Τοπο στη μνημη για το Αρχαιο Θεατρο Μαρωνειας

Με αφορμή την εξαιρετική παράσταση της «Μήδειας» του Μποστ από το Θέατρο Στοά, στη Μαρώνεια στις 26 Ιουλίου, ο ΠτΘ συνομιλεί σήμερα για θέματα που αφορούν στην εξέλιξη και στην αναστήλωση του Αρχαίου Θεάτρου Μαρώνειας, αλλά και για ευρύτερα θέματα πολιτισμού, με τον Πρόεδρο του Συλλόγου Φίλων Αρχαίου Θεάτρου Μαρώνειας, κ. Θανάση Γκαϊφύλλια. Για το όραμα της λειτουργίας του Θεάτρου, για την ανταπόκριση του κόσμου και των φορέων του τόπου για το τι σημαίνει να ανοίγει ξανά ένα αρχαίο θέατρο – αγκαλιά για παραστάσεις και θεατές. Για τον τόπο και την ιστορία του, για το παραδοσιακό και αρχαιοελληνικό υλικό του, αλλά και για τη μαγιά που δεν χρησιμοποιήθηκε έως τώρα για να αναδείξει τη Μαρώνεια, τη Ροδόπη, τη Θράκη…

Ο λόγος στο Θανάση Γκαϊφύλλια…

ΠτΘ: κ. Γκαϊφύλλια, έχω την αίσθηση ότι η ευαισθητοποίηση στην αξία του αρχαίου θεάτρου της Μαρώνειας έχει φέρει αποτελέσματα, τουλάχιστον σε επίπεδο επικοινωνίας. Εσείς, που τα παρακολουθείτε από κοντά με ζέση, πού εντοπίζετε αυτές οι εξελίξεις; Σε λίγα χρόνια θα μπορούμε να βλέπουμε παραστάσεις στο αρχαίο θέατρο της Μαρώνειας;

Θ.Γ.: Ο Σύλλογος Φίλων Αρχαίου Θεάτρου Μαρώνειας αισθάνεται ικανοποίηση γιατί μέσα από πρωτοβουλίες που έχουμε πάρει ως απλοί πολίτες και συνασπισμένοι γύρω από το κοινό αίτημα της αναστήλωσης και, επιτέλους, της επίλεκτης λειτουργίας του θεάτρου, έχουν ευαισθητοποιηθεί οι πολίτες κυρίως, και καιρός είναι να ευαισθητοποιηθεί η πολιτεία σε μεγαλύτερο βαθμό. Από αυτά που είπε ο Περιφερειάρχης, αλλά και ο κ. Τριαντάφυλλος, έχει βγει ένα κονδύλιο από το Γ΄ ΚΠΣ που είναι πολύ σημαντικό, αξίας πεντακοσίων εκατομμυρίων, τα οποία διατέθηκαν στην Εφορεία Αρχαιοτήτων του τόπου μας για να τα διαχειριστεί ανάλογα. Υπόσχεση από τον κ. Τριαντάφυλλο είναι ότι το φιλέτο αυτής της χρηματοδότησης θα πάει για το θέατρο.

ΠτΘ: Πάντως υπάρχει η δέσμευση του δημάρχου Μαρώνειας ότι το 2006 το θέατρο θα λειτουργήσει.

Θ.Γ.: Ίσως να μην είναι το 2006 και δεν είναι εκεί το θέμα. Ας γίνει κάποια στιγμή και ας το απολαύσουν τα παιδιά μας.

Ήθελα να πω ότι η ίδια η Εφορεία Αρχαιοτήτων ανέθεσε πριν δύο χρόνια στον Καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου τον κ. Καραδέδο να συντάξει μελέτη -πρόταση για το πώς μπορεί να προχωρήσει η αναστήλωση. Πέρσι, λοιπόν, στη Μαρώνεια η ίδια η Εφορεία Αρχαιοτήτων διοργάνωσε παρουσίαση της μελέτης του κ. Καραδέδου, μία συγκλονιστική μελέτη, μία καταπληκτική δουλειά, η οποία έδειχνε, έστω και σε εικονική πραγματικότητα, το σχέδιο που έχει υποβάλει ο κ. Καραδέδος, το οποίο και περιλαμβάνει έξι σειρές εδώλια, δηλαδή θα βολεύονται τετρακόσιοι άνθρωποι. Το θέμα ήταν καταπληκτικό και μακάρι να πραγματοποιηθεί, έστω και σε περιορισμένη έκταση, γιατί ο πολιτισμός και η ιστορία που κουβαλά η Μαρώνεια δεν αφορά μόνο τη Μαρώνεια, αλλά και τη Ροδόπη και γενικότερα τη Θράκη.

ΠτΘ: Όταν τελικά θα λειτουργήσει το αρχαίο θέατρο τι πιστεύετε ότι θα μας προσφέρει σε επίπεδο πολιτισμού; Τι σημαίνει για σας να παρακολουθείς κλασικό θέατρο σε αρχαίο θέατρο;

Θ.Γ.: Από όλη την πολιτιστική κληρονομιά που μας έχουν αφήσει οι πρόγονοί μας μόνο τα θέατρα είναι αυτά που μπορούν να συνδέσουν ενεργά το χθες με το σήμερα και το αύριο. Δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε ένα ναό, δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε αρχαία λουτρά, μία αρχαία αγορά, γιατί όλα αυτά έχουν μουσειακό χαρακτήρα. Εκτός από τα θέατρα. Μάλιστα σε μία εκπομπή η Ειρήνη Παπά είχε πει ότι πρέπει τουλάχιστον να λειτουργήσουν 160 αρχαία θέατρα στην Ελλάδα. Στην ίδια εκπομπή είχε βγει και η γενική γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού η κ. Μενδώνη, η οποία την προηγούμενη ημέρα ήταν στην περιοχή μας και είχε πει ότι τα αρχαία θέατρα «λιώνουν σαν τον πάγο όταν δίνονται προς χρήση», μιλώντας για το δικό μας θέατρο. Τόνισε επίσης ότι, όσον αφορά στο Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου, πρέπει να προστεθούν νέες σειρές εδωλίων, γιατί δεν επαρκούν αυτές που υπάρχουν. Η παρέα του κ. Λαμπράκη για το χειμώνα έχει φτιάξει το υπέροχο μέγαρο μουσικής στην Αθήνα, όπου καταναλώνεται ο καλύτερος πολιτισμός στην Ελλάδα και βεβαίως δεν είμαστε αμέτοχοι σε αυτό γιατί και ο τελευταίος ορεσίβιος χρηματοδοτεί με τον οβολό του τη λειτουργία του μεγάρου για τον κ. Λαμπράκη και την παρέα του. Το καλοκαίρι, όμως, επειδή θέλουν και λίγη εξοχή, θέλουν ένα δικό τους θέατρο, ανακάλυψαν κάτι πέτρες εκεί στην Επίδαυρο κοντά στο καταπληκτικό θέατρο της Επιδαύρου και έφτιαξαν το Μικρό Θέατρο. Θέλω να κάνω και μία επισήμανση: ότι μετά από δέκα πέντε αιώνες, πρόπερσι, οι Ιταλοί, οι οποίοι είναι και καλοί αρχαιολόγοι και ξέρουν ότι τα μνημεία όταν τα σέβεται κανείς δεν λιώνουν σαν τον πάγο, όπως υποστηρίζει η κ. Μενδώνη επιλεκτικά και μόνο για την περιοχή μας, επαναλειτούργησαν το Κολοσσιαίο, αυτό το παγκόσμιο μνημείο και κατάφεραν να καθαγιάσουν το χώρο όπου γινόταν οι σφαγές των χριστιανών, έκαναν δε τον «αγιασμό» με αρχαία ελληνική τραγωδία.

ΠτΘ: Από το 1996 ακούμε από τους πολιτικούς μας για το «Μελίνα Μερκούρη» και ότι υπάρχει μία προοπτική, όταν αυτό ολοκληρωθεί, να συνδεθεί με το Μέγαρο… Λέτε τότε να έχουμε καλύτερη τύχη ως προς την αξιοποίηση των αρχαιολογικών μας θησαυρών κι εμείς κατ’ αναλογίαν με τους κατοίκους της Επιδαύρου;

Θ.Γ.: Να το αφήσουμε στην τύχη; Να το αφήσουμε σε αυτούς που παραπέμπουν τα πάντα που αφορούν την Περιφέρεια στις καλένδες; Όχι φυσικά. Πρέπει να συνειδητοποιήσει και ο τελευταίος Θρακιώτης ότι σε αυτόν τον τόπο υπήρχαν τρία θέατρα – και ξέρουμε πολύ καλά ότι όπου υπήρχε θέατρο ήταν και η Ελλάδα – ένα στα Άβδηρα, ένα στη Σαμοθράκη και ένα στη Μαρώνεια, τα άλλα δύο δεν υπάρχουν, απλά ξέρουμε ότι ήταν χτισμένα σε αυτές τις τοποθεσίες που είναι κρανίου τόπος, εκτός από το θέατρο της Μαρώνειας που από αυτό κάτι διασώθηκε. Εάν δηλαδή στις αρχές του αιώνα δεν το είχαν ανακαλύψει οι Μαρωνίτες για να χτίσουν αυτό το υπέροχο σχολείο παίρνοντας τα μάρμαρα από το θέατρο, αυτή τη στιγμή θα είχαμε ένα καταπληκτικό θέατρο, δηλαδή θα είχαμε ένα αρχαίο υλικό της τάξης του 80% και αυτό θα ήταν καταπληκτικό. Πριν λίγες ημέρες πήγα στην Λάρισα και συναντήθηκα με τον κ. Τζαβάλια, προϊστάμενο της αρχαιολογικής υπηρεσίας και πήγαμε και είδαμε το αρχαίο θέατρο της Λάρισας, που το ανακάλυψαν μέσα στο κέντρο της πόλης και μάλιστα, για να το βγάλουν στην επιφάνεια, γκρέμισαν οικοδομικά τετράγωνα με πολυκατοικίες. Και δεν έφθανε αυτό, τώρα έκαναν την απαλλοτρίωση και θα γκρεμίσουν ένα ολόκληρο τετράγωνο με καταστήματα μέσα στην αγορά για να μην ενοχλείται η αισθητική του θεάτρου, όσον αφορά στον περιβάλλοντα χώρο. Μπράβο τους και τους αξίζουν συγχαρητήρια.

Εμείς έχουμε ένα θέατρο στην περιοχή μας και το αφήνουμε να χορταριάζει, το αφήνουμε τόσα χρόνια εγκαταλελειμμένο στην αδιαφορία των ανθρώπων, τη στιγμή που ο πολιτισμός σταματάει στο Νέστο. Αυτός ο Νέστος με ενοχλεί γιατί υπάρχουν πολλά αλλότρια σχέδια για αυτόν. Και δεν πρέπει να περνά από κανενός μυαλό ότι αυτός ο τόπος δεν πρέπει να αναπτύξει την ιστορία του, τον πολιτισμό του, την παράδοσή του και, κυρίως, την ελληνικότητά του. Αν δεν το κάνουμε μέσα από τέτοιες πηγές, όπως είναι το θέατρο, η ιστορία, από τι θα το κάνουμε; Εδώ οι Βούλγαροι έχουν κάνει τα πάντα εδώ και δεκαετίες για να αλλοιώσουν αυτά τα χαρακτηριστικά του τόπου μας. Και δεν πιστεύω να τα ξεχάσαμε, γιατί τη στιγμή που κτίζανε οι Μαρωνίτες το σχολείο τους, ή πιο πριν, όταν χτιζόταν η Τσανάκλειος, είχαμε την Οθωμανική αυτοκρατορία. Όταν μετά ήρθαν οι ομόδοξοι Βούλγαροι, το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν να κλείσουν τα ελληνικά σχολεία, να αλλοιώσουν τη γλώσσα, τη παράδοσή μας για να ξεχάσουμε την ταυτότητά μας. Από τους ομόδοξους τα πάθαμε αυτά και δεν πρέπει να τα ξεχνάμε.

ΠτΘ: Οι Λαρισαίοι είναι παράδειγμα προς μίμηση. Το θέμα είναι ότι εκεί έχει διευθετηθεί η υπόθεση, ενώ στη Μαρώνεια ευχή μας είναι να ζήσουμε μήπως προλάβουμε και δούμε στο αρχαίο θέατρο έστω και μία παράσταση…

Θ.Γ.: Πήγα στην Κω, την πατρίδα του κ. Σκανδαλίδη όπου τα πράγματα μπορούν να γίνουν με μεγάλη ταχύτητα. Υπήρχε ένα αρχαίο ωδείο, ένα μικρό κουκλίστικο οίκημα, αλλά ήταν σπασμένες οι πέτρες. Αν πάτε και το δείτε τώρα θα σας κοπεί η ανάσα από την ομορφιά. Είναι μια μαγεία… Εκεί, όμως, το είπε ο κ. Σκανδαλίδης και έγινε. Εμείς δεν έχουμε ανθρώπους εδώ;

ΠτΘ: κ. Γκαϊφύλλια, ο «Σύλλογος Φίλων Αρχαίου Θεάτρου Μαρώνειας» σε ποιες κατευθύνσεις προσανατολίζεται σχετικά με την υλοποίηση του οράματος αυτού;

Θ.Γ.: Εμείς, ως Σύλλογος, πολιορκούμε το αίτημα της αναστήλωσης και επαναλειτουργίας του αρχαίου θεάτρου με τέχνη και πολιτισμό από το 1999. Δεν μπορούμε, βέβαια, να δίνουμε παραστάσεις μέσα στο θέατρο, και δεν έχει νόημα, αλλά θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε τον κόσμο, ώστε να μην φεύγει από το μυαλό του αυτή η ανάγκη για τον τόπο μας. Διοργανώνουμε κάποιες εκδηλώσεις ποικίλες και οι πιο ευχάριστες από αυτές είναι οι παραστάσεις που δίνουμε παρά θίν’ αλός, εκεί στο λιμάνι του Αγίου Χαραλάμπους Από το 1999 ανεβάζουμε και από μία παράσταση κατά έτος. Το 1999 είχαμε ανεβάσει τον «Πλούτο» με το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης, μία καταπληκτική παράσταση, το 2000 είχαμε προσκαλέσει το ΔΗΠΕΘΕ της Κέρκυρας και ανεβάσαμε το «Σινάνη», άλλη καταπληκτική παράσταση, το 2001 με τη βοήθεια του Θεατρικού Εργαστηρίου Ορεστιάδας ανεβάσαμε τα «Σκουπίδια» του Γιάννη Ξανθούλη και φέτος φέρνουμε την καλύτερη θεατρική πρόταση του καλοκαιριού σε πανελλήνια κλίμακα, τη «Μήδεια» του Μποστ, ένα καταπληκτικό έργο που ανεβαίνει από το θέατρο Στοά σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ της Ρούμελης. Φανταστείτε ότι συνέπραξαν δύο θεατρικοί οργανισμοί για να δοθεί η δυνατότητα να ξανανεβεί αυτή η παράσταση, την οποία απολαύσαμε ως Κομοτηναίοι πριν δέκα χρόνια, όταν είχαν περάσει από το δικό μας δημοτικό θέατρο. Είχαμε μαγευτεί τότε όσοι μπορέσαμε να την παρακολουθήσουμε και τώρα μας δίνεται η ευκαιρία όσοι την είδαν να την ξαναδούν και όσοι δεν την είδαν να τη γνωρίσουν. Είναι η κορυφαία στιγμή του Μποστ, ένα έργο που πραγματικά σπάει κόκαλα με τη σάτιρά του, έχει γέλιο μέχρι δακρύων, με καταπληκτική, αχαλίνωτη έμπνευση του Μποστ, και κεντρική ηρωίδα τη Μήδεια που την υποδύεται η Λήδα η Πρωτοψάλτη. Η μουσική είναι του Βασίλη Δημητρίου. Είναι ό,τι καλύτερο και δεν πρέπει κανείς θεατρόφιλος Κομοτηναίος να χάσει αυτήν τη παράσταση.

ΠτΘ: Ήταν πολύ πετυχημένες οι παραστάσεις που δόθηκαν και πάντα δημιουργούνταν το αδιαχώρητο. Μάλιστα θυμόμαστε τον πρύτανη τον κ. Σιμόπουλο να τις παρακολουθεί, κάτι που το σχολιάζαμε πάντα θετικά..

Θ.Γ.: Συμμετείχε πάντα ενεργά και ως πρύτανης και ως αντιπρύτανης, αλλά το Δημοκρίτειο είναι δίπλα στο αίτημά μας. Και μακάρι να κάνουμε και άλλα πράγματα, δηλαδή ως Σύλλογος Φίλων Αρχαίου Θεάτρου να δώσουμε το ερέθισμα στους φοιτητές οι οποίοι έρχονται εδώ για τέσσερα πέντε χρόνια και πολλοί από αυτούς δεν γνωρίζουν τον τόπο, δεν έχουν δει τα αξιοθέατα του τόπου, δεν έχουν κάνει τις κατάλληλες εκδρομές, δεν έχουν ασχοληθεί με την ιστορία του τόπου. Μακάρι να είμαστε εμείς η αφορμή και η αιτία για να ασχοληθούν οι φοιτητές και να δεθούν περισσότερο με τον τόπο.

ΠτΘ: Το Δημοκρίτειο προσπαθεί και το ΤΕΦΑΑ οργανώνει τα συνέδριά του εκεί…

Θ.Γ.: Χωρίς να περιαυτολογήσουμε αξιοποιήσαμε το λιμάνι εμείς ως Σύλλογος. Εμείς ξεκινήσαμε την πολιτιστική αξιοποίηση αυτού του τόπου και χαιρόμαστε γιατί «έχει πάρει φωτιά το πράγμα».

ΠτΘ: κ. Γκαϊφύλλια, γιατί πετύχατε ως Σύλλογος; Πώς τελικά φθάσατε σε αυτά τα αποτελέσματα;

Θ.Γ.: Από το 1993 ασχολούμαι ενεργά με την ιστορία του αρχαίου θεάτρου και είχα κάνει μάλιστα και μουσική κατάληψη εκεί. Αυτό που κατάλαβα στην πορεία ήταν ότι μόνος σου δεν μπορείς να κάνεις και πολλά πράγματα. Ήταν πάρα πολύ συγκινητικό όταν κάλεσα ανθρώπους να συστήσουμε αυτό το Σύλλογο, ανθρώπους που προέρχονταν από όλα τα κοινωνικά στρώματα, από όλες τις πολιτικές παρατάξεις. Τα αφήσαμε όλα στην άκρη και ασχοληθήκαμε με ένα κοινό αίτημα και αυτό ήταν μία θαυμάσια υπέρβαση. Έχουμε πάρει σημαντικές πρωτοβουλίες. Εκεί, λοιπόν, που μας έχουν κάνει άτομα «του καναπέ» διαπιστώνουμε ότι μπορούμε να κάνουμε θαύματα. Είμαστε περήφανοι γιατί έχουμε κάνει ένα σωρό εκδηλώσεις πολιτιστικές, φέραμε την «Αγέλαστο Πέτρα», καταπληκτική ταινία πανάκριβη και την προσφέραμε στο κοινό της Κομοτηνής, έχουμε οργανώσει σεμινάρια, κρουαζιέρες και όλα αυτά δωρεάν.

ΠτΘ: Και δεν είσθε μη κυβερνητική οργάνωση και δεν έχετε χρηματοδοτηθεί ποτέ;

Θ.Γ.: Δεν έχουμε χρηματοδοτηθεί ποτέ, από πουθενά και από κανέναν, εκτός από δύο δωρεές των 100 Ευρώ η καθεμία στο ταμείο του Συλλόγου από Αθηναίους. Αυτή ήταν η οικονομική ενίσχυση που πήραμε και οι συνδρομές των μελών κατά τη διάρκεια της εγγραφής. Δεν ζητήσαμε από κανέναν φορέα χρήματα, αλλά έχουμε σωστή διαχείριση, έχουμε τον ταμία μας, το Βασίλη το Φαρασόπουλο, και στην τράπεζα έχουμε 2500 ευρώ. Το ταμείο του Συλλόγου είναι συν και όχι μείον, χωρίς να πάρουμε δραχμή από κανέναν και είμαστε περήφανοι γι΄ αυτό. Και δεν έχουμε την ανάγκη να ζητήσουμε Ό,τι κάνουμε το κάνουμε με έμπνευση και όρεξη. Άρα μπορούμε να εκφραζόμαστε ελεύθερα.

ΠτΘ: Για την ευρεία συζήτηση, και αφού ευχηθούμε καλή επιτυχία στη «Μήδειά» σας, με την επανάληψη και εφέτος του αδιαχώρητου στο λιμάνι του Αγίου Χαραλάμπους, σας ευχαριστούμε πολύ.

Θ.Γ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ.

Τ.Β.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.