Προσοχη στα ματια σας

Ο Χειρουργός οφθαλμίατρος Γιάννης Κοσμίδης γεννήθηκε στην Κομοτηνή το 1970. Φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αλεξανδρούπολης, από όπου αποφοίτησε το 1997 με βαθμό «Λίαν Καλώς». Μετά τη στρατιωτική του θητεία εργάστηκε ως αγροτικός ιατρός στη Σταυρούπολη Ξάνθης, έως το 2000, και στον Ίασμο Ροδόπης έως το 2001. Ειδικεύτηκε στην Οφθαλμολογία, στο Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής, από το 2002 μέχρι το 2006. Ολοκλήρωσε την ειδίκευσή του στο νοσοκομείο «Παμμακάριστος» της Αθήνας έως το 2007. Έχει ειδικευτεί στη χειρουργική του καταρράκτη με υπερήχους (φακοθρυψία), στις παθήσεις κερατοειδούς (στο Γενικό Κρατικών Αθηνών) καθώς και στην εφαρμογή διαθλαστικών Laser. Επίσης, αντιμετώπισε πλήθος οφθαλμολογικών παθήσεων (Γλαύκωμα, παθήσεις Αμφιβληστροειδούς κλπ.), δίπλα σε καταξιωμένους οφθαλμιάτρους. Έχει μετάσχει σε εργασίες, που δημοσιεύθηκαν σε Ελληνικά και Διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Επίσης εργάστηκε ως ωρομίσθιος καθηγητής του ΙΕΚ ΟΑΕΔ Κομοτηνής από το 2000 έως το 2007.

Με το Γιάννη Κοσμίδη συζητά σήμερα ο ΠτΘ για δύο μεγάλα θέματα που αφορούν στον κλάδο του. Την Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, που τελευταίως έχει απασχολήσει πολύ τον τοπικό τύπο, αλλά και το γλαύκωμα…

Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας

ΠτΘ: Κ. Κοσμίδη τον τελευταίο καιρό λόγος πολύς γίνεται για την Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ). Τι ακριβώς είναι;

Γ.Κ.: Ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ) είναι μια εκφυλιστική κατάσταση της ωχράς κηλίδας. Ωχρά κηλίδα είναι το κεντρικό σημείο του αμφιβληστροειδή, πάνω στο οποίο εστιάζονται οι φωτεινές ακτίνες από τα αντικείμενα που βλέπουμε. Είναι η πιο κοινή αιτία απώλειας της όρασης στην ηλικία των 50, και η συχνότητά της αυξάνεται με την ηλικία. Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας διαφέρει πολύ σε σοβαρότητα. Στις χειρότερες περιπτώσεις, προκαλεί πλήρη απώλεια της κεντρικής όρασης, καθιστώντας την οδήγηση και την ανάγνωση αδύνατη. Για άλλους, μπορεί να προκαλέσει μικρές στρεβλώσεις στην όραση. Ευτυχώς, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας δεν επιφέρει ολική τύφλωση, αφού δεν επηρεάζει την περιφερική όραση.

ΠτΘ: Τι προκαλεί εκφύλιση της ωχράς κηλίδας;

Γ.Κ.: Εκφύλιση της ωχράς κηλίδας μπορεί να προκαλείται από διάφορους παράγοντες. Η κληρονομικότητα, η ηλικία, η διατροφή, το κάπνισμα και η έκθεση στο ηλιακό φως μπορεί να διαδραματίσουν ένα ρόλο.

ΠτΘ: Ποια είναι τα σημεία και συμπτώματά της;

Γ.Κ.: Κατ’ αρχήν απώλεια της κεντρικής όρασης. Αυτή μπορεί να είναι σταδιακή για τους πάσχοντες από το ξηρό τύπο. Ασθενείς με τον υγρό τύπο μπορεί να αντιμετωπίσουν μια ξαφνική μείωση της κεντρικής όρασης.

Επίσης στα συμπτώματα συγκαταλέγονται η δυσκολία στην ανάγνωση ή στην εκτέλεση καθηκόντων που απαιτούν την ικανότητα να βλέπει λεπτομέρειες, αλλά και διαστρεβλωμένες εικόνες, ευθείες γραμμές όπως μια πόρτα ή η άκρη από ένα παράθυρο μπορεί να φαίνονται κυματιστές ή καμπύλες.

ΠτΘ: Ποια είναι η διαφορά μεταξύ υγρού και ξηρού τύπου εκφύλιση της ωχράς κηλίδας;

Γ.Κ.: Η ΗΕΩ κατατάσσεται σε υγρή (νεοαγγειακή) ή ξηρά (μη νεοαγγειακή). Περίπου το 10% των ασθενών που πάσχουν από εκφύλιση της ωχράς κηλίδας έχουν υγράς μορφής. Η μορφή αυτή συμβαίνει όταν νέα αγγεία δημιουργούνται για τη βελτίωση της παροχής αίματος και οξυγόνου στον αμφιβληστροειδή. Ωστόσο, τα νέα αγγεία είναι πολύ λεπτά και εύθραυστα, προκαλώντας αιμορραγία και βλάβη στους περιβάλλοντες ιστούς.

Σε ασθενείς με υγράς μορφή εκφύλισης της ωχράς κηλίδας υπάρχει ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων κάτω από τον αμφιβληστροειδή. Αυτό προκαλεί αιμορραγία, οίδημα, και ουλή, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί με λέιζερ σε ορισμένες περιπτώσεις.

Ξηρά εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, είναι περισσότερο κοινή, και συνήθως οδηγεί σε μια λιγότερο σοβαρή, πιο σταδιακή απώλεια της όρασης και χαρακτηρίζεται από drusen και την απώλεια της χρωστικής στον αμφιβληστροειδή. Τα Drusen είναι μικρές, κιτρινωπές εναποθέσεις στον αμφιβληστροειδή.

ΠτΘ: Πώς μπορεί να ανιχνευθεί και να διαγνωσθεί;

Γ.Κ.: Η διάγνωση γίνεται με το βοήθεια της οφθαλμολογικής εξέτασης, εξέτασης με το δίκτυο Amsler, βυθοσκόπηση και εξειδικευμένες εξετάσεις (φλουοροαγγειογραφία, OCT)

ΠτΘ: Και πώς θεραπεύεται;

Γ.Κ.: Δεν υπάρχει αποδεδειγμένη αποτελεσματική θεραπεία για την ξηρά εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Σε επιλεγμένες περιπτώσεις υγράς εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, η φωτοπηξία με λέιζερ είναι αποτελεσματική. Δυστυχώς, η φωτοπηξία με λέιζερ συνήθως δεν αποκαθιστά την όραση, αλλά μπορεί να αποφευχθεί η περαιτέρω απώλεια. Πρόσφατα, η φωτοδυναμική θεραπεία έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματική σε ορισμένους ασθενείς με υγράς μορφής ΗΕΩ. Τελευταίες έρευνες έχουν εισάγει μια νέα θεραπεία της υγράς μορφής ΗΕΩ. Πρόκειται για ενδοβολβικές ενέσεις αντιαγγειογενετικών παραγόντων.

ΠτΘ: Η διατροφή επηρεάζει την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας;

Γ.Κ.: Πολλές πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει μια ισχυρή σχέση μεταξύ της διατροφής και της ανάπτυξης του εκφυλισμού της ωχράς κηλίδας. Έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι τα άτομα με δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε φρούτα και λαχανικά (κυρίως πράσινα φυλλώδη λαχανικά), έχουν μικρότερη συχνότητα εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Γλαύκωμα

ΠτΘ: Τι είναι το γλαύκωμα;

Γ.Κ.: Γλαύκωμα είναι η ονομασία που δίνεται σε μια ομάδα παθήσεων των ματιών κατά την οποία το οπτικό νεύρο που βρίσκεται στο πίσω μέρος του οφθαλμού, σταδιακά καταστρέφεται. Στους περισσότερους ανθρώπους αυτή η βλάβη οφείλεται σε αυξημένη πίεση μέσα στο μάτι – λόγω δυσκολίας στην κυκλοφορία του υδατοειδούς υγρού, ή στην αποχέτευσή του. Το υδατοειδές υγρό είναι αυτό που παράγεται και αποχετεύεται στο πρόσθιο διαμέρισμα του οφθαλμού και δίνει σύσταση αλλά και τη πίεση που πρέπει να έχει το μάτι.

Ενώ είναι πιο συχνό στους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Καθώς ο μέσος όρος ηλικίας γίνεται μεγαλύτερος, το ποσοστό των ασθενών με γλαύκωμα αυξάνεται.

ΠτΘ: Ποια είναι τα συμπτώματα του γλαυκώματος;

Γ.Κ.: Το συνηθέστερο είδος Γλαυκώματος είναι το χρόνιο (πρωτογενές, ανοικτής γωνίας). Δεν έχει συμπτώματα μέχρι η όραση να χαθεί σε μεταγενέστερο στάδιο.

Η βλάβη που προχωρεί πολύ αργά και προοδευτικά καταστρέφει την όραση, με αφετηρία την περιφερική όραση. Η βλάβη στην όραση του ενός ματιού καλύπτεται από το οπτικό πεδίο του άλλου, και ο ασθενής εξακολουθεί να αγνοεί κάθε πρόβλημα μέχρι την πλειοψηφία των νευρικών ινών να έχουν υποστεί βλάβη, και ένα μεγάλο μέρος της όρασης να έχει καταστραφεί. Αυτές οι βλάβες είναι ανεπανόρθωτες. Η θεραπεία δεν μπορεί να ανακτήσει ό,τι έχει χαθεί, αλλά μπορεί να σταματήσει, ή τουλάχιστον να επιβραδύνει τη βλάβη. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικός ο εντοπισμός του προβλήματος το συντομότερο δυνατό, ώστε να είναι σε θέση να ξεκινήσει η θεραπεία έχοντας όσο το δυνατό μικρότερη βλάβη στην όραση.

ΠτΘ: Υπάρχουν άνθρωποι που είναι περισσότερο ευάλωτοι στον κίνδυνο να πάθουν γλαύκωμα;

Γ.Κ.: Μερικοί άνθρωποι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθουν γλαύκωμα, όπως τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος, με διαβήτη, με μυωπία, με τραυματισμό στους οφθαλμούς αλλά και άτομα που χρησιμοποίησαν στο παρελθόν κορτιζόνη ή τώρα χρησιμοποιούν στεροειδή.

Οι άνθρωποι σε αυτές τις ομάδες πρέπει να εξετάζονται για γλαύκωμα όχι αργότερα από την ηλικία των 35. Για τους περισσότερους ανθρώπους, συνιστάται να γίνεται έλεγχος για γλαύκωμα από την ηλικία των 40.

ΠτΘ: Πώς ανιχνεύεται το Γλαύκωμα:

Γ.Κ.: Η τακτική εξέταση των ματιών είναι ο καλύτερος τρόπος για την έγκαιρη ανίχνευση του γλαυκώματος.

Μια εξέταση για γλαύκωμα συνήθως περιλαμβάνει έλεγχο οπτικού νεύρου με βυθοσκόπηση, έλεγχο ενδοφθάλμιας πίεσης (τονομετρία), εξέταση οπτικού πεδίου, πιο εξειδικευμένες εξετάσεις όπου απαιτείται.

ΠτΘ: Το Γλαύκωμα μπορεί να αντιμετωπιστεί:

Γ.Κ.: Μολονότι δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για το γλαύκωμα, η πίεση μπορεί συνήθως να ελεγχθεί και η περαιτέρω απώλεια της όρασης είτε εμποδίζεται ή τουλάχιστον επιβραδύνεται.

Η θεραπεία περιλαμβάνει: κολλύρια – αυτή είναι η πιο κοινή μορφή θεραπείας και η χρήση των φαρμάκων πρέπει να γίνεται τακτικά. Οι σταγόνες μπορούν να αλλάξουν για να ταιριάζουν καλύτερα με τον ασθενή και το είδος του γλαυκώματος.

Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει Laser (laser trabeculoplasty) – χρησιμοποιείται όταν οι οφθαλμικές σταγόνες δεν σταματούν την επιδείνωση της όρασης. Σε πολλές περιπτώσεις οι σταγόνες θα πρέπει να συνεχιστούν και μετά από το laser. Για το laser δεν απαιτεί την παραμονή σε νοσοκομείο. Επίσης χειρουργική θεραπεία (trabeculectomy) – εφαρμόζεται συνήθως όταν οι σταγόνες και το laser έχουν αποτύχει να ελέγξουν την ενδοφθάλμια πίεση. Ένα νέο κανάλι δημιουργείται για να αποχετευτεί το υδατοειδές υγρό από το μάτι και να ελεγχθεί η πίεση.

Η θεραπεία μπορεί να σώσει την υπολειπόμενη όραση αλλά δεν βελτιώνει τη βλάβη που έχει ήδη γίνει.

ΠτΘ: Υπάρχουν και άλλες μορφές γλαυκώματος;

Γ.Κ.: Υπάρχει το χρόνιο (πρωτογενές, ανοικτής γωνίας) γλαύκωμα, το οποίο είναι η πιο κοινή μορφή της ασθένειας αυτής. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες μορφές:

Γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης. Περιστασιακά βλάβη οπτικού νεύρου μπορεί να προκύψει σε άτομα με φυσιολογική ενδοφθάλμια πίεση.

Οξύ (κλειστής γωνίας) γλαύκωμα. Οξύ γλαύκωμα συμβαίνει όταν η πίεση μέσα στο μάτι αυξάνεται ραγδαία λόγω του ότι η ίριδα μπλοκάρει την αποχέτευση του υδατοειδούς υγρού. Η κρίση οξέως γλαυκώματος είναι συχνά σοβαρή. Οι άνθρωποι υποφέρουν από πόνο, ναυτία, θολή όραση και ερυθρότητα των οφθαλμών, άμεση ιατρική βοήθεια θα πρέπει να αναζητηθεί.

Συγγενές γλαύκωμα. Πρόκειται για μια σπάνια μορφή γλαυκώματος. Μπορεί να υπάρχει κατά τη γέννηση ή να αναπτυχθεί αργότερα. Οι γονείς μπορούν να καταλάβουν ότι το παιδί είναι ευαίσθητο στο φως, το μέγεθος των βολβών είναι μεγάλο και τα μάτια θολά, και υπάρχει υπερβολική δακρύρροια. Χειρουργική επέμβαση είναι συνήθως η λύση.

ΠτΘ: κ. Κοσμίδη σας ευχαριστούμε πολύ.

Γ.Κ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ.

Α.Π.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.