Κωστας Λειβαδας, συνθετης-τραγουδιστης, αποφοιτος Νομικης Σχολης του Δημοκριτειου Πανεπιστημιου Θρακης «Οι δεσμοι που ευνοει η Κομοτηνη ειναι ανεπαναληπτοι»

Το εορταστικό τριήμερο της γιορτής των σαραντάχρονων του Δημοκριτείου έχει ήδη τυπικά τελειώσει από το βράδυ της Κυριακής. Είμαστε σίγουροι όμως ότι θα μείνει χαραγμένο στη μνήμη των πρωταγωνιστών του όσο εκείνοι αντέχουν και μπορούν, ως ιδιοπροσωπία μιας γενιάς που δόξασε τη συλλογικότητα και τη δημιουργία, την πολιτική και το όραμα για μια καλύτερη ζωή, περνώντας μέσα από τα μονοπάτια της τέχνης του θεάτρου, της μουσικής, της κλασικής φιλοσοφίας και της λογοτεχνίας προσπαθώντας να βρει τον τρόπο για τον διαφορετικό κόσμο που προσδοκούσε…

Το όραμα για έναν καλύτερο κόσμο μπορεί βέβαια να μην υλοποιήθηκε ποτέ, ακριβώς γιατί ήταν καμωμένο από την ύλη με την οποία φτιάχνονται τα όνειρα, το σίγουρο όμως είναι ότι ό,τι κέρδισε η συγκεκριμένη σειρά φοιτητών του Δημοκριτείου είναι αυτή η διαφορετική αντιμετώπιση της ζωής μέσα από τη συλλογικότητα που σε καθιστά άτρωτο… Γι’ αυτό και θα είναι η μοναδική που θα αντέχει και στα εκατοντάχρονα ακόμη ν’ ανταμώνει, να τραγουδά, ν’ αυτοσαρκάζεται, να αγαπιέται, να συζητά τα ερωτικά της, να ξεφαντώνει, να δημιουργεί, να περπατά και να χορεύει ξυπόλητη…

Να’ ναι καλά και να την έχουμε πάντοτε κοντά μας, κι ας πρέπει σήμερα να βάλουμε κι εμείς με τη σειρά μας τελεία –άνω τελεία ασφαλέστερα– σ’ αυτό το υπέροχο αντάμωμα, που έφερνε πολύ σε ατμόσφαιρα Μάη του’ 68… Άνω τελεία, με δυο συνομιλίες εκπροσώπων του Δημοκριτείου διαφορετικών σειρών, του Ηρακλή Χατζηνέστωρος, πτυχιούχου της πρώτης σειράς, που πέρασε στη Νομική Θεσσαλονίκης, γύρισε όμως για σπουδές στην πόλη του το 1975, και του «δικού» μας Κώστα Λειβαδά, του Κώστα Λειβαδά του Βαγγέλη Χερουβείμ και της «Βικάρας», της κούκλας Βίκυ Κουφαλά, μαζί με πολλά μικρά ενσταντανέ που εντός μάς …έμειναν…

Στο επανιδείν, σε πέντε μόλις χρόνια απίθανοι νεαροί μας…Τ.Β.

 

Μεταξύ των πολλών επωνύμων αποφοίτων της Νομικής Σχολής Δ.Π.Θ., ακόμα ένας που ακολούθησε διαφορετική πορεία από αυτή που οι σπουδές του επέβαλαν, τουτέστιν παραδόθηκε στη μαγεία της τέχνης και δη της μουσικής. Ο λόγος για τον Κώστα Λειβαδά, γεννημένο το 1973 και, ως εκ τούτου, «σειρά» του 1990-91 στη Νομική Κομοτηνής, ο οποίος εξάλλου, στα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα συμμετείχε στον δίσκο «Επί πτυχίω», την επιμέλεια του οποίου είχε ο δικός μας Θανάσης Γκαϊφύλλιας. Στο περιθώριο λοιπόν των εορταστικών εκδηλώσεων για τα σαράντα χρόνια του Δ.Π.Θ., ο Κώστας Λειβαδάς μας μίλησε για τα ανεξίτηλα βιώματα που του προσέφερε η πόλη της Κομοτηνής, για τη συναισθηματική φόρτιση που βίωσε με τον ερχομό του στην πόλη χρόνια μετά, για τους παλαιούς φίλους, που ο καθένας έχει τραβήξει τον δρόμο του, αλλά μία στιγμή επικοινωνίας αρκεί για να επιβεβαιωθεί η αδερφική τους σχέση που σφυρηλατήθηκε στα έδρανα της Νομικής και στα πλακόστρωτα της Κομοτηνής, αλλά και για το περισσότερο αναγκαίο από ποτέ «πάντρεμα» επιστήμης και τέχνης, υπογραμμίζοντας όμως ότι απλά «με ένα τραγούδι μπορεί να αλλάξει ο κόσμος».

«Το πιο σοβαρό στοίχημα είναι αυτή η γιορτή να αποτελέσει μία γόνιμη συζήτηση για το πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή το Πανεπιστήμιο»

ΠτΘ: Πολλά χρόνια μετά στην Κομοτηνή… Πώς αισθάνεστε;

Κ.Λ.: Το ότι βρίσκομαι σε μια γιορτή για τα 40 χρόνια είναι διπλή χαρά και τιμή. Βέβαια υπάρχει μεγαλύτερη έμφαση στα πρώτα έτη και αυτό αυξάνει τη συγκίνηση των παλιών και τη «μοναξιά» τους για ένα τόσο ακριτικό και μπροστά από την εποχή του πανεπιστήμιο. Θα έλεγα ότι το πιο σοβαρό στοίχημα είναι ότι αυτή η γιορτή μπορεί να αποτελέσει και μία γόνιμη συζήτηση για το πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή το πανεπιστήμιο, πού μπορεί να πάει από εδώ και πέρα και επίσης από τι, πιθανώς, κινδυνεύει, λιγότερο ή περισσότερο. Όμως, το γεγονός ότι μακριά από τα μεγάλα κέντρα και τις πρωτεύουσες κατάφερε να ριζώσει, να καρπίσει και να αποκτήσει δικό του λόγο και δικούς του ανθρώπους παντού, είναι μια πολύ μεγάλη νίκη της γνώσης και του πνεύματος, αλλά και της περιφέρειας και μια απάντηση στα μεγάλα προβλήματα που της έθεταν τα κέντρα.

ΠτΘ: Μεταξύ των δώρων που κάνατε στην περιοχή ήταν και το «Επί πτυχίω»…
Κ.Λ.: Στην Κομοτηνή προσπαθούσα να αρχίσω την αληθινή περιπέτεια της ζωής μου. Συγκρουόταν το καλλιτεχνικό μου κομμάτι με το κομμάτι του φοιτητή, αναζητούσα διεξόδους, είχα ένα γκρουπ στην Αθήνα, με άφηνε το Ωδείο Κομοτηνής, χωρίς να ζητά διαπιστευτήρια, να χρησιμοποιώ τις αίθουσές του για να μελετάω και να μαγνητοφωνώ πράγματα σε πρωτόγονα κασετάκια και ξαφνικά, μέσα από τη συνάντηση με τον Θανάση Γκαϊφύλλια, προέκυψε αυτή η δουλειά. Θα ήθελα όμως να επισημάνω και το γεγονός ότι το δισκάδικο στην Τούντζας για πολλούς από εμάς που θέλαμε να ενημερωνόμαστε για νέες κυκλοφορίες, και ελληνικού και ξένου ρεπερτορίου και να καταγράφουμε και την εποχή, γιατί μέναμε πίσω, αποτελούσε μια εστία. Ουσιαστικά, τα δύο πρώτα τραγούδια μου, που τα τραγουδάω και ο ίδιος, ηχογραφήθηκαν εκεί. Επομένως για εμένα είναι κάτι πολύ σημαδιακό.

«Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια ραγδαία πτώση στην παιδεία»

ΠτΘ: Πιστεύετε ότι στη σημερινή εποχή υπάρχουν τέτοιου είδους καλλιτεχνικές αναζητήσεις;
Κ.Λ.: Στην εποχή μου υπήρχαν πάντα φοιτητές που δραστηριοποιούνταν καλλιτεχνικά. Θα λυπηθώ, εάν με τις συνθήκες ησυχίας και γόνιμης δημιουργίας που παρέχει η πολυπολιτισμική και πολύπαθη Κομοτηνή, δεν υπάρχουν ακόμη εκφράσεις και εξελίξεις πολιτιστικών δράσεων και δρωμένων. Θέλω να πιστεύω ότι υπάρχουν φοιτητές, οι οποίοι, είτε μόνοι τους είτε σε συνεργασία με τους ντόπιους θα δημιουργήσουν καινούριους ήχους, τραγούδια και ζωγραφικές. Αν κάτι τέτοιο κατατεθεί σαν αίτημα στο πανεπιστήμιο, έστω αυτό το σημερινό –σε λίγο καιρό δεν θα έχουμε air condition στα νοσοκομεία, φανταστείτε στα πανεπιστήμια– θα αγκαλιαστεί και πάλι. Σίγουρα πάντως υπάρχει στην εξέλιξη του μέσου όρου της παιδείας των γύρω μας και των εφοδίων και του πάθους τους για αυτά –χωρίς να συμφωνώ με το «κάθε πέρσι και καλύτερα»– μία ραγδαία πτώση. Ίσως να ευθύνονται για αυτό τα πολλά χρόνια ιδιωτικής τηλεόρασης και ραδιοφωνίας, η έμφαση στο ευτελές τραγούδι.

«Με ένα τραγούδι μπορεί να αλλάξει ο κόσμος»

ΠτΘ: Διακρίνετε «φως στον ορίζοντα»;
Κ.Λ.: Εκτός από τον καλλιτέχνη, που θα πρέπει μέσα από το καθημερινό του έργο και την αθόρυβη στάση του να υπογραμμίζει και τις σκέψεις και τις ιδέες του, πιστεύω ότι στις τεχνοκρατικές εποχές είναι και οι επιστήμονες και οι επιστημονικές τους ομάδες και απόψεις που θα μπορούσαν να κάνουν τη μεγάλη διαφορά, ίσως μετά και σε «πάντρεμα» με την τέχνη. Αυτό είναι το μεγάλο «πάντρεμα» γόνιμου πεδίου συζητήσεων και σκέψεων. Είμαι βέβαιος για πάρα πολλούς ανθρώπους από το πανεπιστήμιο, επειδή τους ξέρω, ότι προσπάθησαν και ήθελαν να είναι σε αυτή την κατεύθυνση. Όμως, πολλοί αξιόλογοι άνθρωποι που γνωρίζω από τον χώρο της επιστήμης είναι τόσο αποκαρδιωμένοι με τη γενική κατάσταση, που δεν πιστεύουν ότι μια μεγάλη πρωτοβουλία από έναν μεγάλο αριθμό επιστημόνων θα έτριζε τα δόντια κάθε κεντρικής εξουσίας. Φαίνεται ότι είναι τόσο αποκαρδιωμένοι από αυτά που συνάντησαν τόσα χρόνια μες στο σύστημα. Οπότε, πλέον πιστεύω ότι με ένα τραγούδι, όπως λέει ο Eric Barton, μπορεί να αλλάξει ο κόσμος. Από αυτό το ανυπότακτο πνεύμα απέναντι σε αυτό που πολύ γρήγορα γίνεται καθεστώς και κλισέ, μπροστά στα δικαιώματα της ελευθερίας και του διαφορετικού.

ΠτΘ: Διατηρείτε επικοινωνία με τους συμφοιτητές της «σειράς» σας;
Κ.Λ: Οι δικοί μου είναι χωρισμένοι σε δυο κομμάτια. Κάποιοι που ακολούθησαν ακαδημαϊκή-δικηγορική καριέρα και είναι πολύ δύσκολο να τους βρεις, ένας δύο έχουν πάει, και έξω και κάποιοι που έμειναν τα «φρικιά» που ήταν και είναι και πάλι πολύ δύσκολο να τους βρεις γιατί στ’ αλήθεια ζούνε μια ζωή έξω απ’ τη ζωή. Αλλά με κάποιους έχουμε επικοινωνία και το κυριότερο που συμβαίνει είναι ότι συχνά έχουμε πολύ καιρό να μιλήσουμε αλλά όταν μιλάμε είναι σαν να είμαστε εδώ. Αυτοί οι δεσμοί που ευνοεί η Κομοτηνή είναι ανεπανάληπτοι.

«Γραμμένο με κόκκινο» και άλλες συγκινητικές ιστορίες

ΠτΘ: Ποια είναι τα νέα σε ό,τι αφορά στην ενασχόλησή σας με το τραγούδι;
Κ.Λ.: Είναι πολύ συγκινητικό που, ενώ το προσπαθούσα 10 χρόνια, πέρσι μου δόθηκε μια ποιητική ανθολογία με τον τίτλο «Γραμμένο με κόκκινο» και με υπότιτλο «Από χρόνια με φόντο την αιμορραγούσα πληγή στην καρδιά της πατρίδας». Ο Ανδρέας Παναγόπουλος που δεν ζει πια, που είχε γράψει το «Γραμμένο με κόκκινο» για τη μονάκριβή του κόρη στην Στέλλα, η οποία χάθηκε πριν από είκοσι χρόνια εξαιτίας έλλειψης αίματος, είχε ιδρύσει τη Στέγη Ελλήνων Αιμοδοτών (ΣΤ.ΕΛΛ.Α.). Κάποια στιγμή μου εμπιστεύτηκε το ποίημα αυτό και, νιώθοντας το βάρος αυτής της μελοποίησης το έκανα. Πρόλαβε να το ακούσει, ήταν εν ζωή, το παίξαμε σε εκδηλώσεις της ΣΤ.ΕΛΛ.Α., δεν πρόλαβε όμως να δει ούτε την ηχογράφησή του ούτε τον τίτλο που έδωσε στην ανθολογία. Αυτός ο τίτλος δεν θα μπορούσε στην εποχή που διανύουμε να είναι πιο συμβολικός γιατί ήθελα να εκδώσω μια συλλογή τραγουδιών που να μιλάει για το αίμα που δεν σπαταλήθηκε και όχι για το, σύνηθες στο ελληνικό τοπίο, αίμα που θα ξεχαστεί. Συνδέει, σε μια μεγάλη διαδρομή γλώσσας, τον Ευριπίδη με τη Μαρία Κούρση, που ζει σήμερα στα Πατήσια, τους συμβολιστές του ’20 αλλά και τη μεταπολεμική ποιητική γενιά.
Για μένα είναι μια γιορτή και θυμήθηκα και πόσο γενναιόδωρη μπορεί να είναι η οικογένεια του τραγουδιού διότι συμμετέχουν η Γαλάνη, ο Κραουνάκης, ο Αηδονίδης, ο Περρίδης, ο Κατσιμίχας, ο Πασχαλίδης, η Νέγκα, η Τσαλιγοπούλου, ο Ρωμανός και ο Σαββόπουλος. Είναι βέβαια μια χρονιά κυριάρχησε το τραγούδι «Επιμονή σου», αυτό που λέμε με την Ελεονόρα Ζουγανέλη. Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ, μέσα στην περιπέτεια του καθημερινού τραγουδιού, ότι θα έχει τέτοια επικοινωνία με τον κόσμο και θα απευθυνθεί τόσο βαθειά σε ανθρώπους με χρόνια προβλήματα υγείας, σε φυλακισμένους και σε μετανάστες, θα δουν δηλαδή τι σημαίνει επιμένω για να σταθώ στα πόδια μου σε έναν τόπο που γίνεται ολοένα και πιο αφιλόξενος. Παρ’ όλα αυτά, το «Γραμμένο με κόκκινο» ήταν για μένα αυτό που χαρακτήρισε τη χρονιά, γιατί μου είχε βγει η γλώσσα στην προσπάθεια υλοποίησής του. Πιστεύω ότι από εμάς τους ροκάδες που αγάπησαν πρώτα τους αγγλόφωνους προφήτες και επαναστάτες πρέπει να ξεκινήσει ξανά μία επίσκεψη στους δικούς μας θησαυρούς και σε αυτούς που πολλές φορές ο κόσμος και οι ειδικοί χαρακτήρισαν «ελάσσονες ποιητές» αλλά κάθε άλλο παρά «ελάσσονες» ήταν.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.