Ποντιακα εθιμα του Δωδεκαορτου

Την Πέμπτη στο Δημοτικό Θέατρο Αλεξανδρούπολης, στις 20.00 το βράδυ, στο πλαίσιο των εορτών του δήμου, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση του Συλλόγου Ποντίων Αλεξανδρουπόλεως «Αλέξιος Κομνηνός». Πρόκειται για εκδήλωση που συνδυάζει τραγούδια, χορό και θέατρο, κατά τη διάρκεια της οποίας θα παρουσιασθούν έθιμα του Δωδεκάορτου στον Πόντο, άλλα εν είδει δρώμενου και κάποια αφηγηματικά. Θα παρεμβαίνει η χορωδία ψάλλοντας τα κάλαντα και κάποια τραγούδια, μεταξύ των οποίων και τραγούδια των Μωμογέρων και, βέβαια, προβλέπεται και χορός. Η αφήγηση θα γίνεται από δύο μέλη του συλλόγου, ένα άνδρα και μία γυναίκα.

•Έθιμα του Πόντου κατά τη διάρκεια του Δωδεκάορτου

Όπως ενημερώνει η πρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων Αλεξανδρούπολης «Αλέξιος Κομνηνός» κ. Χρυσούλα Δημητριάδου Γιαλαμούδη, η όλη εκδήλωση είναι ένα πλέγμα θεάτρου, χορού και τραγουδιού. Αρχικά επί σκηνής θα βρίσκονται η γιαγιά και ο παππούς γύρω από το τζάκι, όπου θα καίει το χριστοκούτσουρο, το μεγάλο δηλαδή κούτσουρο που οι Πόντιοι έβαζαν στο τζάκι κατά τη διάρκεια του δωδεκάορτου και έκαιγε συνέχεια. Μέσα στα χριστουγεννιάτικα έθιμα των Ποντίων συγκαταλέγεται και η σφαγή του πετεινού και της κοσάρας, δηλαδή της κότας. Οι Πόντιοι έσφαζαν επίσης και το μουχτερό, δηλαδή το γουρούνι.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα γίνει αναπαράσταση των μπιζίελων δηλαδή των καλικάντζαρων που εμφανίζονται τα Χριστούγεννα και εξαφανίζονται με τον αγιασμό των υδάτων. Παιδιά μικρά ντυμένα καλικαντζαράκια θα πειράζουν τον κόσμο, όπως θα γίνει και αναπαράσταση της μεταφοράς του καλαντόνερου. Η παράδοση λέει ότι την Πρωτοχρονιά στον Πόντο μία κοπέλα έπρεπε να φέρει νερό στο σπίτι, το λεγόμενο καλαντόνερο, με την προϋπόθεση βέβαια να μη μιλήσει καθόλου από τη βρύση μέχρι να μπει μέσα στο σπίτι.

Τα ποντιακά κάλαντα θα ακουσθούν από χορωδία. Καλαντάρηδες θα λένε τα κάλαντα και ο παππούς και η γιαγιά θα τους φιλεύουν δίνοντάς τους ούβας, δηλαδή λωτούς και λεπτοκάρεα, δηλαδή φουντούκια καρύδια και αμύγδαλα. Ο παππούς μάλιστα θα τα πετάξει στο κοινό που θα παρακολουθήσει την εκδήλωση για το καλό του χρόνου.

Ένα παιδάκι θα αναπαραστήσει το έθιμο του ποδαρικού και θα πει και το τραγούδι για το καινούργιο χρόνο, μπαίνοντας στο σπίτι με το δεξί.

«Η μητέρα μου», θυμάται η κ. Δημητριάδου, «στο παιδί που ερχόταν για να κάνει το ποδαρικό την Πρωτοχρονιά, έδινε ένα πορτοκάλι το οποίο γύρω – γύρω το γέμιζε με νομίσματα, δηλαδή τρυπούσε με αυτά το πορτοκάλι».

Μεταξύ των ποντιακών εθίμων του Δωδεκάορτου και ταλικόν η πίτα, η αλμυρή πίτα, την οποία ζύμωναν με μπόλικο αλάτι και αλεύρι και με αυτή τη ζύμη έφτιαχναν πίτα στο τηγάνι Αυτή την έτρωγε νηστικιά η κοπέλα η ελεύθερη από βραδύς. Επειδή τη νύχτα διψούσε αυτόν που έβλεπε στον ύπνο της ότι θα της δώσει νερό να πιει για να ξεδιψάσει αυτόν και θα παντρευόταν.

«Παραμονή Πρωτοχρονιάς το βράδυ, η μάνα μου έβαζε πάνω στο τραπέζι εννιά φαγητά και τρέχαμε τα παιδιά να σηκώσουμε το τραπέζι πρωί – πρωί για να πάρουμε το μπαχτσίσι και τα εύσημα. Επίσης, παραμονή Θεοφανίων οι Πόντιοι άναβαν κεριά για τους πεθαμένους. Θυμάμαι η μητέρα μου είχε ένα ταψί με αλεύρι και άναβε κεριά ονοματίζοντας το καθένα, ένα για τον πατέρα μου, ένα για τη μητέρα μου», αναφέρει η κ. Δημητριάδου.

Όλα αυτά τα έθιμα θα παρουσιασθούν την Πέμπτη το βράδυ στο Δημοτικό Θέατρο Αλεξανδρούπολης από τα μέλη του Συλλόγου Ποντίων Αλεξανδρούπολης «Αλέξιος Κομνηνός» σε μια ειδική εκδήλωση. Να σημειωθεί, βέβαια, ότι ο Σύλλογος ετοιμάζεται με πυρετώδεις ρυθμούς για να παρουσιάσει στα τέλη του Μάρτη και συγκεκριμένα στις 29, το θεατρικό έργο «Φον Δημητράκης» του Δημήτρη Ψαθά θέλοντας έτσι να τιμήσει το συγγραφέα που, από την πλευρά της μητέρας του, ήταν Πόντιος στην καταγωγή.

Α.Π.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.