Κωστας Ακριβος «Εκεινο που ανηκει σε καθε ανθρωπο ειναι το παρελθον του»
Το νέο μυθιστόρημα του Κώστα Ακρίβου, με τίτλο «Γάλα Μαγνησίας» παρουσιάζεται αύριο, Πέμπτη, 22 Νοεμβρίου στην Κομοτηνή, με πρωτοβουλία του βιβλιοπωλείου «Δημοκρίτειο» και των εκδόσεων «Μεταίχμιο».
Ο Κώστας Ακρίβος επιστρέφει στην ελληνική λογοτεχνική σκηνή, και την Κομοτηνή, με μία ιστορία που πέραν της προσωπικής του υπογραφής και γραφής, φέρει και τις προσωπικές του μνήμες, καθώς ο λογοτεχνικός τόπος του μυθιστορήματος δεν είναι άλλος από την ιδιαίτερη πατρίδα του τον Βόλο.
Ένα ανάγνωσμα για τη δύναμη της μνήμης, αλλά και την ενδεχόμενη «αδυναμία» διατήρησης των γεγονότων του παρελθόντος ως έγιναν. Με το βασικό ερώτημα που τίθεται να είναι το αν και κατά πόσο μπορούμε να εμπιστευτούμε το παρελθόν αποκλειστικά στη δική μας μνήμη ή μήπως χρειαζόμαστε και την εκδοχή των φίλων, όσο επώδυνη κι αν είναι αυτή;
Με την αφορμή της «επιστροφής» του αυτής, ο συγγραφέας και φιλόλογος Κώστας Ακρίβος μίλησε στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm».
Ο λόγος στον ίδιο λοιπόν…
«Ήθελα να καταγράψω τις μνήμες μου από την εποχή και την κοινωνία της δεκαετίας του '70»
ΠτΘ: Ο τίτλος του βιβλίου σας μας πηγαίνει στον τόπο καταγωγής σας, τον Βόλο. Όπως αντίστοιχα και η ιστορία που διαδραματίζεται στο βιβλίο. Αυτό έγινε σκοπίμως ή τυχαία;
Κ.Α.: Θα έλεγα ότι έγινε εσκεμμένα γιατί ήθελα να καταγράψω τις μνήμες μου από εκείνη τη δεκαετία, από εκείνη την εποχή και εκείνη την κοινωνία. Η αρχική μου πρόθεση ήταν να αυτοβιογραφηθώ, αλλά από κει και πέρα η μυθοπλασία ακολούθησε τα δικά της μονοπάτια και έστησε αυτό βιβλίο. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα, κεντρικός πυρήνας του οποίου είναι η ιστορία μιας παρέας δεκαεφτάρηδων οι οποίοι λειτουργούν το 1974-1975, με τις αγωνίες, τα όνειρα, τις φιλοδοξίες που έχουν, μέχρι την στιγμή που ένα τραγικό συμβάν θα σημαδέψει τη ζωή τους. Έτσι η δράση φτάνει μέχρι σήμερα. Πολλά ζητήματα αφορούν και την τρέχουσα επικαιρότητα, όπως το ζήτημα της ενηλικίωσης, του σχολείου, του σχολικού εκφοβισμού, αλλά κατά κύριο λόγο της μνήμης και της αλληλοβοήθειας που παραμένουν επίκαιρα.
«Όταν κάποιος στον χώρο της λογοτεχνίας αποφασίζει να ασχοληθεί με ένα θέμα, στηρίζεται σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό σε στοιχεία της μνήμης του»
ΠτΘ: Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου σας ταξιδεύουμε στον Βόλο της δεκαετίας του 1970 και ακολουθούμε τις ζωές τεσσάρων εφήβων. Ποιοι είναι οι λόγοι που σας έσπρωξαν να γράψετε αυτό το βιβλίο; Ήταν μια ανάγκη δική σας να καταγράψετε τις μνήμες με την έννοια, ίσως, της διάσωσής τους;
Κ.Α.: Η μικροκοινωνία του Βόλου εκείνων των χρόνων ήταν όπως λίγο πολύ της ελληνικής επαρχίας εκείνης της δεκαετίας. Ήταν μια κοινωνία και ένα κράτος που μόλις έβγαινε από τα σκοτάδια της δικτατορίας και προσπαθούσε να κάνει τα πρώτα του βήματα στον χώρο της δημοκρατίας. Όταν κάποιος στον χώρο της λογοτεχνίας αποφασίζει να ασχοληθεί με ένα θέμα, οπωσδήποτε στηρίζεται σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό σε στοιχεία της μνήμης του. Όταν μάλιστα αυτά τα στοιχεία είναι έντονα αυτοβιογραφικά -όπως για παράδειγμα το ότι υπήρξα κι εγώ εσώκλειστος σε εκκλησιαστικό οικοτροφείο- θέλει να αναμετρηθεί με αυτά τα γεγονότα του παρελθόντος.
Το βασικό στοιχείο που με απασχόλησε στο μυθιστόρημα είναι κατά πόσο πράγματα, γεγονότα, καταστάσεις, πρόσωπα που μας σημάδεψαν στο παρελθόν, όταν ανακαλούνται από τη μνήμη είναι έτσι όπως ακριβώς τα θυμόμαστε ή η μνήμη τα έχει αλλοιώσει, βάζοντας θετικό ή αρνητικό πρόσημο; Η μνήμη πολλές φορές έχει το δικό της τρόπο λειτουργίας. Άλλα πράγματα τα αλλοιώνει, άλλα πράγματα τα εξωραΐζει, όταν όμως πρόκειται για ένα αρκετά σοβαρό συμβάν, όπως για παράδειγμα η εμπλοκή σε ένα ατύχημα με απώλεια ζωής, πολλές φορές η συνείδησή μας το απωθεί αυτό το γεγονός, το θάβει πολύ πολύ βαθειά μέσα, χωρίς όμως να καταφέρνει να το εξουδετερώσει. Εμένα με απασχόλησε αυτό το ζήτημα, επάνω σε αυτό στηρίζεται και αυτό το βιβλίο. Δηλαδή πώς λειτουργείς, όταν πριν από 30 και 40 χρόνια είχες εμπλακεί σε ένα γεγονός που κάποιος δικός σου άνθρωπος έχει χάσει μια ζωή, και κατά ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνεσαι; Μετανιώνεις; Σίγουρα δεν γίνεται να φέρεις πίσω τη ζωή, υπάρχει όμως ένας άλλος τρόπος που μπορούμε να τα ανακαλέσουμε και κάπως να εξιλεωθούμε. Δηλαδή το ζήτημα της μνήμης, της ευθύνης, της ενοχής και της εξιλέωσης είναι οι βασικοί πυλώνες πάνω στους οποίους στηρίζεται το μυθιστόρημα.
«Ο καθένας πρέπει να πατάει στο παρελθόν»
ΠτΘ: Διαβάζοντας το βιβλίο ωστόσο μοιραία σου έρχεται στο μυαλό και το αν το προαναφερθέν δίλημμα σε σχέση με το παρελθόν, ξεφεύγει του προσωπικού και αποκτά ευρύτερες διαστάσεις…
Κ.Α.: Πολύ σωστά. Το παρελθόν είναι το μόνο που μας ανήκει. Το παρόν είναι τόσο γρήγορο, τόσο στιγμιαίο και φευγαλέο που δεν μπορούμε να το κουμαντάρουμε. Όσο για το μέλλον είναι μια άγνωστη γη. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει τι θα του συμβεί, όχι αύριο, αλλά και την επόμενη στιγμή. Άρα εκείνο που ανήκει σε κάθε άνθρωπο είναι το παρελθόν. Μόνο που το παρελθόν είναι μια συσσώρευση γεγονότων, προσώπων, συμβάντων, εκ των οποίων άλλα τα θυμόμαστε διαφορετικά, άλλα όχι, κλπ. Σε κάθε περίπτωση είναι γεγονός είναι ότι ο καθένας πρέπει να πατάει στο παρελθόν, είτε πρόκειται για πρόσωπο, είτε πρόκειται για μια κοινωνική ομάδα ή για ένα ολόκληρο έθνος, έτσι ώστε με καθαρά μάτια, με καθαρή συνείδηση να δει πού έπραξε σωστά, πού έπραξε λάθος, ποια σωστά πράγματα μπορεί να επαναλάβει και ποια ίσως μπορεί να διορθώσει. Είναι μια περιπέτεια και για κάθε άτομο ξεχωριστά, αλλά και για μια ευρύτερη κοινωνική ομάδα. Το καλύτερο θα ήταν βέβαια, όταν πρόκειται για μια πολιτεία, να μπορέσει να διδαχθεί από τα λάθη, πράγμα που δυστυχώς λίγες φορές συμβαίνει.
«Μέσω του Βόλου ήθελα να περιγράψω την Ελλάδα της δεκαετίας του '70»
ΠτΘ: Εσείς στο βιβλίο αυτό κρατάτε ανέγγιχτες τις μνήμες σας από τον Βόλο και την ευρύτερη περιοχή που περιγράφετε καταπληκτικά, ως έναν φόρο τιμής στον τόπο καταγωγής σας;
Κ.Α.: Το «φόρος τιμής» για την ιδιαίτερη πατρίδα μου, χαίρομαι που το ακούω, ωστόσο είναι λίγο βαρύς ο όρος. Προσπάθησα να αποδώσω λεπτομερώς και διαυγέστατα, όσο μπόρεσα, την ανθρωπογεωγραφία εκείνης της εποχής, χώρους, τόπους και ανθρώπους. Εγώ συνεχίζω να ζω στον Βόλο και βλέπω πως αρκετά πράγματα έχουν αλλάξει σε σχέση με τη δεκαετία του '70, ενώ αντίστοιχα κάποια πράγματα έχουν παραμείνει αναλλοίωτα, όπως για παράδειγμα η γεωγραφία της περιοχής, το Πήλιο, η θάλασσα και άλλα. Περισσότερο ήθελα μέσω του Βόλου να δώσω την Ελλάδα της δεκαετίας του '70.
ΠτΘ: Πρώτο θέμα συζήτησης τις τελευταίες ημέρες είναι η πολυσυζητημένη σχέση κράτους-εκκλησίας, όπως αυτές έχουν ενταχθεί στον δημόσιο λόγο λόγω του προσυμφώνου. Εσείς κάνατε μια σαφή αναφορά και συγκεκριμένη προσέγγιση στο ζήτημα της εκκλησίας, ενώ πρόσωπο του μυθιστορήματος αποτελεί και ο Αρχιεπίσκοπος Ελλάδας Χριστόδουλος, στον οποίο προσδίδετε και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, πάντα βεβαίως στο πλαίσιο και της λογοτεχνικής του αποτύπωσης.
Κ.Α.: Ναι μεν αχνοφαίνονται στο βάθος του μυθιστορήματος κάποια υπαρκτά πρόσωπα όπως ο Αρχιεπίσκοπος, αλλά από κει και πέρα, η μυθοπλασία έχει τη δική της δυνατότητα, ικανότητα και ιδιότητα να τους προσδίδει κάποια διάσταση που εννοείται ότι εξυπηρετεί τις ανάγκες του βιβλίου και του μυθιστορήματος. Όσο για το ζήτημα των σχέσεων εκκλησίας-κράτους είναι ένα θέμα που ακόμα και σήμερα μας απασχολεί. Το ζήτημα είναι να βρεθεί μια χρυσή τομή, ώστε να υπάρχει ένας σωστός δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα σε αυτούς τους δύο πολύ βασικούς φορείς, τις δύο βασικές δομές της Ελλάδας. Προσωπικά θα ήθελα όσο το δυνατόν περισσότερο και καλύτερα να λειτουργούν αυτοί οι δύο φορείς, που καθορίζουν βέβαια και την προσωπική ζωή του καθενός μας.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
