Το ταξιδι της Ανθολογιας μικροδιηγηματος «Με μια σχεδια» στην Τσανακλειο Σχολη
Σε κλίμα ιδιαίτερης συγκίνησης και χαράς πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Δευτέρας, 14 Σεπτεμβρίου, η παρουσίαση της Ανθολογίας μικροδιηγήματος «Με μια σχεδία» στον ιστορικό και επιβλητικό χώρο της Τσανακλείου Σχολής, η οποία πρόσφατα ανακαινίστηκε και ξεκίνησε την επαναλειτουργία της, με τη χθεσινή βιβλιοπαρουσίαση να είναι η πρώτη εκδήλωση που λαμβάνει χώρα στο προαύλιο της όμορφης βιβλιοθήκης. Έτσι, λοιπόν, «η χαρά ήταν διπλή, καθώς το μέλλον συνάντησε το παρελθόν, φανερώνοντας πως στο παρόν μας υπάρχει ελπίδα. Ελπίδα που αποδίδεται στον φιλανθρωπικό χαρακτήρα της συγκεκριμένης έκδοσης, διότι τα έσοδά της θα διατεθούν στο περιοδικό δρόμου “Σχεδία”», όπως ανέφερε μεταξύ άλλων η συντονίστρια της βραδιάς η κ. Νατάσσα Βαφειάδου.
Για την Ανθολογία μίλησαν οι κ. Σπύρος Κιοσσές, Χάρης Μιχαλόπουλος, Φωτεινή Ναούμ, Ξανθή-Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, ενώ μικροδιηγήματα καταξιωμένων συγγραφέων διάβασαν η ηθοποιός και σκηνοθέτης Άννα Μαχαιροπούλου και η εκπαιδευτικός Κυριακή Αμβροσιάδου. Η άψογη διοργάνωση πραγματοποιήθηκε με τη σύμπραξη του Δήμου Κομοτηνής, του «Παρατηρητή της Θράκης» και της Τwo Κ Project EΠΕ, ενώ η προσέλευση του κόσμου, πάντα τηρώντας τα απαραίτητα μέτρα των καιρών μας, ήταν ιδιαιτέρως παρηγορητική, φανερώνοντας πως «Με μια σχεδία» μπορούμε να φτάσουμε παντού, καθιστώντας δυνατά τα πάντα.
Χαιρετισμοί
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων, ο οποίος τόνισε πως οι άνθρωποι του τόπου μας αποτελούν τον θησαυρό της ιστορίας του. Ακόμα, η κ. Κλεοπάτρα Στογιαννίδου, Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία στον χαιρετισμό της ανέφερε συγκεκριμένα πως «είναι ιδιαίτερη χαρά γιατί μπορούμε να βρισκόμαστε σ’ αυτό εδώ το κτήριο που είναι κόσμημα της πόλης μας. Χαίρομαι που η ιδέα της “Σχεδίας” ξεκίνησε από δω, κι αυτό δεν είναι τυχαίο. Γιατί εδώ υπάρχει ένα φυτώριο ανθρώπων του πνεύματος που αγαπούν την λογοτεχνία, τον λόγο και τη γνώση, και έχουν αντίστοιχες κοινωνικές ευαισθησίες. Τους συγχαίρω όλους για τη δημιουργία της σχεδίας της ελπίδας».
Ακολούθησε ο κ. Οντέρ Μουμίν, Δήμαρχος του Ιάσμου, ο οποίος τόνισε τη μεγάλη σημασία της τέχνης και των γραμμάτων για τους πολίτες και εξέφρασε την επιθυμία του να επαναληφθεί η ίδια εκδήλωση και στον Ίασμο, ως αρωγή στην προσπάθεια, αλλά και ώστε να αποτελέσει «Η Σχεδία» μέρος και του δικού του δήμου και να είναι προσβάσιμη και στους επισκέπτες του τόπου του.
Μήνυμα στήριξης έστειλε με την ομιλία της και η κ. Ζωή Γαβριηλίδου, Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων ΔΠΘ και καθηγήτρια του ΤΕΦ/ΔΠΘ, η οποία ευχήθηκε στην «έκδοση αλληλεγγύης», όπως την ονόμασε, να είναι «καλοτάξιδη» και διαβεβαίωσε για την υποστήριξη του Πανεπιστημίου σε αυτή την προσπάθεια.
Η κ. Σοφία Μενεσελίδου, Πρώην Πρόεδρος του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ, εξέφρασε τη συγκίνησή της για τη συμμετοχή των ανθρώπων του τόπου μας στη στήριξη των συνανθρώπων τους, ειδικά σε μία περίοδο δεινών συγκυριών και πρωτοφανών δυσχερειών, ενώ η κ. Λαφτσή εκ μέρους του Δικηγορικού Συλλόγου Ροδόπης χαιρέτισε ενθέρμως αυτήν την πράξη αλληλεγγύης που ξεκίνησε από τον τόπο μας.
Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη
«Το πού διαδραματίζονται τα γεγονότα είναι αναπόσπαστο μέρος του πώς αποκτούν μια ορισμένη μορφή»
Η φιλόλογος και επιμελήτρια εκδόσεων, κ. Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, αφορμώμενη από τον ανακαινισμένο χώρο της Τσανακλείου Σχολής, ο οποίος φιλοξένησε μόλις εχθές την πρώτη του πολιτισμική εκδήλωση, έθιξε τη σημασία του χώρου στη διαμόρφωση των δρωμένων, παραπέμποντας σε απόψεις που προκύπτουν από σύγχρονες θεωρήσεις του, μέσω του εγχειριδίου «Η μνήμη αφηγείται την πόλη»: «Σύμφωνα με τους μελετητές των κοινωνικών επιστημών, ο χώρος είναι σημαντικός όχι για τον αυτονόητο λόγο ότι τα πάντα συμβαίνουν σε κάποιον χώρο, αλλά γιατί το πού διαδραματίζονται τα γεγονότα είναι αναπόσπαστο μέρος του πώς αποκτούν μια ορισμένη μορφή. Ο χώρος δεν θεωρείται μια παθητική αντανάκλαση των κοινωνικών και πολιτισμικών τάσεων αλλά ενεργητικός μέτοχος στη δημιουργία τους, με άλλα λόγια η γεωγραφία συγκροτεί όσο και αναπαριστά. Ο χώρος αναδεικνύεται σε παράγοντα εξίσου σημαντικό με τον χρόνο, δεν θεωρείται παρεπόμενο των κοινωνικών σχέσεων αλλά αναγνωρίζεται ότι εμπλέκεται άμεσα στην κατασκευή τους. Όπως το θέτουν οι επιστήμονες, το χωρικό δεν είναι μόνο το αποτέλεσμα κοινωνικών/πολιτισμικών νοημάτων και σχέσεων αλλά επίσης και το μέσο, η προϋπόθεση της ύπαρξής τους».
Ορμώμενη εξ αυτού έθιξε την αισθητική αρτιότητα του κτίσματος της Τσανακλείου, υπενθυμίζοντας στιγμιότυπα από την ίδρυσή του και τη διαδρομή του στον χρόνο, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στον ιδρυτή της, τον Κομοτηναίο Νέστορα Τσανακλή, που ξεκίνησε από την Κομοτηνή και έγινε γνωστός στον κόσμο όλο, προικίζοντας τα ελληνικά γράμματα της γενέτειράς του, με το ποσό των 6.000 λιρών που διέθεσε για το κτήριο της Τσανακλείου, και όχι μόνον…
Αιτούμενη ως κοινωνία πολιτών να αφιερώσουμε στον ιδρυτή της Τσανακλείου μια ψηφιακή βάση της προσωπικής του ιστορίας και της ιστορίας του κτηρίου, στον χώρο της νεομεταφερθείσης στην Τσανάκλειο Δημοτικής Βιβλιοθήκης, λαμβάνοντας υπ’ όψιν μας τα ψηφιακά μοντέλα των Μουσείων Πόλεων.
Ακολούθως ανέλυσε τις πολιτικές, κατά την άποψή της, διαστάσεις του συγκεκριμένου Διαγωνισμού ως ενός άλλου είδους εναλλακτικής συλλογικότητας προς την περιχαράκωση και τον εγκλεισμό στο ατομικό που υιοθετήθηκε λόγω covid-19.
Φωτεινή Ναούμ
«Ας γράφαμε όλοι για έναν κόσμο που δεν τον ονειρευόμαστε μόνο, αλλά και τον ζούμε»
Η συγγραφέας και αρθρογράφος κ. Φωτεινή Ναούμ, τόνισε το πόσο παρηγορητική ήταν όλη αυτή η διαδικασία από την πλευρά των συντελεστών, η οποία δεν είχε τη μορφή δουλείας αλλά χαράς. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, επεσήμανε πως «Ήταν κάτι που διαπερνούσε σαν ηλεκτρικό ρεύμα. Δεν μπορούσαμε να είμαστε στους δρόμους, μπορούσαμε να είμαστε σπίτι και να γράφουμε, να διαβάζουμε τα κείμενα άλλων. Αν θα το ξανακάναμε; Ναι, με μια φωνή. Με την ελπίδα να ξεκινούσε και να τελείωνε με μόνο άξονα τη δημιουργικότητα, την αλληλεγγύη, τη χαρά. Ας γράφαμε όλοι για έναν κόσμο που δεν τον ονειρευόμαστε μόνο, αλλά και τον ζούμε».
Προς το τέλος της ομιλίας της ανέφερε το πόσο εύκολη είναι η μεταστροφή των προσώπων, εκεί που το «εμείς» γίνεται «εσείς», και το «εσείς», «όλοι μας»: «Η ενασχόληση με την γραφή και την λογοτεχνία δεν ήταν κάτι νέο για κανέναν από εμάς, μόνο που αυτήν τη φορά δεν αφορούσε πια εμάς. Ήταν εμείς που έγινε εσείς και επέστρεψε πάλι πίσω, ήμασταν ένα ενιαίο και αδιάσπαστο σύνολο. 100 λέξεις που έγιναν χιλιάδες, μια σχεδία και ανεξάντλητη διάθεση».
Σπύρος Κιοσσές
«Ο χρονικός και κειμενικός περιορισμός δεν απέτρεψε την ενθουσιώδη συμμετοχή»
Ο κ. Σπύρος Κιοσσές, ποιητής και μέλος ΕΔΙΠ του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας ΔΠΘ, διηγούμενος τη διαδικασία μέσα από την οποία η ιδέα της «Σχεδίας» έγινε πράξη, έκανε μνεία, μεταξύ άλλων, και στη συμβολή των συνεργατών του αλλά και όλων των συμμετεχόντων: «Μία ιδέα για να υλοποιηθεί χρειάζεται συνεργάτες, άτομα που θα πιστέψουν σε σένα και κυρίως στην ιδέα σου, στην ομορφιά και τη χρησιμότητά της, θα την πάρουν, στα σοβαρά, θα την κάνουν δική τους, τροποποιώντας, εμβαθύνοντας, επεκτείνοντάς την. Έτσι κι εδώ. Τηλεφώνημα στη φίλη, φιλόλογο και επιμελήτρια εκδόσεων Τζένη. Ένα λεπτό η εξήγηση και έρχεται άμεσα το πρώτο «ναι». Τηλεφώνημα στη Φωτεινή και στον Χάρη. Αυθόρμητα, πρόθυμα «ναι» και από εκείνους. Η εξέλιξη καταιγιστική. Δημοσιοποίηση τις ιδέας του διαγωνισμού, πρόσκληση να γραφούν κείμενα 100 λέξεων για τη “Σχεδία”, αξιοποιώντας τη λέξη “σχεδία”. Κι’ όλα αυτά σε 100 ώρες. Το επείγον της κατάστασης οδήγησε στο σύντομο χρονικό περιθώριο και στην επιλογή της μικρής αυτής φόρμας, του μικροδιηγήματος ή του αφηγήματος «αστραπή», όπως λέγεται. Σημειωτέων ότι η συγκεκριμένη φόρμα και, μάλιστα, των αυστηρά 100 λέξεων έχει παράδοση πολλών χρόνων στην αγγλοσαξονική κυρίως λογοτεχνία, φέροντας μάλιστα το δικό της όνομα. Κι αυτό γιατί, όπως υποστηρίζεται, η δημιουργικότητα θέλει αυστηρό περιορισμό και έλεγχο. Η λεκτική πύκνωση οδηγεί στη νοηματική φόρτιση και τη συναισθηματική ένταση, κρατώντας το ουσιώδες και απομακρύνοντας το περιττό. Κάτι σαν το ειδικό βάρος ενός επιγράμματος ή της λυρικής ποίησης. Το σίγουρο πάντως είναι ότι ο χρονικός και κειμενικός περιορισμός δεν απέτρεψε την ενθουσιώδη συμμετοχή, επακόλουθο πίστης στην ιδέα. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κατακλυζόταν καθημερινά από κείμενα ατόμων, που ήθελαν να στηρίξουν την προσπάθειά μας.»
Χάρης Μιχαλόπουλος
«Οι σχεδίες ταξίδεψαν στο μέλλον, επέστρεψαν στο παρελθόν, υποσχέθηκαν φυγή, δημιούργησαν προσδοκίες διεξόδου, επιβεβαίωσαν την αποτυχία και τον εγκλεισμό»
O κ. Χάρης Μιχαλόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ και ποιητής, στάθηκε στην ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα θεματολογία των κειμένων αναφέροντας, μεταξύ άλλων, πως: «Τη μερίδα του λέοντος, όπως ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενο, έλαβαν κείμενα που είτε απευθείας είτε μέσω υπαινιγμών επεξεργάστηκαν θεματικά την περίφημη σχεδία με την οποία ο Οδυσσέας εγκατέλειψε το νησί της Καλυψώς. O εξαιρετικά μεγάλος αριθμός αυτής της κατηγορίας επιβεβαιώνει εμφατικά το γεγονός πω η “Οδυσσέως σχεδίη”, ο συμβατικός τίτλος που έδωσαν οι φιλόλογοι της ελληνιστικής εποχής στην πέμπτη ραψωδία της “Οδύσσειας”, είναι πολλά περισσότερα από μια σχολική ανάμνηση· αποτελεί ζώσα λογοτεχνική μνήμη που εξακολουθεί να τροφοδοτεί τη φαντασία και τη λογοτεχνική γραφή. Ακόμα, οι εικόνες που κατακλύζουν τις τηλεοπτικές μας οθόνες και πρωτίστως τις συνειδήσεις μας, των προσφύγων που καταφθάνουν στις ακτές των ελληνικών νησιών του Αιγαίου θαλασσοπνιγμένοι, απεγνωσμένοι αλλά και γεμάτοι πείσμα για ζωή και επιβίωση, τροφοδότησαν μια εξίσου μεγάλη ομάδα κειμένων. Στην προκειμένη περίπτωση, η σχεδία χρησιμοποιήθηκε με την κυριολεκτική της σημασία σε ιστορίες ναυαγίων ή/και επικίνδυνων θαλάσσιων ταξιδιών, ενώ όχι σπάνια χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή για αναδρομή σε ένα ευτυχισμένο παρελθόν που θάφτηκε στα ερείπια της βομβαρδισμένης πόλης».
Αυτές οι σχεδίες λοιπόν «ταξίδεψαν στο μέλλον, επέστρεψαν στο παρελθόν, υποσχέθηκαν φυγή, δημιούργησαν προσδοκίες διεξόδου, επιβεβαίωσαν την αποτυχία και τον εγκλεισμό» και η Ανθολογία είμαστε σίγουροι πως θα συνεχίσει να πλέει στο «χάρτινο πέλαγος της εκδοτικής παραγωγής», καθώς η αρχή έγινε.
Οι παρουσίες…
Μπορεί η προχθεσινή εκδήλωση να διέθετε περιορισμένο αριθμό προσκεκλημένων, ελέω Covid και αυστηρών μέτρων προστασίας, ωστόσο κατάφεραν και τίμησαν με την παρουσία τους ‒και αφού προμηθεύτηκαν δελτία εισόδου που βρίσκονταν ήδη από την περασμένη Πέμπτη στη Δημοτική Βιβλιοθήκη‒, ο Δήμαρχος της Κομοτηνής κ. Γιάννης Γκαράνης, ο Δήμαρχος του Ιάσμου κ. Οντέρ Μουμίν, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Παντελεήμων, η Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Κλεοπάτρα Στογιαννίδου, η Πρόεδρος της Επιτροπής για τα 100 χρόνια Ελεύθερης Κομοτηνής κ. Σοφία Μενεσελίδου, η Δημοτική Σύμβουλος και Μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου κ. Ελένη Λαφτσή, η Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας και Καθηγήτρια του ΤΕΦ κ. Ζωή Γαβριηλίδου με τον σύζυγό της Καθηγητή του ΤΕΦΑΑ Κομοτηνής κ. Αντώνη Καμπά, η Πρόεδρος της ΣΚΑΣ και Καθηγήτρια του ΤΕΦ κ. Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή με τον σύζυγό της Ομότιμο Καθηγητή του ΔΠΘ κ. Θωμά Βουγιουκλή, η Καθηγήτρια του ΤΕΦ κ. Βασιλική Κοντογιάννη, η Δικηγόρος κ. Έλπη Μπλεκάτση, οι συγγραφείς κ. Άση Κιούρα, Ρένα Σαμαρά-Μάινα, Χριστίνα Σόφτα, οι κ. Δομινίκη Δαλκυριάδου, Ευανθία Βουτσά, Ελένη Γκαρτσώνη, Χριστίνα Πουφινά, Χρήστος Διαμαντής, Νεκταρία Μπιζιρτζόγλου, Δέσποινα Αργυριάδου, Σταματία Τσουρπούδη, Συμέων Παπαδόπουλος, Δώρα Χειράκη, Βάσια Ευτυχιακού, Χάιδω Χρηστακίδου, Κατερίνα Γεμενετζή, Γιάννης Καραγκιουλμέζης, Μαίρη Παπαβασιλείου, Γιώργιος Παπαλεξάνδρου, Ζαφείριος Τσάκος, Χρυσοβαλάντης Σιτσάνης, Ιωάννα Σιτσάκη, Δημήτρης Γκαρτσώνης και πολλοί πολλοί ακόμη που εκτός θύρας αλλά και μέσω του live streaming παρακολουθούσαν παράλληλα από όλη την Ελλάδα τη βιβλιοπαρουσίαση και στήριξαν την αλληλέγγυα αυτή δράση.
Συμπληρωματικά για την εκδήλωση στοιχεία
*Ακούστηκαν από την Άννα Μαχαιροπούλου και την Κυριακή Αμβροσιάδου τα μικροδιηγήματα: Ισίδωρου Ζουργού «Οι σχεδίες που ανεβήκαμε», Κώστα Ακρίβου «Θαύμα κι αντίθαυμα», Χλόης Κουτσουμπέλη «Φήμες», Διαμαντή Αξιώτη «Η σχεδία της Μέδουσας», Ελένης Πριοβόλου «Ου τόπος Ευτοπία» και Δήμητρας Κολλιάκου «Σχέδιο δράσης».
** Tα μικροδιηγήματα των σαράντα ένα Κομοτηναίων, εν ευρεία εννοία, συγγραφέων διαβάζονταν σε power point κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης. Για τις συμμετοχές των Κομοτηναίων συγγραφέων, βλ. https://www.paratiritis-news.gr/article/229172/Odigies-pleusis-stin-anoikti-ekdilosi-gia-tin-Anthologia
*** Ακούστηκαν βιντεοσκοπημένες ομιλίες πωλητών της «Σχεδίας», καθώς και του διευθυντή του περιοδικού Χρήστου Αλεφάντη.
**** Διανεμήθηκε έντυπο αφιερωμένο στην προσωπικότητα του Νέστορα Τσανακλή από την εκδήλωση, την αφιερωμένη στη μνήμη του, το 2011.
***** Η εκδήλωση μεταδίδονταν σε live stream από το fb της ιστοσελίδας paratiritisbooks.gr με τη συνδρομή του Νίκου Οικονομίδη.
****** Oι φωτογραφίες του ρεπορτάζ είναι του Ηλία Μαλλιαρόζη.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.