Νεο τευχος της εφημεριδας «Ξυλαγανη»

• «Συμμετοχή μας στο πρώτο Πανελλήνιο Συνέδριο Ανατολικορωμυλιωτών και στα λαϊκά δρώμενα του Δήμου στη Μαρώνεια, όπου μάλιστα πρωταγωνίστησαν μέλη του Διοικητικού μας Συμβουλίου.

Εμφανίσεις των χορευτικών μας συγκροτημάτων στις πολιτιστικές εκδηλώσεις εντός και εκτός Ξυλαγανής. Και κάτι πολύ σημαντικό, η ίδρυση συγκροτήματος ηλικιωμένων, ώστε να υπάρχει ένα σταθερό σχήμα.

• Σχετικά με την εφημερίδα, να τονίσουμε ότι το γεγονός ότι το 2007 κυκλοφόρησε κανονικά, μας εξασφάλισε την ταχυδρομική ατέλεια, απαλλάσσοντάς μας έτσι από μια δαπάνη 3000 ευρώ και επιπλέον απέκτησε το δικαίωμα για συμμετοχή στον διαγωνισμό για τη βράβευση της καλύτερης περιφερειακής εφημερίδας που προκήρυξε η Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης – Διεύθυνση Εποπτείας Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

Στην προσπάθειά μας, όχι μόνο να συνεχιστεί η κυκλοφορία της “ΞΥΛΑΓΑΝΗΣ” αλλά και να κρατηθεί ποιοτικά στο επίπεδο που πρέπει, είχαμε τη συνδρομή δύο νέων ατόμων, της Μαίρης Σταματίου και της Ευδοκίας Ποιμενίδου -Χατζηδημητρίου, τις οποίες – αν και απούσες (στη Λάρισα) – ευχαριστώ και συγχαίρω κι από τη θέση αυτή.

Παράλειψή μου θα ήταν να μην ευχαριστήσω τρία ακόμα μέλη του Ομίλου, τρεις μόνιμους, αλλά αφανείς συνεργάτες στη δραστηριότητά μας αυτή, τον Χρήστο και τη Λαμπρινή Τασίδη, καθώς και την Ελένη Πουλτσίδου για την πολύτιμη βοήθειά τους στη φάση της προετοιμασίας της «ΞΥΛΑΓΑΝΗΣ» για το ταχυδρομείο.

• Και φτάνουμε στην κορυφαία δραστηριότητά μας, στο Μουσείο: Συνεχίστηκε η προσφορά αντικειμένων χρήσιμων στο να αναστηθεί η ζωή της «παλιάς Ξυλαγανής», της περιοχής γενικά, με κάθε σχεδόν λεπτομέρεια σε όλες της τις εκφάνσεις. Συγχαρητήρια κι ευχαριστίες εκφράζουμε και πάλι σε όλους μαζί τους δωρητές».

Η κ. Σουλτάνα Παπαδημητρίου ευχαρίστησε επίσης «την οικογένεια του κ. Ανέστη Ποιμενίδη του Γεωργίου, που έθεσε στην διάθεσή μας αποθηκευτικό χώρο για τις ανάγκες του Μουσείου, καθώς και τα μέλη Βούλα Πουλαράκη, Ελένη Πουλτσίδου, Καλλιόπη Χατσίδου για την βοήθεια στην προετοιμασία των χώρων για τις εργασίες. Πολλές ευχαριστίες επίσης και στο Νίκο Μεραχτσάκη για τη σημαντική βοήθεια στην τακτοποίηση και συντήρηση υλικού.

Όσα είδατε ή θα δείτε μετά το τέλος της Συνέλευσης έγιναν με την οικονομική στήριξη της Νομαρχίας, της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ροδόπης – Έβρου και πρόσφατα του Δήμου Μαρώνειας, στον οποίο δόθηκαν 20.000 ευρώ για το Μουσείο από το Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης. Στον Νομάρχη μας κ. Άρη Γιαννακίδη, στον Πρόεδρο της Ν.Α.Ρ.Ε. κ. Γεώργιο Μηνόπουλο και στον Δήμαρχό μας κ. Χρήστο Παπανικολάου εκφράζουμε για άλλη μια φορά τις ευχαριστίες μας.

Ευχαριστίες όμως προσωπικά οφείλω και στον κ. Σωτήρη Παπαδημητρίου, που στάθηκε βοηθός και συμπαραστάτης σ’ όλη την διάρκεια του αγώνα γι’ αυτό το έργο, όχι μόνο με τη συναίνεσή του ν’ ασχολούμαι μ’ αυτό επί χρόνια – και μάλιστα ανιδιοτελώς – αλλά και στηρίζοντας τον Όμιλο οικονομικά με διάφορους τρόπους, όποτε προέκυψε ανάγκη. Σας ευχαριστώ, η εδώ παρουσία σας, όχι μόνο με συγκινεί, αλλά και – ειλικρινά – με ξεκουράζει».

Οι «παλιοί» που νοσταλγούν τα αυθεντικά «Ισνάφια» κι οι νέοι που θέλουν να τα γνωρίσουν ας έρθουν στην πλατεία της Ξυλαγανής την Καθαρά Δευτέρα από τις 13:00μ.μ. με την παρέα τους να παρακολουθήσουν… τις παραστάσεις, αλλά και να χορέψουν και να διασκεδάσουν, μασκαρεμένοι ή μη».

Ραντεβού λοιπόν την Καθαρά Δευτέρα στην Ξυλαγανή και γλέντι με τα Ισνάφια…

Τραγούδια της Ανατολικής Ρωμυλίας

Από την ίδια όμως εφημερίδα ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στα τραγούδια της Ανατολικής Ρωμυλίας, όπως τα μεταφέρει ο Απόστολος Μουζαλιώτης ακούγοντάς τα από τη μάνα του, τη θεία του. Τραγούδια που παρουσιάζουν τη δομή και την έκφραση του πολιτισμού της περιοχής επηρεασμένα από τις συνθήκες τις κοινωνικές κυρίως, που κοιτάζοντάς τες εξακριβώνεις το κρυμμένο τους περιεχόμενο.

Τραγούδια που περιγράφουν γεγονότα της κοινωνικής ζωής κυρίως, όμως με ιδιάζοντα καυστικό τρόπο. Τραγούδια που ξεχωρίζουν για την τολμηρή σύλληψη του θέματος, την παραστατική απεικόνιση του εξωτερικού και εσωτερικού κόσμου, την πλαστικότητα των εικόνων, αντλώντας στοιχεία από τον πραγματικό και φανταστικό κόσμο ιδιαίτερα με τραγική έκβαση…

Τραγούδια που καθρεφτίζουν την ψυχή των απλών ανθρώπων με απλά λόγια, έκφραση συναισθημάτων που γίνονται έρωτας, αγάπη, θυμός, θρήνος, πίκρα, έγκλημα, όπως το τελευταίο τραγούδι που σας παραθέτουμε, όπου η προδοσία δεν συγχωρείται αλλά έχει τραγικό τέλος γεγονός που αποδεικνύει την σκληράδα με την οποία η λαϊκή μούσα αντιμετωπίζει κάποιες καταστάσεις ξεδιπλώνοντας ένα ολόκληρο κόσμο πάθους…

ΜΙΑ ΜΑΝΑ ΜΙΑ ΚΑΚΙΑ ΜΑΝΑ

Μια μάνα μια κακιά μάνα

τον γιο της καταριέταν:

-Αν πας, πιδί μ’, στουν πόλιμου,

πίσου να μη γυρίσεις.

-Μάνα μ’, του λόγου σ’ άλλαξι,

πάρ’ την κατάρα σ’ πίσου.

Θα να ’ρθει, μάνα μ’, μια γιουρτή,

μιας Πασχαλιάς ημέρα,

θα πας, μάνα μ’ στην ακκλησιά,

θα πας στην ακκλησίτσα,

θα ιδείς υναίκις μι πιδιά,

κι πιθερές μ’ αγγόνια.

Θα ιδείς τουν τόπου μ’ αδειανό

κι του στασίδι μ’ άδειου

κι τότι μάνα μ’ θα θμηθείς

του γιο σου τουν χαμένου.

Θα πάρεις στράτις κι βουνά

θα πάρεις μουνουπάτια.

Τούρκουν θα βρεις, Ρουμιόν

θα βρεις,

όλους θα τους ρουτήσεις,

«μην είδιτι, μην άκ’σιτι

του γιο μου τουν χαμένου;»

-Μάικου μ’, κι αν του είδαμι

πώς θα του αγνουρίσου.

-Είχι τουν ήλιου πρόσουπου

κι του φιγγάρ’ αστήθι,

κι απού καθάριουν άργυρου

ασημένιου δαχτυλίδι.

-Τα βλέπεις, μάικου μ’ τα βουνά

τα δυο ψηλά μπαλκάνια,

π ’χουν αντάρα στην κουρφή

κι καταχνιά στη ρίζα;

Ικείν είνι ο γιος σου, μάικω μου,

ικεί είνι λαβουμένους.

Τρία πουλιά τουν κώθουντι

τρία λουγιών καρτάλια.

Κι γιος σου μον τα έλιγι

κι τα παρακαλούσι:

σύρτι, πουλιά μ’, στουν τόπου σας,

πουλιά μ’ στου βιλαέτ’ σας

ώσπου να βγει η ψυχούλα μου

να’ρθείτι να μι φάτι.

Να φάτι στήθους μάρμαρου

κι πλάτις αντρουμένις,

Να φάτι κι τη γλώσσα μου

που αηδονοκελαηδούσε.

Να φάτι κι τ’ διξιά τ’ μιριά,

που ’χω το δαχτυλίδι,

να πάτι στη μανούλα μου

να βγει η μανούλα μ’ του προυί

να διώξει τα γιλάδια

κι αν δε του νιώθ’ η μάνα μου

του νιώθ’ η αδερφή μου

κι αν δε του νιώθ’ η αδερφή μ’

του νιώθει η καλή μου.

(Το τραγούδι αυτό

το άκουσα από τη μητέρα μου

Σιδέρω Μουζαλιώτη)

ΤΑ ΤΡΙΑ ΑΔΕΡΦΙΑ

Τα τρία αδέρφια τα καλά

τα παραπαινεμένα,

μαζί έτρωγαν, μαζί έπιναν,

μαζί χαροκοπιούνται.

Πρώτος παινάει τ’ άσπρα του,

παινάει τα φλουριά του.

Δεύτερος παινάει τ’ αμπέλια του,

παινάει τα χωράφια.

Η τρίτος η μικρότερας

παινάει την καλή του.

Έχου υναίκα νιάταβη,

στουν κόσμου δεν είν’ άλλη

έχει γκιβίσια δρουσιρά,

τα μάτια της γραμμένα

έχει και ματοτσίνουρα

σαν όμορφα γαϊτάνια.

-Βρε σώπα, σώπα, Μαδιανέ

και μην παραπαινέσαι

μαζί σου παίζει και γελά

κι απόκρυφα δανείζει.

-Βρε πώς να κάνω, αδέρφια μου,

για να την αγνωρίσω.

Για κάτσε μια βραδιά καλή,

μια νύχτα με φεγγάρι

ο ντερμεντζής την καρτερεί,

στον ντερμεντζή πααίνει.

Καθώς τα ‘παν τ’ αδέρφια του

ούλα έτσι γινήκαν.

Απ’ τα μαλλιά την άρπαξε

και την τσεκούρα παίρνει.

Λιανά λιανά την έκοψε

και πιο λιανά την κάνει

μες στο τσουβάλ’ την έβαλε

στο Μύλο την πααίνει.

Άλεθε, μύλε μ’, άλεθε

της όμορφης κορμάκι,

να βγάλς τ’ αλεύρι κόκκινου

και την πασπάλη μαύρη

να παίρνουνε οι όμορφες

να φκιάνουνε φκιασίδι

για να περνούν οι όμορφες

να παίρν’ του κοκκινάδι

για να περνούν οι άσχημες

να παίρνουν το μαυράδι.

(Το τραγούδι το άκουσα από τη γιαγιά Σιδέρω Πασλή)

Η ΝΤΩΝΟΥ

-Πάρι μι, Ντώνου μ’, πάρι μι.

-Δε σι παίρνου Νικόλα μου.

Μου λέν’ έχεις πέντε πιδιά,

πέντι κατσιβιλούδια.

-Γω τα πιδιά τα χάρισα

στους κατσιβέλους τα ’δουσα.

Γιλάστηκι κι η Ντώνου μας

κι παίρνει τουν Νικόλα.

Τρεις μέρις όλου πάιναν

τρεις μέρς κι τρεις νύχτις.

-Δεν σε ρωτώ, Νικόλα μου,

πού είναι το χωριό σου.

-Το βλέπεις κείνο τ’ όργωμα

που φέγγουν τα καντήλια;

Εκεί είναι το κουνάκι μου,

εκεί το σπιτικό μου.

Αλύχτησαν τ’ Νικόλα τα σκυλιά

βγήκαν τ’ Νικόλα τα πιδιά.

Δόσι, Νίκολα του μαχαίρι

να κόψου μήλο στα πιδιά

που ’χου στουν κόρφου μέσα.

Γιλάστηκι Νικόλας μας,

της δίνει το μαχαίρι.

Και σφάχτηκε η Ντώνου μας

απάνου στοι Σακάρη*.

Σημείωση:

Σακάρης: βουνό Αν. Ρωμυλίας,

περιοχή Καβακλή