Ο 17χρονος Σεραχμάν μένει τώρα ασφαλής στο δικό του σπίτι

Ο 17χρονος Σεραχμάν* από το Αφγανιστάν ξυπνά στο κρεβάτι του κάθε πρωί, φτιάχνει πρωινό, αφιερώνει χρόνο στα μαθήματά του και ανυπομονεί, όπως κάθε έφηβος, να επιστρέψει στους φίλους του στο σχολείο και στις προπονήσεις του ποδοσφαίρου. Η καθημερινότητά του έχει αλλάξει μετά το ξέσπασμα της επιδημίας κορωνοϊού στην Ελλάδα, όμως παραμένει αισιόδοξος. «Αυτές τις μέρες δεν βγαίνω καθόλου παρά μόνο όταν θέλω να πάω για τρόφιμα, πάντα με πολύ προσοχή μην αρρωστήσω, ούτε εγώ αλλά ούτε και οι συγκάτοικοί μου. Το σχολείο έχει σταματήσει, αλλά ευτυχώς τα μαθήματά μου δεν τα χάνω περιμένοντας να ξεκινήσουμε πάλι, τα παρακολουθώ μέσω διαδικτύου» μας λέει.

Ο Σεραχμάν, που τώρα πηγαίνει στην Α’ Τάξη Επαγγελματικού Λυκείου ξεριζώθηκε σε πολύ μικρή ηλικία κι από τότε βρισκόταν σε έναν διαρκή αγώνα. «Τώρα πια νιώθω ένας κανονικός άνθρωπος!» μας λέει από το διαμέρισμα όπου μένει στην Αθήνα από τον Απρίλιο του 2019 μαζί με τη γάτα του και άλλα τρία ασυνόδευτα παιδιά, αιτούντες άσυλο από το Μπαγκλαντές, το Πακιστάν και το Ιράν, στο πλαίσιο του προγράμματος Ημιαυτόνομης Διαβίωσης ασυνόδευτων παιδιών (Semi-Independent Living – SIL). Το πρόγραμμα υλοποιεί η μη κυβερνητική οργάνωση PRAKSIS σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες, με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο πρόγραμμα SIL μπορούν να ενταχθούν έφηβοι 16–18 ετών, αιτούντες άσυλο ή αναγνωρισμένοι πρόσφυγες, οι οποίοι διαθέτουν την ωριμότητα αυτοσυντήρησης και ανάληψης ευθυνών. Καθημερινά στο πλευρό των εφήβων βρίσκεται μια «ομάδα υποστήριξης» που αποτελείται από έναν κοινωνικό λειτουργό και έναν φροντιστή. Μαζί με έναν εκπαιδευτικό, δύο διερμηνείς και έναν δικηγόρο πλαισιώνουν όλοι μαζί τους εφήβους κάθε διαμερίσματος. Παράλληλα, κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες, υπάρχει παρουσία φύλακα στο κτίριο.

Στόχος του προγράμματος είναι η υποστήριξη και ενδυνάμωση των ασυνόδευτων εφήβων για τη μετάβασή τους στην ενηλικίωση, η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, η κοινωνική τους ένταξη και η σταδιακή αυτονόμησή τους. «Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, σε συνεργασία με το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου από το 2017, το Υπουργείο Εργασίας, το ΕΚΚΑ και πολλούς από τους φορείς παιδικής προστασίας κατάφεραν να εισάγουν αυτό το μοντέλο εναλλακτικής φροντίδας ασυνόδευτων παιδιών μεγαλύτερης ηλικίας στην Ελλάδα. Το μοντέλο θεσμοθετήθηκε και ξεκίνησε να εφαρμόζεται πιλοτικά το 2018. Σήμερα στόχος όλων αποτελεί η αύξηση θέσεων για ένα μεγάλο μέρος από τα χιλιάδες ασυνόδευτα παιδιά που φιλοξενούμε στην Ελλάδα», τονίζει η Δώρα Τσοβίλη από την Ύπατη Αρμοστεία.

«Έξι μήνες μετά τη διαμονή τους στα διαμερίσματα, τα παιδιά από-ιδρυματοποιούνται, πηγαίνουν στο σχολείο, κάνουν τα μαθήματά τους, όπως οι συμμαθητές τους, αυτονομούνται και μαθαίνουν να φροντίζουν τον εαυτό τους σε ένα ασφαλές φυσιολογικό πλαίσιο» επισημαίνει η Παναγιώτα Σιφνιού, συντονίστρια του προγράμματος από την PRAKSIS.

Ο Σεραχμάν ανήκει στη γενιά των παιδιών του Αφγανιστάν που έχουν γνωρίσει μόνο πόλεμο. Γεννήθηκε το 2003 στο Baghlan. «Δεν θυμάμαι ποτέ να πηγαίνω σχολείο τακτικά. Κάθε μέρα η οικογένειά μου έπρεπε να κρύβεται από τους Ταλιμπάν. Δεν μπορούσα όμως να μην κάνω τίποτα. Είπα στη μαμά μου και τον μπαμπά μου ότι πρέπει να φύγω. Δεν ήθελαν, αλλά τους έπεισα».

Ο Σεραχμάν έφυγε από το σπίτι του μικρό παιδί, χάνοντας κάθε επαφή με τους δικούς του. Οι μέρες και τα χρόνια περνούσαν, αλλά εκείνος δεν σταμάτησε να ονειρεύεται παρά τις αντιξοότητες που έπρεπε να αντιμετωπίσει. «Ήθελα να πάω στην Ευρώπη και να γίνω αεροπόρος. Και να πετάω σε χώρες που έχουν ειρήνη!» μας λέει.

«Όταν λείπεις από την πατρίδα σου, σου λείπει το σπίτι σου, πονάει η καρδιά σου. Αλλά έχοντας βιώσει τον πόλεμο και έχοντας προσπαθήσει χιλιάδες φορές να ξεφύγω από τις βόμβες για μένα δεν υπήρχε η επιλογή να επιστρέψω».

Ο Σεραχμάν πέρασε από το Ιράν στην Τουρκία. Περπατώντας «μια μέρα και μια νύχτα», έφτασε πριν από ενάμιση χρόνο περίπου από την Κωνσταντινούπολη στην Αλεξανδρούπολη, πήρε το ΚΤΕΛ για τη Θεσσαλονίκη και ύστερα για την Αθήνα, όπου εντοπίστηκε από τις αρχές ως ασυνόδευτο παιδί – ήταν 15 χρονών. Αρχικά ο Σεραχμάν φιλοξενήθηκε για κάποιους μήνες σε έναν ξενώνα για ασυνόδευτα παιδιά στην Αθήνα και ύστερα μεταφέρθηκε σε διαμέρισμα ημιαυτόνομης διαβίωσης της PRAKSIS. «Τότε, μετά από πάρα πολύ καιρό, κατόρθωσα επιτέλους να μιλήσω με τους γονείς μου και να τους πω ότι είμαι καλά».

«Μου αρέσει πολύ που ζω σε ένα σπίτι, έχω δικό μου κρεβάτι και φίλους συγκάτοικους να μοιραζόμαστε τις δουλειές, το σούπερ-μάρκετ, το μαγείρεμα, αλλά και την καθαριότητα του σπιτιού» λέει ο Σεραχμάν. «Μου λείπει λίγο το ποδόσφαιρο αλλά μπορώ κάποιες μέρες να βγω στον κήπο και να παίξω μπάλα με τους συγκατοίκους μου. Είμαι πολύ προσεκτικός και τηρώ τα μέτρα προστασίας, πρέπει όλοι να προσέχουμε. Ελπίζω να τελειώσουν γρήγορα αυτές οι μέρες και όλοι να είμαστε καλά» προσθέτει.

«Ο Σεραχμάν είναι ένα παιδί πολύ συνεργάσιμο, κοινωνικό και πολύ καλός μαθητής. Στο σπίτι ανακτά την παιδική ηλικία που έχασε και κάνει όνειρα για το μέλλον του» λέει για κείνον η Πόπη Σαρρή, Συντονίστρια της «ομάδας υποστήριξης» της PRAKSIS.

Σήμερα πάνω από 5.000 παιδιά αιτούντες άσυλο βρίσκονται στη Ελλάδα χωρίς τους γονείς τους. Μόλις ένα στα πέντε παιδιά μένει σε χώρο κατάλληλο για την ηλικία του, ενώ σχεδόν 1.000 παιδιά έχουν οδηγηθεί στην αστεγία ή μένουν σε άτυπα καταλύματα, όπως καταλήψεις. Το πρόγραμμα Ημιαυτόνομης Διαβίωσης Ασυνόδευτων Ανηλίκων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες φιλοξενεί 44 παιδιά.