Περι τηλεοπτικων αδειων, αντισυνταγματικοτητας και ΕΣΡ

Πολιτικό σεισμό προκάλεσε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σε σχέση με τον νόμο Παππά (νόμος 4339/2015), η οποία διέρρευσε στα ΜΜΕ της χώρας ήδη με την λήξη της συνεδρίασης της Ολομέλειας το βράδυ της Τετάρτης.
 
Ο πρόεδρος του ΣτΕ Νίκος Σακελλαρίου αρνήθηκε να κάνει κάποια δήλωση στους δημοσιογράφους κατά την έξοδό του από τη διάσκεψη, ωστόσο η επιβεβαίωση για την απόφαση του ΣτΕ, που έκρινε τον νόμο Παππά για τις τηλεοπτικές άδειες αντισυνταγματικό, ήρθε λίγα λεπτά μετά δια στόματος της κυβερνητικής εκπροσώπου κ. Όλγας Γεροβασίλη, η οποία ναι μεν δήλωσε πως η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι δεσμευτική, κρίνεται δε από τις συνέπειες που προκαλεί, κάνοντας αμέσως μετά γνωστό πως η κυβέρνηση αναμένεται την προσεχή Δευτέρα να καταθέσει νέο σχέδιο νόμου, είδηση την οποία επιβεβαίωσε χθες το πρωί και ο κ. Παππάς, διαμηνύοντας ότι η κυβέρνηση δεν θα υποχωρήσει.
 
Σύσσωμος ο δημοσιογραφικός και πολιτικός κόσμος, έσπευσε να καυτηριάσει την εξέλιξη αυτή, με τον δικαστικό κόσμο να συμμετέχει, καθώς σε χθεσινή της ανακοίνωση η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων επισήμανε ότι καθήκον των δικαστών είναι η διαφύλαξη της συνταγματικής νομιμότητας.
 
Τι όμως σημαίνει η απόφαση του ΣτΕ για το μέλλον του νόμου Παππά, τους τέσσερις υπερθεματιστές της διαγωνιστικής διαδικασίας και την επόμενη ημέρα του υφιστάμενου τηλεοπτικού τοπίου; Απαντήσεις τα ερωτήματά αυτά έδωσε ο κ. Άλκης Δερβιτσιώτης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, ο οποίος φιλοξενήθηκε στο στούντιο του «Ράδιο Παρατηρητής 94 fm».
 
Ο λόγος στον ίδιο…
 
ΠτΘ:  Πολιτικό σεισμό προκάλεσε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο έκρινε ως αντισυνταγματικό τον νόμο Παππά, για τις τηλεοπτικές άδειες. Σε μία σύσκεψη, την Πέμπτη κατά σειρά του οργάνου, που περιγράφεται στα ΜΜΕ ως μάχη, μεταξύ των συνολικά 25 αντιπροέδρων και συμβούλων της Επικρατείας που συμμετείχαν στην ολομέλεια του συμβουλίου. Να πάρουμε τα πράγματα με την σειρά όμως τι σημαίνει ότι κρίνεται ο νόμος αντισυνταγματικός;
Α.Δ.: Θα μου επιτρέψετε να επισημάνω ότι αυτή τη στιγμή απόφαση, δεν έχει εκδοθεί, δεν έχει δημοσιευθεί, που σημαίνει ότι έχουν διαρρεύσει μυστικά της διάσκεψης δικαστηρίου, τα οποία, σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα, αποτελούν εγκληματική πράξη. Η διαρροή της διάσκεψης και η ποινική ευθύνη αγγίζει και την κυβερνητική εκπρόσωπο που βρήκε να κάνει την ανακοίνωση, και εννοείται και όλους όσοι διέρρευσαν τα μυστικά της διάσκεψης.
 
Η παραδοξότητα είναι ότι με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, αν είναι αυτή που έχει προαναγγελθεί,  διαπιστώθηκε η αντισυνταγματικότητα του σχετικού νόμου και κατά την άποψή μου έχει διασώσει, στην κυριολεξία, τη διαδικασία. Διότι η όλη διαδικασία δεν έχει μόνο τη διαπιστωθείσα αντισυνταγματικότητα που εν πολλοίς ήταν προαναγγελθείσα,  αλλά βρίσκεται συνολικά κυριολεκτικά στον αέρα.
 
Η κυβέρνηση είναι το κατεξοχήν όργανο της εκτελεστικής εξουσίας. Εκτελεστική εξουσία θα πει ότι εφαρμόζει το Σύνταγμα και τον νόμο.  Αυτό θα πει ότι δεν μπορεί να πράξει κάτι, εάν δεν υπάρχει νόμος, ο οποίος πρέπει να είναι σύμφωνος με το Σύνταγμα.  Σε ποια διάταξη νόμου ορίζεται ότι η άδεια έχει διάρκεια δέκα ετών;
 
Επίσης μας εξήγγειλαν στη διαδικασία ότι οι υπερθεματιστές θα συνάψουν διοικητική σύμβαση με το ελληνικό δημόσιο. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει η διοικητική σύμβαση να εξυπηρετεί σκοπό ο οποίος είναι σκοπός δημοσίου συμφέροντος, προβλεπόμενος ήδη σε νόμο.  Αυτό καθιστά προβληματική την καταβολή της προκαταβολής ή του τιμήματος που είχε τεθεί στη διαδικασία του διαγωνισμού.
 
Η απόφαση του ΣτΕ που κρίνει το νόμο ως αντισυνταγματικό, ενδεχομένως δεν φωτίζει όλες αυτές τις πτυχές και κατά τούτο διασώζει τα κυβερνητικά πεπραγμένα.
 
ΠτΘ: Άρα η κυβέρνηση μπορούμε να πούμε πολύ απλά ότι δεν ήξερε τι έκανε;
Α.Δ.:  Σε ό,τι αφορά το ερώτημα ουσίας που θέσατε να προσθέσω τα εξής. Το άρθρο 15 του Συντάγματος, λέει ότι το ραδιόφωνο και η τηλεόραση, τελούν υπό τον άμεσο έλεγχο του κράτους, ο οποίος ασκείται από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Στην έννοια του άμεσου ελέγχου του κράτους, περιλαμβάνεται και το καθεστώς της προηγούμενης αδειοδότησης. Άρα το εύλογο συμπέρασμα, το οποίο είχε συναγάγει το σύνολο σχεδόν της ακαδημαϊκής κοινότητας που ασχολείται με το σύνταγμα και το δημόσιο δίκαιο, είναι ότι το όργανο που αδειοδοτεί, είναι το ΕΣΡ.  Αυτό έχει και μια άλλη συνέπεια την οποία θα τη βρίσκαμε μπροστά μας, εάν το ΣτΕ έπαιρνε απόφαση με αντίθετο περιεχόμενο. Αυτός ο οποίος κλείνει σταθμό, είναι εκείνος που έχει αδειοδοτήσει. Όμως θα ετίθεντο εκ νέου το ζήτημα για το αν το ΕΣΡ πρέπει να κλείσει τους σταθμούς ή όχι. Είναι σαφές ότι το άρθρο 15 του Συντάγματος, παρείχε τη σχετική αρμοδιότητα στο ΕΣΡ. Αυτό δεν ήταν μόνο δογματική- θεωρητική προσέγγιση, αλλά ένα στοιχείο το οποίο είχε επίσης αποδεχθεί το ΣτΕ σε παλαιότερες αποφάσεις του. Προς τι η έκπληξη λοιπόν από το δεδομένο ότι το ΣτΕ έμεινε κατ’ αρχάς πιστό στη νομολογία; 

«Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης υφίσταται και λειτουργεί» 

ΠτΘ: Πάνω σε αυτή ακριβώς την θεώρηση αιτιολογεί το ΣτΕ, σύμφωνα τουλάχιστον με τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, την απόφασή του. Ωστόσο για ποιο ΕΣΡ μιλάμε; Μιλάμε για ένα όργανο το οποίο εδώ και δυο χρόνια αδυνατεί να συσταθεί, όχι με ευθύνη των μελών του, αλλά με ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας, του συνόλου των πολιτικών κομμάτων της χώρας, οι οποίοι πολύ απλά αδυνατούν να κάτσουν στο τραπέζι της συζήτησης για να ορίσουν και να αποφασίσουν τους εκπροσώπους τους.
Α.Δ.: Υπάρχει η συνταγματική πραγματικότητα, η οποία λέει ότι η αρμοδιότητα υπάρχει στο ΕΣΡ. Πώς θα μπορούσε να αναμειχθεί σε αυτή τη διαδικασία ο υπουργός; Θα μπορούσε να αναμειχθεί υπό την νομοθετική διατύπωση ότι ο υπουργός χορηγεί την άδεια, μετά από σύμφωνη γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης. Όσοι ασχολούνται με το δημόσιο δίκαιο γνωρίζουν ότι ο προσδιορισμός σύμφωνη, μπροστά στο ουσιαστικό γνώμη, σημαίνει ότι το αποφασίζων όργανο είναι αυτό που γνωμοδοτεί, και δεσμεύει με αυτό τον τρόπο τον υπουργό.  Αυτό θα ήταν μια διατύπωση που αν υπήρχε πολύ πιθανό να οδηγούσε το ΣτΕ στην αντίθετη απόφαση. Διότι η αποφασιστική αρμοδιότητα θα παρέμενε στο ΕΣΡ, και ο υπουργός πλέον θα έθετε την υπογραφή του ως μέλος της κυβέρνησης, ως όργανο της εκτελεστικής εξουσίας.
 
Ως προς το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, αυτό συνεχίζει να  υφίσταται. Το επιβεβαιώνει και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, το οποίο λέει ότι μπορεί να έχει μέλη των οποίων έχει λήξει η θητεία, η πλειοψηφία όμως της σύνθεσης των μελών του υπάρχει και αυτό καθιστά το όργανο δυνάμενο να λειτουργήσει. Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης λειτουργεί, μισθοδοσία υπαλλήλων δεν υπογράφεται; Πρόστιμα σε σταθμούς τηλεοπτικούς δεν επιβάλλονται; Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης από επτά μέλη, με νομοθετική διάταξη πήγε στα εννέα. Αυτό δημιουργεί και το πρόβλημα.
 
Σύμφωνα και με την διατύπωση τα μέλη του ΕΣΡ, όπως και των άλλων ανεξάρτητων αρχών, εκλέγονται από τη διάσκεψη των προέδρων, που είναι ένα ειδικό κοινοβουλευτικό σώμα, με την ειδική αυξημένη πλειοψηφία των 4/5, ακριβώς για να μην μπορεί να είναι μονοκομματικής σύνθεσης και προέλευσης.
 
Η δημοκρατία δεν θέλει μονοκομματικές συγκροτήσεις, ακόμα κι αν αυτή η μονοκομματική συγκρότηση είναι η καλύτερη που μπορεί να γίνει. Η δημοκρατία προϋποθέτει τεχνική διαλόγου,  ο διάλογος πάντα θα καταλήξει σε ένα είδος συμφωνίας και η συμφωνία ακόμα και αν είναι δύσκολο να επιτευχθεί, αποτελεί είδος συμβιβασμού.
 
Είναι κάτι που η ειδική αυξημένη πλειοψηφία των 4/5 επιβάλει. Αυτό είναι και τεχνική πολιτικής δράσης, τεχνική πολιτικής ελευθερίας και ταυτόχρονα η εγγύηση ότι ο υπουργός που διενεργεί το διαγωνισμό, δεν θα μεροληπτήσει υπέρ των κομματικών του φίλων. Γι’ αυτό πήγαμε σε ένα συλλογικό όργανο το οποίο διατηρεί εγγυήσεις αμεροληψίας, τις οποίες έχει ακριβώς γιατί είναι διακομματικής προέλευσης. Όλες οι κομματικές δυνάμεις πρέπει να συνεννοηθούν, κατ’ ελάχιστον έστω, για να υπάρξει η συγκρότηση του οργάνου αυτού. 

«Δεν πας να διορθώσεις κάτι που έχει προβλήματα με ένα άλλο προβληματικό καθεστώς» 

ΠτΘ: Σε τι συνίσταται η απόφαση αυτή για την έως τώρα διαδικασία που ακολούθησε η κυβέρνηση. Τι σημαίνει αυτό για το υφιστάμενο τηλεοπτικό τοπίο και τι σημαίνει η πρόθεση της κυβέρνησης για το νέο νομοθέτημα που σχεδιάζει να καταθέσει την Δευτέρα για την προσωρινή λειτουργία των καναλιών.
Α.Δ.: Ορθά η κυβέρνηση εφόσον έχει μία δικαστική απόφαση, μπορεί να αναλάβει νομοθετική πρωτοβουλία, να υποβάλει δηλαδή στη Βουλή, ένα σχέδιο νόμου που θα ρυθμίζει το θέμα. Μέχρι τότε, είτε το πει ειδική, είτε γενική άδεια, θα πρόκειται για μία παράταση λειτουργίας των υφιστάμενων τηλεοπτικών σταθμών. Ένα καθεστώς το οποίο έχει προβλήματα και έχει διαπιστωθεί και στην νομολογία του ΣτΕ. Ωστόσο δεν πας να διορθώσεις κάτι που έχει προβλήματα με ένα άλλο προβληματικό καθεστώς. Ψάχνεις να βρεις να ορθοτομήσεις.  Η όλη διαδικασία που ακολούθησε η κυβέρνηση βρίθει νομικών σφαλμάτων. Όπως αντίστοιχα και η παράταση λειτουργίας των υφιστάμενων τηλεοπτικών σταθμών έχει θέματα, γιατί εκεί απουσιάζει η άδεια. Προφανώς η παράταση θα είναι για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα το οποίο δεν θα πρέπει να παρέλθει ανεκμετάλλευτο, αλλά μέσα σε αυτό θα πρέπει οι κοινοβουλευτικές ομάδες να συνεννοηθούν για να υπάρχει η συγκρότηση του ΕΣΡ, το οποίο θα είναι αυτό που θα χορηγήσει τις άδειες και θα κάνει την απαραίτητη διαγωνιστική διαδικασία.

Η αναγκαιότητα ίδρυσης συνταγματικών δικαστηρίων 

ΠτΘ: Υπάρχει κάποιος χρονικός ορίζοντας επιστροφής στη νομιμότητα; Κι αυτό γιατί έχουμε δει και στο παρελθόν να βγαίνουν αποφάσεις του ΣτΕ, η εφαρμογή των οποίων ωστόσο αργεί πολύ.
Α.Δ.: Μια δικαστική απόφαση εκτελείται, αλλά εκτελείται μόνο υπέρ του προσφεύγοντος και δικαιωθέντος. Όλες οι αποφάσεις εκτελούνται αλλά δεν επεκτείνονται. Και εδώ ακριβώς έγκειται το πρόβλημα στην Ελλάδα. 
 
Δεν επεκτείνονται, καθώς δεν έχουμε συνταγματικό δικαστήριο. Για να έχει μια απόφαση ισχύ έναντι πάντων, θα έπρεπε να υπάρχει συνταγματικό δικαστήριο όπως σε όλα τα ομοειδή με το δικό μας κράτη του πλανήτη.
 
Η συζήτηση, θα πρέπει να μεταφερθεί και στο αν πρέπει να φτιάξουμε ένα συνταγματικό δικαστήριο στην χώρα. 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.