είναι αλήθεια ότι το μικρόβιο της συγγραφής μπαίνει στον φιλόλογο, ακόμη από τα χρόνια της διδασκαλίας του. Προσωπικά  πάντα είχα ένα χαρτί και σημείωνα όπου βρισκόμουν.  Η διδασκαλία, και η ωριμότητα και η  πείρα που αποκτάς, σου δίνει αυτό το κίνητρο να σημειώνεις και να λες πράγματα στην τάξη και να συντονίζεις πια τον χρόνο σου στην τάξη ανάλογα με εκείνα που πρέπει να πεις. Δεν υπάρχει βιβλίο στο σπίτι μου που να μην είναι σημειωμένο στις άκρες με μια ιδέα. Επίσης ταξιδεύοντας  έχω πάντα ένα μπλοκάκι και με μια ιδέα που θα πιάσει το μάτι μου, μια σκέψη που θα μου δώσει ο ουρανός, η φύση, τα πουλιά, θα τη σημειώσω για να γίνει κάποτε κείμενο.
 

Στην τάξη, τα συγκεκριμένα κείμενα που διδάσκουμε, γίνονται πια ένα με τον εαυτό σου, διότι επαναλαμβάνονται. Πάντα βέβαια βρίσκεις – και  αυτό είναι το εντυπωσιακό του δασκάλου –  ακόμη και όταν τα διδάσκεις χιλιάδες φορές από τμήμα σε τμήμα, την ίδια μέρα, άλλα πράγματα να πεις, διότι έχεις μπροστά σου ένα διαφορετικό ακροατήριο που σου προκαλεί διαφορετικά ερεθίσματα. Όταν κλείσεις τα βιβλία και απομονωθείς στο σπιτικό σου, με πικρία πολλή στην αρχή, ξεφυλλίζεις τα βιβλία και αναπολείς. Και παίρνεις τις ιδέες που είχες, τις μεγαλώνεις λίγο και τις ξαναμεγαλώνεις. Έτσι λοιπόν, εγώ τώρα στην συνταξιοδότησή μου, έκανα κάτι που το αγαπούσα πολύ, αλλά όταν ήμουν στο σχολείο δεν είχα τον χρόνο να το κάνω.
 
ΠτΘ: Τι σχέδια έχετε για το μέλλον; Έχετε κάποιο ακόμη βιβλίο στα σκαριά;
Β.Π.-Β.: Υπάρχουν ήδη 80 σελίδες από το επόμενο βιβλίο μου, πάλι προσφυγικό, αλλά υπάρχουν και διάφορες σκέψεις για φοιτητικά χρόνια, για μια Αθήνα πρωτεύουσα, αλλά σε δευτερεύοντες ρόλους, κλπ.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.