Θοδωρης Παπαθεοδωρου «Το βιβλιο μου ειναι αφιερωμενο στις ατρομητες, ηρωικες και αγνωστες γυναικες του Μακεδονικου αγωνα»

Το νέο μυθιστόρημα του Εβρίτη συγγραφέα Θοδωρή Παπαθεοδώρου με τίτλο «Γυναίκες της Μικρής Πατρίδας» παρουσιάζουν την προσεχή Δευτέρα, 19 Μαρτίου και ώρα 19:00 στο ισόγειο της Λέσχης Κομοτηναίων, τα Βιβλιοχαρτοπωλεία «Βαφειάδης», σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Χορευτικό Σύλλογος Θρακών Κομοτηνής, και τις εκδόσεις «Ψυχογιός».
 
Ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου υπογράφει ένα ιστορικό μυθιστόρημα, αφιερωμένο στις άγνωστες, ηρωικές Θρακιώτισσες και Μακεδόνισσες, γυναίκες που συνέδραμαν τα μέγιστα στον Μακεδονικό αγώνα, και όμως η ιστορία τείνει να τις αγνοεί. Μέσα από ένα ιστορικό μυθιστόρημα, αποτέλεσμα καταγραφών του ίδιου, μέσα από οδοιπορικά, αναμνήσεις, θύμησες, μαρτυρίες και ενδελεχή έρευνα. Παρέχοντας στον αναγνώστη το σύνολο των πηγών και των ιστορικών στοιχείων που ο ίδιος χρησιμοποίησε, ούτως ώστε, όπως τόνισε ο ίδιος, μιλώντας στο «Ράδιο Παρατηρητής 94 fm», να δώσει το έναυσμα στον αναγνώστη να ψάξει, για να γνωρίσει και να κατανοήσει την ιστορία του.
 
Ο λόγος στον ίδιο…
 
ΠτΘ: κ. Παπαθεοδώρου το νέο σας βιβλίο με τίτλο «Γυναίκες της μικρής πατρίδας» είναι ένα πολυσέλιδο ιστορικό μυθιστόρημα, αφιερωμένο όπως μαρτυρά ο τίτλος στις γυναίκες. Σε ποιες γυναίκες είναι αφιερωμένο;
Θ.Π.: Αυτό το ιστορικό μυθιστόρημα διαδραματίζεται στη χαραυγή του περασμένου αιώνα, στη Μακεδονία και τη Θράκη και αφορά τον Μακεδονικό Αγώνα. Για τον Μακεδονικό Αγώνα ξέρουμε ελάχιστα, δυστυχώς, οι περισσότεροι.  Έχουμε συγκρατήσει σίγουρα στη μνήμη μας τον Παύλο Μελά, τον Τέλλο Άγρα ίσως από τα «Μυστικά του Βάλτου», κάποιους άνδρες ακόμη, ήρωες και πολεμιστές, αυτούς που οι σελίδες της ιστορίας γράφουν με χρυσά γράμματα και μαθαίνουμε στα σχολειά μας. Όμως πίσω από όλους αυτούς τους ήρωες, πίσω από όλους αυτούς του άντρες, υπήρχαν γυναίκες που συνέδραμαν όλον αυτό τον αγώνα. Εκατοντάδες γυναίκες, νοσοκόμες που περιέθαλπαν μακεδονομάχους σε μυστικά χειρουργεία και ιατρεία, αγρότισσες που εφοδίαζαν τα ελληνικά σώματα, υπήρχαν οι γυναίκες των Συλλόγων Κυρίων και Δεσποινίδων που είχαν κάνει κάθε σύλλογο κατηχητήριο, και πρωτίστως υπήρχαν οι δασκάλες. Οι δασκάλες που είχαν τελειώσει τα διδασκαλία της Φιλιππούπολης, της Αδριανούπολης, της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και ξεχύθηκαν ολομόναχες στα χωριά της Μακεδονίας και της Θράκης προσπαθώντας να μεταλαμπαδεύσουν τη γλώσσα, να κρατήσουν υψηλά το φρόνημα και το γένος και να σώσουν τον ελληνισμό. Φανταστείτε εκείνη την εποχή, σε εκείνες τις συνθήκες, αυτές οι διδασκάλισσες, οι ηρωικές γυναίκες, πώς ζούσαν και πώς αντιστέκονταν το πρωί με τα βιβλία και τους μαθητές τους και το βράδυ με το περίστροφο κάτω από το μαξιλάρι. Σε αυτές τις ατρόμητες γυναίκες, τις ηρωικές γυναίκες του Μακεδονικού Αγώνα, τις άγνωστες, είναι αφιερωμένο το βιβλίο μου, εξ ου και ο τίτλος που ονομάστηκε. 

«Με αυτή την επονομαζόμενη πολιτική ορθότητα εξοβελίζουμε τους ήρωες μας από τα σχολειά μας, θαρρείς και είναι εγκληματίες που έχουν εγκληματήσει, θυσιάζοντας τις ζωές τους ή πολεμώντας για την πατρίδα» 

ΠτΘ: Για ποιο λόγο θεωρείτε ότι η επίσημη ιστορία δεν έχει δώσει μέχρι στιγμής τον χώρο και την αναγνώριση που θα έπρεπε στις γυναίκες αυτές;
Θ.Π.: Οι πολεμικές συγκρούσεις, τα γεγονότα τα ιστορικά και σπουδαία, συνήθως είναι γραμμένα από άντρες και αφορούν άντρες. Ξέρουμε ελάχιστα για τις γυναίκες. Για παράδειγμα για το 1821 γνωρίζουμε τη Μπουμπουλίνα, τις Σουλιώτισσες. Σχεδόν κανείς δεν γνωρίζει τη Δόμνα Βιζβίζη, τη Θρακιώτισσα καπετάνισσα, που αλώνιζε το αιγαίο στηρίζοντας ολόκληρο τον αγώνα της εθνεγερσίας. Οι γυναίκες είναι επί της ουσίας, εξαφανισμένες σχεδόν από τις σελίδες της ιστορίας, ενώ έχουν προσφέρει πάρα πολλά. Κάποτε στο αλβανικό έπος, είχαν ρωτήσει τον Ιταλό αρχιστράτηγο Πράσκα  γιατί δεν κατάφεραν να κερδίσουν τους Έλληνες όταν είχαν φοβερή υπεροπλία σε άνδρες και όπλα. Ο ίδιος απάντησε πως «είχαμε όλα τα όπλα αλλά μας έλλειπε το σημαντικότερο: Οι Ηπειρώτισσες». Οι γυναίκες δηλαδή που ζαλώθηκαν τα πυρομαχικά και ανέβαιναν σαν τα αγριοκάτσικα όλα τα βουνά, κουβαλώντας και ενισχύοντας το στρατό μας. Εκεί που δεν μπορούσε να φτάσει κανένα σύγχρονο όπλο, έφταναν οι Ηπειρώτισσες. Κατά αντιστοιχία και στο Μακεδονικό Αγώνα, υπήρχαν δεκάδες και εκατοντάδες Θρακιώτισσες και Μακεδόνισσες οι οποίες στήριξαν αυτό τον αγώνα. Αγρότισσες στα χωριά, νοσοκόμες, που δεν ήταν γνωστές. Όπως υπήρξαν και πολλά θύματα μεταξύ των διδασκαλισσών. Η Βελίκα Τράικου ήταν το σημαντικότερο. Η Αικατερίνη Χατζηγεωργίου που κάηκε ζωντανή μέσα στο σχολείο της, επειδή αρνήθηκε να δώσει τους τέσσερις μακεδονομάχους, δύο Κρήτες και δύο Μακεδόνες που νοσήλευε στο υπόγειο. Ποιος τα γνωρίζει αυτά; Σήμερα με αυτή την επονομαζόμενη πολιτική ορθότητα, ολοένα και περισσότερο εξοβελίζουμε τους ήρωές μας από τα σχολειά μας, θαρρείς και είναι εγκληματίες που έχουν εγκληματήσει, θυσιάζοντας τις ζωές τους ή πολεμώντας για την πατρίδα. Εγώ σαν άνθρωπος δεν μπορώ να το δεχτώ αυτό. Μεγαλωμένος κι εγώ Θρακιώτης πάνω στα σύνορα και πάνω στον Έβρο, δυσκολεύομαι πραγματικά. Προσπαθώ λοιπόν μέσα από τη συγγραφή να υποστηρίξω όχι μόνο την τέχνη, αλλά και την ίδια την πατρίδα. Την οποία δεν την εννοώ με τον λάθος όρο που συνήθως αποδίδεται σήμερα, όπου κάθε άνθρωπος που αγαπά την πατρίδα  του τείνει να θεωρηθεί σοβινιστής ή, ακόμη χειρότερα, φασίστας. Απλά αγαπώ το μεγάλο σπίτι που φυλάγει όλους μας. Απλά αγαπώ αυτό το μεγάλο σπίτι που είναι η ελευθερία και η αξιοπρέπειά μας, που είναι η αυτοτέλειά μας και η αυτονομία μας. Και όποιος αμφιβάλει για αυτό ας ρωτήσει έναν από τους ανθρώπους που περνούν τα σύνορα, έναν από τους ανθρώπους που δεν έχουν πατρίδα. Και τότε θα καταλάβει τι είναι η πατρίδα για τον καθένα μας. 

«Θέλω η αναγνωστική απόλαυση και η ιστορική γνώση να πηγαίνουν χέρι χέρι» 

ΠτΘ: Είδαμε την ενασχόλησή σας με τις γυναίκες, όχι μόνο στο συγκεκριμένο βιβλίο που υπογράφετε, αλλά και στην τετραλογία του εμφυλίου για την οποία έχετε πολλάκις αναγνωριστεί και βραβευτεί. Είναι το ίδιο εύκολο ακόμα κι όταν μιλάμε για καταγεγραμμένα υπαρκτά πρόσωπα της ιστορίας, ένας άντρας συγγραφέας να γράψει για την ψυχοσύνθεση, για τον χαρακτήρα, για το πρόσωπο μιας γυναίκας;
Θ.Π.: Με δυσκόλεψε στην αρχική μου ενασχόληση, αλλά είχα αποφασίσει τότε, γράφοντας την τετραλογία του εμφυλίου, να κοιτάξω την ιστορία με μια άλλη ματιά. Ο σκοπός μου δεν ήταν να γράψω ένα ιστορικό δοκίμιο για ειδήμονες και επαΐοντες. Ο σκοπός μου ήταν να γράψω ένα ενδιαφέρον και συνταρακτικό μυθιστόρημα ως προς την πλοκή και την αναγνωστική απόλαυση, που είναι το πρώτιστο ενός μυθιστορήματος. Ταυτόχρονα όμως να φωτίσω τις σκοτεινές πλευρές των σκοτεινότερων και τραγικότερων γεγονότων που συνέβησαν  στην πατρίδα μας. Ένα από τα σκοτεινότερα γεγονότα, για τα οποία κανείς δεν ανέφερε τίποτα τα νεότερα χρόνια, ήταν το επονομαζόμενο παιδομάζωμα, δηλαδή η αρπαγή των παιδιών από τις οικογένειές τους και από τις δύο μεριές. Η μία βέβαια, κατά την προσωπική μου γνώμη, άρπαξε λίγο περισσότερα και τα εξαφάνισε και εκτός χώρας, αλλά αυτή η αρπαγή των παιδιών ήταν το πιο συγκλονιστικό γεγονός του εμφυλίου πολέμου. 28.000 παιδιά αρπάχτηκαν από το ΚΚΕ και τους αντάρτες και φυγαδεύτηκαν στο εξωτερικό, στις ανατολικές χώρες, και άλλα 15.000-20.000 μάζεψε η βασίλισσα Φρειδερίκη στις παιδουπόλεις.  Αυτά τα παιδιά μπήκαν μέσα στις μυλόπετρες της ιστορίας και αλέστηκαν επί τους ουσίας. Σε αυτά ήθελα να εστιάσω, γράφοντας το μυθιστόρημα, και όχι στις πολεμικές μάχες του εμφυλίου. Αναγκαστικά μιλάς για τις μητέρες, αυτές τις μάνες αυτών των χιλιάδων παιδιών και έτσι ξεκίνησα να προσπαθώ να ψυχογραφήσω το χαρακτήρα μιας γυναίκας, μιας μάνας που χάνει το παιδί της και ψάχνει απεγνωσμένα να το βρει. Το θεώρησα στην αρχή δύσκολο και είχα αμφιβολίες αν θα τα καταφέρω. Βεβαίως όταν τελείωσε και έκλεισε πια αυτή η τετραλογία, μετά από τέσσερα χρόνια συγγραφής και μετά από εννέα χρόνια που κυκλοφορεί, τα μηνύματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά και πολύ σωστά ειπωμένα, προσεγμένα. Αυτή ακριβώς ήταν και η ανταμοιβή, το ότι διαβάστηκαν από γυναίκες, οι οποίες δεν βρήκαν τίποτα παράταιρο ή τίποτα αντίθετο στη φύση τους, καθώς διάβαζαν τις σελίδες και έβλεπαν τα ψυχογραφήματα αυτών των γυναικών.
 
Ήθελα κατ’ αντιστοιχία να μεταφέρω και στον Μακεδονικό Αγώνα αυτή τη γυναικεία ματιά. Όταν είχα διαβάσει την ιστορία αυτών των δασκαλισσών, που ολομόναχες αγωνίζονταν μέσα στα σχολειά, όταν διάβασα την ιστορία της Χατζηγεωργίου πώς κάηκε ή της Φιλιππίδου από τις Σέρρες  -γυναίκες που πλήρωσαν τον αγώνα τους με τη ζωή τους- συγκλονίστηκα γιατί κι εγώ ήμουν εκπαιδευτικός. Έτσι αποφάσισα να εστιάσω πάνω στην προσφορά της γυναίκας σε εκείνο τον αγώνα. Δεν ήθελα απλά να δώσω τα ιστορικά γεγονότα του Παύλου Μελά, πού πήγε και πού γύρισε. Προφανώς υπάρχουν και αυτά. Δεν ήθελα να δώσω το βάρος προς την ιστορία ή το βάρος προς τη μυθιστορία και τη μυθιστορηματική πλοκή. Θέλω η αναγνωστική απόλαυση και η ιστορική γνώση να πηγαίνουν χέρι χέρι. 

«Μαθαίνουμε πολύ καλύτερα την ιστορία από το να την ακούμε από τα ξύλινα σχολικά εγχειρίδια» 

ΠτΘ: Πρόκειται για ένα πολύ προσεκτικά επιμελημένο βιβλίο. Ξεκινώντας από τον κατάλογο των τόπων και των προσώπων που αναφέρονται στην αρχή του βιβλίου ή ακόμα και από την βιβλιογραφία που υπάρχει στο τέλος αυτού. Πώς ακριβώς δουλέψατε για την καταγραφή των δεδομένων αυτών;
Θ.Π.: Μιλάμε για ένα καθαρά ιστορικό μυθιστόρημα. Δεν μιλάμε για τη σύγχρονη τάση των εκδοτών που για λόγους εμπορικούς βαφτίζουν ιστορικό μυθιστόρημα κάθε μυθιστόρημα που δεν διαδραματίζεται στον παρόντα χρόνο, δεν περιλαμβάνει όμως και σπουδαία γεγονότα, απλώς έχει κάποιες περιγραφές πόλεων κλπ και συνήθως οι εραστές αντί για κουστούμι και ταγιέρ φοράνε φουστανέλες και κορσέδες.  Δεν μιλάμε για ένα τέτοιο μυθιστόρημα. Πίσω από το κυρίως κείμενο, που απλώνεται σε αυτές τις σελίδες, υπάρχουν συγκεκριμένες ιστορικές σημειώσεις για τον αναγνώστη, που θέλει να μάθει κάτι περισσότερο. Στο τέλος υπάρχει και όλη η βιβλιογραφία που χρησιμοποίησα, για τον αναγνώστη που θέλει να εμβαθύνει.
 
Δεν θέλω να διαβαστεί σαν αν είναι η μία και μοναδική αλήθεια. Θέλω όποιος ενδιαφέρεται να ψάξει. Αλλά θέλω επίσης, όποιος κλείσει αυτό το βιβλίο να κάνει βιωματική γνώση, ζώντας και αναπνέοντας με τους ήρωες. Μαθαίνουμε πολύ καλύτερα την ιστορία από το να την διαβάζουμε από τα ξύλινα σχολικά εγχειρίδια. Για τον εμφύλιο δεν μαθαίνουμε σχεδόν τίποτα στα σχολειά μας, σαν να μην συνέβη. Να μην ξέρουν τα νέα παιδιά τι συνέβη στις πατρίδες τους, στους παππούδες τους; Η λήθη είναι η απάντηση; Όχι, η απάντηση είναι η γνώση και η κατανόηση. Τότε μόνο μπορούμε να μην επαναλάβουμε εκείνα τα τραγικά λάθη. Αλλά και τον Μακεδονικό Αγώνα που δεν υπήρχαν τέτοιες σκοπιμότητες, με λύπη μου παρακολούθησα ότι δεν διδάσκεται σχεδόν τίποτα. Δεν γνωρίζει κανείς τι πρόσφεραν εκείνοι οι άνθρωποι, πώς ζούσαν οι άνθρωποι της μικρής βόρειας πατρίδας μου, της βόρειας Ελλάδας, πώς ζούσαν και τι υπέφεραν κάτω από μια διπλή σκλαβιά, 80 χρόνια μετά την απελευθέρωση του υπόλοιπου ελληνικού κράτους. Μια Ελληνική κυβέρνηση τότε φοβισμένη και τρεμάμενη, που αρνούνταν να βοηθήσει τους Μακεδόνες και τους Θράκες που είχαν παραδοθεί στο έλεος των βουλγαρικών κομιτάτων. Τον  Παύλο Μελά, τον Ίωνα Δραγούμη, τον Στέφανο Δραγούμη, τον Γερμανό Καραβαγγέλη, τους ονόμαζαν γραφικούς, τους ονόμαζαν μασκαράδες. Κι όμως αυτοί προσπαθούσαν και πάλευαν. Μόνο μετά το θάνατο του Παύλου Μελά η λαϊκή οργή που φούσκωσε σαν ποτάμι παρέσυρε και την κυβέρνηση και αναγκάστηκε να αντιδράσει. 
 
Όλα αυτά για να καταγραφούν στο χαρτί χρειάζονται μια τρομερή έρευνα, που είναι ίσως το δυσκολότερο κομμάτι όλης της ιστορίας. Το δυσκολότερο ακόμα και από τη γραφή, διότι εγώ θέλω όταν ο αναγνώστης μου διαβάζει αυτό το βιβλίο και τις υποσημειώσεις, να πιστεύει στο ιστορικό γεγονός, να ξέρει ότι συνέβη στ' αλήθεια και όχι ότι εγώ το εφηύρα από το μυαλό μου. Θέλω να πατάω γερά στα πόδια μου. Όταν μιλάμε για έρευνα δεν μιλάμε για αυτή τη γελοιότητα το «googleάρω», που έχει κυριαρχήσει και το 50% είναι ψεύδη και προπαγάνδες. Μιλάμε για περπατησιά από τόπο σε τόπο. Από τη Φιλιππούπολη μέχρι το Μοναστήρι, το σημερινό Μπίτολα, αλλά και την Κρήτη, μιας και οι μισοί μακεδονομάχοι ήταν Κρήτες. Όλα αυτά τα περπάτησα βήμα βήμα, γιατί ήταν ένα χρέος μου σε αυτά τα άγια χώματα της μικρής βόρειας πατρίδας, της κοινής βόρειας πατρίδας. Να αξιωθώ να πατήσω γερά στα πόδια μου και να γράψω αυτό το μυθιστόρημα του Μακεδονικού Αγώνα.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.