Λιανα Χαλατζιδου, Αρχιτεκτων-Μηχανικος «Χρεος η αξιοποιηση του ιστορικου κεντρου της Κομοτηνης»

Καλεσμένη της εκπομπής «Βόλτα στην ενημέρωση» ήταν η συμπολίτισσά μας, Αρχιτέκτονας Μηχανικός κ. Λιάνα Χαλατζίδου.  Όντας κάτοχος μεταπτυχιακών τίτλων στον Περιβαλλοντικό Σχεδιασμό κτιρίων και αστικών συνόλων, καθώς και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και θερμή υπέρμαχος της φράσης του σπουδαίου Έλληνα αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη που έλεγε πως «κάθε αληθινό αρχιτεκτόνημα είναι ένα δοχείο ζωής»  η κ. Χαλατζίδου μοιράστηκε με τους ακροατές του «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» τις σκέψεις της σε σχέση με το ιστορικό κέντρο της Κομοτηνής, η συζήτηση επί του οποίου βρίσκεται στην επικαιρότητα και κυρίως την αξία αναμόρφωσης και αξιοποίησής του.
 
Η ίδια αναφέρθηκε στην προσπάθεια που βρίσκεται εν εξελίξει για την σύσταση Συλλόγου Αρχιτεκτόνων στη Ροδόπη, η οποία αποτελεί ένα από τα λιγοστά παραδείγματα νομών της χώρας δίχως Σύλλογο Αρχιτεκτόνων, υπεραμύνθηκε την αξία της επιλογής των ειδικών, σε κάθε ενδεχόμενη παρέμβαση σε υποδομές, ενώ όντας και η ίδια ενεργειακή επιθεωρήτρια μίλησε για το πρόγραμμα  «Εξοικονόμηση Κατ' Οίκον» και την αποτελεσματικότητα της ενεργειακής «θωράκισης» των κτιρίων της περιοχής μας.
 
Ο λόγος στην ίδια… 

«Θέλουμε την πόλη λειτουργικά οργανωμένη και αισθητικά ικανοποιητική» 

ΠτΘ: Αρχικά, να ξεκινήσουμε την κουβέντα μας, ενημερώνοντάς μας για το αν υπάρχει Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Ροδόπης;
Λ.Χ.: Η αλήθεια είναι πως η Κομοτηνή και κατά συνέπεια ο νομός Ροδόπης μπορεί να είναι η μοναδική πόλη στην Ελλάδα χωρίς Σύλλογο Αρχιτεκτόνων. Κάνουμε μία προσπάθεια τον τελευταίο χρόνο, αν όχι όλοι οι Αρχιτέκτονες της πόλης σίγουρα οι περισσότεροι, να οργανώσουμε έναν σύλλογο για να ασχοληθούμε δυναμικά με την πόλη που έχουμε επιλέξει να ζούμε. Για αυτό και τη θέλουμε λειτουργικά οργανωμένη και αισθητικά ικανοποιητική με σεβασμό προς την ιστορία της και στόχο την ουσιαστική εξέλιξή της. Υπάρχει η καλή διάθεση προς αυτήν την κατεύθυνση από  όλους. 

«Η Ξάνθη έχει σεβαστεί το παραδοσιακό της κέντρο σε αντίθεση με την Κομοτηνή» 

ΠτΘ: Στην γειτονιά μας έχουμε παραδείγματα, όπως αυτό της Ξάνθης, που αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα αρχιτεκτονικής και διατήρησής της. Γιατί όχι και στην Κομοτηνή;
Λ.Χ.: Δεν είμαστε σαν την Ξάνθη, γιατί η Ξάνθη έχει σεβαστεί το παραδοσιακό της κέντρο, τον ιστορικό της τόπο. Και εμείς έχουμε παραδοσιακό κέντρο, το οποίο είναι κηρυγμένο ως ιστορικός τόπος και είναι το τμήμα της παραδοσιακής αγοράς της Κομοτηνής, όπως ορίζεται από τις οδούς Ορφέως, Συντάγματος Κρητών, Ερμού, Πλατεία Ηφαίστου, Κανάρη, Κιλκίς, Γραβιάς, Ξενοφώντος, Βενιζέλου και Ορφέως. Η παραπάνω περιοχή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του αστικού ιστού της παλιάς αγοράς της Κομοτηνής και κατά συνέπεια είναι σημαντική για την ιστορική μνήμη των κατοίκων, και την ιστορία της αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής εξέλιξης της πόλης.  Ακόμη και μέσα σε αυτή την περιοχή, όμως, γίνονται αυθαίρετες επεμβάσεις στη μορφολογία και στις όψεις των κτισμάτων χωρίς κάποια μελέτη από αρχιτέκτονα μηχανικό και χωρίς οποιαδήποτε καθοδήγηση και εποπτεία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην έχουμε αυτήν την εικόνα του παραδοσιακού κέντρου που αρμόζει σε έναν ιστορικό τόπο.
 
ΠτΘ: Στο παρελθόν ωστόσο έχουν γίνει μελέτες προς αυτή την κατεύθυνση…
Λ.Χ.: Στο παρελθόν είχαν ξεκινήσει μελέτες από ιδιώτες αρχιτέκτονες μηχανικούς για το ιστορικό κέντρο της πόλης οι οποίες δεν είχαν προχωρήσει. Το ΤΕΕ Θράκης, το 2011, είχε κάνει μία μελέτη στην οποία είχα τη χαρά και την τιμή να συμμετέχω, όπου έγινε καταγραφή όλων των διατηρητέων μνημείων και κτηρίων, αλλά και προτάσεις κατοικιών που είναι άξιες διατήρησης σε όλη την έκταση της πόλης, και όχι μόνο στο ιστορικό της κέντρο. Σε περιοχές όπως η Ρέμβη, το Αρμενιό, η οδός Τσαλδάρη όπου βρίσκονται τα προσφυγικά διώροφα, η οδός Κούλογλου, η Οδός Τσανακλή. Κατοικίες και περιοχές  που στο σύνολό τους συμβάλλουν οι πιο μεγάλοι να διατηρούν τις μνήμες τους και οι νεώτεροι να γνωρίζουν το παρελθόν στην πράξη.
 
ΠτΘ: Τρέχουν τώρα προγράμματα για αυτόν τον σκοπό και θα τρέξουν και άλλα;
Λ.Χ.: Σαν μέλος του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής εδώ και δύο χρόνια  —το Σ.Α. είναι μία επιτροπή που απαρτίζεται από 4 αρχιτέκτονες της Περιφερειακής Ενότητας Ροδόπης και έχει την ευθύνη προστασίας των πολιτιστικών, αρχιτεκτονικών και περιβαλλοντικών αξιών του τόπου—, μπορώ να πω ότι από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής έχουν περάσει μελέτες αστικής ανάπλασης στο Βυζαντινό τοίχος και γύρω από αυτό, όπως και στο παραδοσιακό κέντρο της πόλης οπότε θα τις δούμε τον επόμενο καιρό να αρχίσουν να υλοποιούνται. 

«Η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα θεωρούνταν πολυτέλεια και οι πολυτέλειες κόπηκαν με την έναρξη της κρίσης» 

ΠτΘ: Συμβαδίζει η αρχιτεκτονική με την κρίση;
Λ.Χ.: Η αλήθεια είναι πως η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα θεωρούνταν πολυτέλεια και οι πολυτέλειες κόπηκαν με την έναρξη της κρίσης. Δυστυχώς στην Ελλάδα, Αρχιτεκτονική κάνουν όλοι. Στην εποχή που η εξειδίκευση είναι ο βασικός λόγος για την εξέλιξη, οφείλει να αλλάξει αυτό για να μπορέσουμε κάποια στιγμή να διορθώσουμε τις πόλεις που έχουμε κάνει και να μην θαυμάζουμε τις επεμβάσεις που γίνονται στο εξωτερικό αλλά να τις ζούμε. Είναι γεγονός ότι η οικονομική πορεία της χώρας επηρεάζει, μεταξύ άλλων, σημαντικά και τον τομέα της αρχιτεκτονικής. Η οικονομική κρίση επομένως έχει προκαλέσει σαφείς αρνητικές επιπτώσεις όπως είναι ο περιορισμός των οικοδομικών δραστηριοτήτων και η μείωση της ζήτησης, το πάγωμα της κτηματαγοράς και η απαξίωση των υφιστάμενων ακινήτων. Υπάρχουν όμως και θετικές επιδράσεις όπως η αναθεώρηση στον τρόπο που σκεφτόμαστε και αναλύουμε το τοπίο, τις πόλεις, τις καθημερινές ανάγκες, η αναθεώρηση στο πώς σχεδιάζουμε, με έναν τρόπο πιο ολοκληρωμένο και οργανωμένο, ώστε να ελέγχεται ο προϋπολογισμός του έργου, το ότι συζητάμε για επανάχρηση κτιρίων και υλικών και ψάχνουμε παραδείγματα από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, η οποία  διακρίνονταν για την οικονομία και τη βιοκλιματική της βάση. 

«Να σταματήσουμε να θεωρούμε τον μηχανικό απαραίτητο μόνο για την έκδοση οικοδομικής άδειας και τις διαδικαστικές “χαρτούρες”» 

ΠτΘ:  Ένα ερώτημα που απασχολεί πολλούς νέους είναι για το αν αξίζει να αγοράσουν ένα νέο σπίτι, να νοικιάσουν κάποιο ή να επέμβουν σε ένα κτήριο που έχουν ήδη.
Εσείς τι προτείνετε;
Λ.Χ.: Θεωρώ προσωπικά ότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, αλλά κατά το μέσο όρο είναι πιο συμφέρουσα λύση η επέμβαση στο υπάρχον κτίριο. Είναι μια γνωστή διαδικασία που ονομάζεται επαναχρησιμοποίηση κελυφών. Με τον όρο αυτό, εννοούμε όλες τις διαδικασίες ανακατασκευής του εξωτερικού κελύφους ενός κτιρίου, με ήπιες ή όχι ήπιες εσωτερικές παρεμβάσεις ώστε να είναι δυνατόν το κτίσμα να ξανακατοικηθεί. Η τάση αυτή παρατηρείται εδώ και αρκετά χρόνια σε Ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με τις αρχές της βιωσιμότητας και της αειφορίας που τόσο συχνά ακούμε τα τελευταία χρόνια, υπάρχει ιδιαίτερη ενθάρρυνση για την επαναχρησιμοποίηση κελυφών, προκειμένου να ελαττωθεί η καταναλισκόμενη ενέργεια για την κατεδάφιση ενός κτιρίου και τη διαχείριση των οικοδομικών του αποβλήτων καθώς και η ενέργεια που καταναλώνεται για ανέγερση ενός νέου κτιρίου. Καθώς η αειφόρος ανάπτυξη έχει σαν βασικό στόχο τη μείωση την κατανάλωσης ενεργείας, η επανάχρηση των κτιρίων είναι ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Μείωση στην κατανάλωση ενέργειας, καταλαβαίνουμε όλοι ότι σημαίνει και οικονομικό όφελος. 

«Η ύπαρξη ενός τεχνικού συμβούλου- μηχανικού συμβάλλει στην οικονομία της κατασκευής» 

Δεν πρέπει να παραλείψουμε να επισημάνουμε ότι πρέπει να σταματήσουμε να θεωρούμε τον μηχανικό απαραίτητο μόνο για την έκδοση της οικοδομικής άδειας και για τις διαδικαστικές «χαρτούρες» και να τον αντιμετωπίζουμε ως τον τεχνικό μας σύμβουλο. Τόσο στην ανέγερση  ενός κτιρίου όσο και στην επισκευή του, η ύπαρξη του τεχνικού σύμβουλου-μηχανικού, συμβάλλει, εν τέλει, στην οικονομία της κατασκευής. Και είναι λογικό, καθώς είναι μέσα στα πλαίσια της δουλειάς του ειδικού να γνωρίζει την αγορά τόσο τεχνικά όσο και οικονομικά οπότε και να συμβουλέψει ανάλογα τον πελάτη του σε κάθε κατασκευαστική φάση. Αυτή την καθημερινή έρευνα ο ιδιώτης δεν μπορεί να την κάνει και έτσι υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που στην προσπάθεια να αποφύγει κάποιος το κόστος του τεχνικού συμβούλου, οδηγήθηκε σε πολλαπλή υπέρβαση του αρχικού του προϋπολογισμού. 

«Το πρόγραμμα  «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ» παρέχει κίνητρα στους πολίτες προκειμένου να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση του σπιτιού τους» 

ΠτΘ: Τον τελευταίο καιρό παρατηρούμε πολύς κόσμος να προβαίνει σε εφαρμογές με εξωτερικές θερμομονώσεις. Έχει να κάνει με το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον»;
Λ.Χ.: Το πρόγραμμα  «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ»  είναι ένα συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα που παρέχει κίνητρα στους πολίτες προκειμένου να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση του σπιτιού τους, εξοικονομώντας χρήματα και ενέργεια και αυξάνοντας την αξία του ακινήτου. Σύμφωνα με το πρόγραμμα επιδοτούνται  σε γενικές γραμμές, η τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου, η αντικατάσταση κουφωμάτων και η τοποθέτηση συστημάτων σκίασης και η αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης/κλιματισμού και παροχής ζεστού νερού χρήσης . Η πλατφόρμα για την εισαγωγή ωφελούμενων σε αυτό έχει κλείσει, αλλά αναμένεται από τον Μάρτιο να ξεκινήσει και πάλι, στο ίδιο πλαίσιο με το πρόγραμμα που υπάρχει τώρα. Ο κόσμος έχει ήδη δείξει αρκετό ενδιαφέρον και από την εμπειρία μου μπορώ να σας πω ότι έχει αποτελέσματα. Δηλαδή σε κατοικίες που έχουν γίνει τέτοιες επεμβάσεις η κατανάλωση της ενέργειας έχει μειωθεί κατά πολύ.  

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.