Το ημερολογιο ενος στρατιωτη…

Στα σπάργανα του πολέμου, το 1940, ο Ηλίας Πατρωνίδης γεννημένος στο Καβακλί Ανατολικής Ρωμυλίας και κάτοικος του Καβακλί Ροδόπης, ήταν 26 ετών, άντρας ολόκληρος για τα χρόνια εκείνα, ήδη παντρεμένος, με τη γυναίκα του έγκυο στον γιο του Κωνσταντίνο. Από την επιστράτευση στην πορεία στο μέτωπο, από το ελληνικό στο αλβανικό μέτωπο, πορεία νυχτερινή ως επί το πλείστον. Ο στρατιώτης Ηλίας ξεκίνησε να γράφει το ημερολόγιό του στις 28 Οκτωβρίου 1940, απλά και λιτά, μη παραλείποντας καμία μέρα, ξεκινώντας πάντα από την περιγραφή του καιρού. Ο καιρός στο ημερολόγιό του αποτελεί το σκηνικό όπου διαδραματίζονται οι μάχες και οι βομβαρδισμοί, όπου ακούγονται οι ιαχές της μέρας και οι λυγμοί της νύχτας, οι πόνοι από τα κρυοπαγήματα των στρατιωτών και οι προσευχές για την ανάπαυση των φίλων που έπεφταν στο χιόνι και το έβαφαν κόκκινο.

Το παραλάβαμε ως κειμήλιο της ιστορίας, καθρέφτη μιας ζωής στο μέτωπο. Τα γράμματα μικρά και δυσανάγνωστα, πυκνά για οικονομία του χαρτιού, τόσο μα τόσο πολύτιμο τότε, ιδιαίτερα αν προοριζόταν να φυλάξει τις αναμνήσεις ενός νέου που ξαφνικά κλήθηκε να παίξει το στρατιώτη, όπως τόσοι άλλοι, εν μια νυκτί…

Με συγκίνηση και ρίγη προσπαθήσαμε να το διαβάσουμε. «Ο καιρός καλός. Βομβαρδισμοί εκ μακρόθεν κι επιδρομαί αεροπλάνων…». Το καλό και το κακό μπλέκονται αναμεταξύ τους, το ίδιο και τα συναισθήματα του στρατιώτη. Δεν λείπουν οι αναφορές στο σπίτι, στα γράμματα που έστελνε, ένα ποίημα στη μάνα προκαλεί ρίγος… Το λιτό φαγητό, οι ασθένειες, το πλύσιμο των ρούχων… όλα εκεί στα χιόνια, ζωντανοί πλάι σε νεκρούς και η αυτοθυσία ριζωμένη εκεί, έτοιμη να γίνει… Κι ήταν παιδί 26 χρόνων, θα λέγαμε σήμερα… Άντρας με στήθος στιβαρό μπροστά στον εχθρό όμως τότε…

28 Οκτωβρίου 1940

Ημέρα επιστρατεύσεως. Εκκίνηση εκ Καβακλή ώρα 16η

Άφιξις εις Κομοτηνή ώρα 18η

Κατάταξις εις 7ον Λόχον ώρα 22α

28 Νοεμβρίου 1940

Ο καιρός καλός. Μετακίνησις κατασκηνώσεως. Επίσης μεγάλοι βομβαρδισμοί πρωινοί εκ μακρόθεν. Επιδρομαί αεροπλάνων.

16:20: Προελαύναμε εις Αλβανικόν έδαφος. Ο καιρός καλός. Περάσαμε το χωριό Στένιστα και την κωμόπολη Βίγλιστα. Κατασκήνωσις έξωθεν χωρίου, στην πλαγιά του οχυρωματικού όρους Ιβάν, που άλλοτε πέσανε 17 χιλιάδες Ευρωπαίοι. Έπεσε σε δύο ημέρες. Απέναντι είναι η οροσειρά του Μοράβα., που περικλείει την Κορυτσάν. Άφθονα πυρομαχικά εχθρικά. Εκκίνησις ώρα 17:00. Πορεία 30 χιλιομέτρων, άφιξις πλησίον πρώτης γραμμής, 5 χιλιόμετρα, εις χωρίον Πήρη έξω κατασκήνωσις. Κακός καιρός.

29 Νοεμβρίου 1940

Ο καιρός χιονόβροχο. Παραμονή εις κατασκήνωσιν. Μπήκαμε στα σπίτια. Φάγαμε ψημένα καλαμπόκια λόγω επιθυμίας.

15 Δεκεμβρίου 1940

Ημέρα Κυριακή, υγρή, χιονίζει. Ανάπαυση μέσα στα αντίσκηνα. Μέτωπο συνεχίζει. Το βράδυ ανάπαυση.

16 Δεκεμβρίου 1940

Ημέρα Δευτέρα. Χιόνιζε. Ανάπαυση. Το βράδυ φυλάκιον. Είχα κοιλόπονο και διάρροια.

17 Δεκεμβρίου 1940

Ημέρα υγρή. Χιόνιζε. Ανάπαυση. Αδιαθεσία όλη μέρα. Δεν έφαγα. Το βράδυ διάρροια.

18 Δεκεμβρίου 1940

Ημέρα λίγο καλή. Ανάπαυση. Βγήκα στον γιατρό για τα πόδια. Το βράδυ ήμουν καλά.

22 Δεκεμβρίου 1940

Ημέρα ψυχρή, αέρας, κρύο. Το βράδυ φρουρά όλη η διμοιρία. Ήρθαν αξιωματικοί για αναγνώριση.

Το βράδυ η Νύκτα του Θανάτου. Χιόνι 50 εκ. Τα πόδια μέσα.

23 Δεκεμβρίου 1940

Ημέρα ψυχρή, χιόνιζε. Ανάπαυση. Το απόγευμα σκάβαμε αμπριά.

24 Δεκεμβρίου 1940

Ημέρα Τρίτη. Όλη τη μέρα σκάβαμε αμπριά. Χιόνιζε όλη τη μέρα. Το βράδυ φρουρά, κρύο πολύ. Τετάρτη ημέρα χαραυγή. Εορτή των Χριστουγέννων κι εγώ σκοπός. Έφαγα στο χιόνι βουτηγμένος.

25 Δεκεμβρίου 1940

Η πρώτη μέρα των Χριστουγέννων. Ημέρα Τετάρτη. Ο Χαμένος Δρόμος. Πήγαμε στο Σύνταγμα για τρόφιμα. Το βράδυ σκάψαμε τρεις ώρες χαράκωμα και μετά ανάπαυση. Πήρα άρβυλα και δέμα δώρου.

29 Δεκεμβρίου 1940

Ημέρα Κυριακή, ομιχλώδης. Έγραψα γράμμα εις το σπίτι και τον πατέρα μου. Το βράδυ ήσυχο.

30 Δεκεμβρίου 1940

Ημέρα καλή. Ανάπαυση όλη τη μέρα. Έπλυνα τα ρούχα μου, 6 κομμάτια.

1 Ιανουαρίου 1941

Πρωτοχρονιά. Ημέρα Τετάρτη. Βροχώδης. Ανάπαυση. Βράσαμε 1 αρνί 8 άτομα.

2 Ιανουαρίου 1941

Ημέρα καλή. Ανάπαυση. Καθαρισμός καλός. Έλαβα γράμμα από το σπίτι μου, από τον κουνιάδο μου.

28 Φεβρουαρίου 1941

Ημέρα ηλιόλουστη καλή. Παραμείναμε στην ίδια κατασκήνωση. Πλήθος αεροπλάνων ιταλικών βομβαρδίσανε κοντά μας τον ανεφοδιασμό άνευ επιτυχίας. Ακούστηκε ότι παραιτήθη η κυβέρνησις Κορυζή κι ότι ανέλαβε ο Πάγκαλος.

8 Μαρτίου 1941

Ημέρα καλή. Πολλή ετοιμασία για επίθεση από της 5ης πρωινής προς δρόμο της Κλεισούρας. Βαδίζαμε στην πλαγιά του βουνού, στα χιόνια, επικίνδυνη πορεία, υψώματα.

9 Μαρτίου 1941

Ημέρα κακή. Παραμείναμε στο ύψωμα το οποίο βάλλεται από τρία μέρη του. Το χειρότερο μέτωπο. Το πρωί εφονεύθη ο Ανθυπολοχαγός μας Καρακάσης Κωνσταντίνος. Το βράδυ διπλοσκοπός και παρατηρητής. Κακιά νύχτα.

10 Μαρτίου 1941

Ημέρα κόλαση. Βροχή και χιόνι. Βομβαρδίζει το δικό μας βαρύ πυροβολικό. Εκκίνηση εκ του λόφου της κολάσεως ώρα 1η πρωινή, μας αντικατέστησαν 3 διμοιρίες του 31ου Συντάγματος. Πήγαμε και μείναμε στο Τάγμα.

11 Μαρτίου 1941

Παραμονή την ημέρα εις το τάγμα. Το βράδυ πήγαμε στον διπλανό λόφο. Δεύτερη κόλαση. Και αυτό το ύψωμα θερίζετο από την πλευρά που φυλάγαμε. Έλαβα γράμμα από τον κουμπάρο μου.

10 Απριλίου 1941

Ημέρα βροχώδης, κακή. Παραμένομεν στα αμπριά. Συχνοί συναγερμοί. Λόγω του φοβιτσιάρη λοχαγού, όλη την ημέρα βάλλουν πυρά. Ακούστηκε ότι η Αλεξανδρούπολη κατελήφθη οριστικώς και Σέρραι, Δράμα κι έξω από την Θεσσαλονίκη 2,5 χιλιόμετρα στη γραμμή που είμαστε οι Ιταλοί έρχονται. Έγινε και το βράδυ συναγερμός. Ο σκοπός μας εσκότωσε κάποιον ανθυπασπιστή της πολυβολαρχίας. Ήταν έφοδος και δεν σταμάτησε στο «Αλτ!».

Μεγάλη Πέμπτη,

17 Απριλίου 1941

Ημέρες βροχερές. Παραμείναμεν στον καταυλισμό της Πρεμετής. Πήγα στο γιατρό και βγήκαμε ελεύθεροι πορείας και τραβήξαμε μπροστά από τη φάλαγγα, περάσαμε τη φρουρά και πέρα 5 – 6 χιλιόμετρα καταυλιστήκαμε. Τις γέφυρες της Φούρκας τις βομβαρδίσανε οι Γερμανοί θυσιάζοντας 3 αεροπλάνα με τους αεροπόρους. Πιάσανε οι δικοί μας 700 Ιταλούς αιχμαλώτους αφήνοντας τα Στενά της Κλεισούρας. Ανοιχτά στην περιφέρεια Κορυτσάς αφήσανε τους Κρητικούς για αντίσταση και φύγανε αφήνοντας τη γραμμή ελεύθερη.

20 Απριλίου 1941

Το Άγιον και Μεγάλον Πάσχα. Καιρός πολύ καλός. Παραμείναμε στη γραμμή μας. Ξημερώνει η μεγάλη μέρα με καλό δίχως ανησυχία από τον εχθρό. Το πυροβολικό μας μόνο βάλλει. Διαδόθηκε ότι πέθανε ο Κορυζής. Όλη την ημέρα παραμείναμε στη γραμμή ήσυχα. Φάγαμε ψωμί και μακαρόνια, βρήκαμε και από ένα αυγό από κάποιο χωριό ελληνικό. Αυτή ήταν η υποδοχή της πρώτης ημέρας του Πάσχα…

*Ο κυρ-Ηλίας Πατρωνίδης έφυγε από αυτή τη ζωή, ήρωας όπως όλοι τότε, στις 21/2/1999.

Α.Χ.

Υ.Γ.: Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τα παιδιά του Ηλία Πατρωνίδη και κυρίως τις δύο εγγονές του Ιωάννα και Μαρία Πατρωνίδου για την παραχώρηση του τόσο πολύτιμου ημερολογίου. Να τους ευχαριστήσουμε που το διαφύλαξαν και μας έδωσαν την ευκαιρία να ζήσουμε στιγμές συγκίνησης…

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.