Ηρακλης Τζαφετας «Το θεατρο οφειλει να ειναι πολιτικο»
Στη θεατρική πραγματικότητα της Κομοτηνής τον γνωρίσαμε με τη θεατρική ομάδα «Δύο βήματα μπροστά», παρουσιάζοντας την παράσταση «ΒΙΑ-ΖΟ-ΜΑΙ». Ακολούθησε η δημιουργία του θεατρικού εργαστηρίου «Κύκλος» στο Θρακικού Ωδείο εν παραλλήλω με την παράσταση «Απόψε χωρίζουμε» και πλέον αναμένεται η τρίτη παράσταση ή μάλλον παρουσίαση όπως προτιμά να χρησιμοποιεί τον όρο. Ο λόγος για τον κ. Ηρακλή Τζαφέτα, ο οποίος επιμελήθηκε την παρουσίαση «ΒΑΛΚ-ΑΝΟΙΑ» που θα παρουσιαστεί από τις 2 μέχρι τις 4 Ιουνίου στο χώρο του Θρακικού Ωδείου από τους μαθητές του θεατρικού εργαστηρίου «Κύκλος».
Συζητώντας για την παράσταση, που πραγματεύεται την, πάντα επίκαιρη, θεματική του πολέμου, όπως επίσης τις δυσκολίες και τη φιλοσοφία που ακολουθεί «στήνοντας» μια παρουσίαση και διδάσκοντας θέατρο, βρέθηκε καλεσμένος της εκπομπής «Με το Ν και με το Β» ο κ. Τζαφέτας.
«Η παρουσίαση έχει να κάνει με το πόλεμο, αλλά όχι όπως τον φανταζόμαστε»
ΠτΘ: κ. Τζαφέτα δίνετε με αφορμή την ολοκλήρωση της πρώτης χρονιάς του εργαστηρίου «Κύκλος» του Θρακικού Ωδείου Κομοτηνής μια παρουσίαση, όπως την ονομάζετε. Τι θα παρακολουθήσουμε λοιπόν στις 2,3 και 4 Ιουνίου στην παρουσίαση του ΒΑΛΚ-ΑΝΟΙΑ;
Η.Τ.: Ουσιαστικά είναι μια παρουσίαση της προσπάθειας όλης της χρονιάς. Επέλεξα ένα θέμα που εκτός από επίκαιρο είναι και ένα θέμα που έχει να μας πει πάρα πολλά, εξ ου και το «ΑΝΟΙΑ». Όλη τη χρονιά ξεκινήσαμε με 20 παιδιά, τα οποία στην πορεία έγιναν 16. Μέσα από επίπονες διαδικασίες, ψυχολογικά για μένα και σωματικά για τα παιδιά, διότι η διαδικασία είναι έντονη, οδεύουμε προς ολοκλήρωση της χρονιάς με αυτή την παρουσίαση. Η παρουσίαση αυτή έχει να κάνει με το πόλεμο, αλλά όχι όπως τον φανταζόμαστε. Αναφέρεται σε όλους αυτούς τους μικρούς πολέμους στην καθημερινή ζωή, οι οποίοι προμηνύουν ένα μεγάλο «μπαμ». Αυτός ήταν και ο λόγος που επιλέχτηκε η «Πυριτιδαποθήκη» του Ντουκόφσκι. Ο Ντέγιαν Ντουκόφσκι, μέσα από την «Πυριτιδαποθήκη» ήθελε να δείξει ότι όλα είναι σε μια παρακμή στην καθημερινή ζωή κι αυτό οδεύει σε μια εκρηκτική κατάσταση. Αναφερόταν φυσικά στα Βαλκάνια.
«Μαθαίνεις κολύμπι όταν σε πετάξουν στη θάλασσα»
ΠτΘ:. Πόσο εύκολο είναι για ένα παιδί 18 ή 19, όπως αυτά που συμμετέχουν στην παρουσίαση να μπορέσει να παρουσιάσει τέτοιες ιδέες;
Η.Τ.: Για μένα δεν υπήρχε στόχος εξ αρχής να κάνω μια παράσταση. Δηλαδή να χρησιμοποιήσω αυτά τα παιδιά, μόλις ένα χρόνο σε ώρες πτήσης με την υποκριτική μέσα στο εργαστήρι, και να έχω την απαίτηση να ανταποκριθούν υποκριτικά και σε καλλιτεχνικό επίπεδο, στο να φέρουν εις πέρας ένα τόσο βαρύ θέμα. Επέλεξα αυτό το υλικό για να δουλέψουμε, αφενός διότι ενδιαφέρει εμένα και αφετέρου γιατί είναι ένα πράγμα που μιλάει σε όλους μας. Σχετικά με το αν είναι εύκολο να πάρεις έναν άνθρωπο, έναν φοιτητή, ο οποίος έχει την κανονική του ζωή ως φοιτητής και να τον βάλεις στα πολύ βαθιά, πιστεύω σ’ αυτό που μου είπαν οι δικοί μου δάσκαλοι, ότι δηλαδή μαθαίνεις κολύμπι όταν σε πετάξουν στη θάλασσα. Δεν ήταν κάτι το τόσο δύσκολο, διότι δε χρειάζεται να δει κανείς τη βόμβα να πέφτει πάνω στο κεφάλι του για να καταλάβει τι σημαίνει πόλεμος. Ουσιαστικά έπρεπε να υπενθυμίσω σ’ αυτά τα παιδιά μικρές στιγμές της καθημερινότητάς μας, που υπάρχει πόλεμος.
«Προσπαθώ να τα βάζω στοιχεία στη σκηνή ώστε να τροφοδοτούν κυρίως τα παιδιά»
ΠτΘ: Τους βοηθάτε όμως. Στις παραστάσεις που είδαμε και ειδικά στην προηγούμενη στο ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής, διαμορφώνετε το σκηνικό χώρο έτσι που βοηθάει στην κατανόηση της ιδέας.
Η.Τ.: Ναι, διότι ως άνθρωποι λειτουργούμε με εικόνες. Προσπαθώ λοιπόν τις εικόνες που βλέπω κι εγώ ο ίδιος να τις μεταφέρω με την εμπειρία μου -γιατί δεν είμαι σκηνογράφος- πάνω στη σκηνή. Και στα «ΒΑΛΚ-ΑΝΟΙΑ» θα προσέξετε ότι υπάρχει το νούμερο 21439 γραμμένο από τη μία πλευρά της πλατείας. Αυτοί είναι οι θάνατοι που έχουν υπάρξει στη Μεσόγειο από το 1988, εκ των οποίων τα πτώματα των 10.400 δεν έχουν βρεθεί ποτέ.
Όλα αυτά τα στοιχεία προσπαθώ να τα βάζω στη σκηνή ώστε να τροφοδοτούν κυρίως τα παιδιά. Λειτουργούν όλα σε ένα εκπαιδευτικό επίπεδο, ώστε να βοηθούν τη τροφοδοσία και τη συγκέντρωση των παιδιών. Δεν το κάνω τόσο για να δώσω το δικό μου μήνυμα και τη δικιά μου θέση. Γίνεται για να βοηθήσει το συγκεκριμένο άτομο, που πρέπει να υποστηρίξει κάτι στη σκηνή, να μπορεί να παίρνει τροφοδοσία. Διότι ένα παιδί, μόλις σε ένα χρόνο ενασχόλησης, δεν έχει τη δυνατότητα να μπορεί να κρατήσει τη συγκέντρωσή του έτσι ώστε να μπορεί να είναι παρών στη σκηνή.
«Το πιο βασικό στοιχείο για μένα είναι να μπορέσω να συνθέσω κάτι που έχει διαφορετικές οπτικές»
ΠτΘ: Αυτό βρίσκει ανταπόκριση;
Η.Τ.: Θεωρώ πως ναι. Είναι ένα τμήμα με 16 παιδιά που δεν έχει καμία σχέση το ένα με το άλλο. Είναι διαφορετικά παιδιά με τους δικούς τους κόσμους, με τις δικές τους συμπεριφορές, με τις δικές τους κεραίες. Το πιο βασικό στοιχείο για μένα είναι να μπορέσω να συνθέσω κάτι που έχει διαφορετικές οπτικές και να δημιουργήσω ένα κολάζ. Πάνω σ’ αυτή τη διαφορετικότητα συνθέτω και δημιουργώ.
ΠτΘ: Άρα χρησιμοποιείτε τη διαφορετικότητα…
Η.Τ.: Ασφαλώς. Χρησιμοποιώ τις ζωές των παιδιών. Όπως κι εγώ ο ίδιος στη σκηνή χρησιμοποιώ τη δικιά μου ζωή. Τη ζωή μου τη βάζω στο θέατρο ∙ το θέατρο δε βάζω στη ζωή μου.
«Το πολιτικό θέατρο οφείλει να γεννά ερωτήματα»
ΠτΘ: Κάθε παρουσίαση που πραγματοποιήσατε μέχρι σήμερα στην Κομοτηνή έχει τα χαρακτηριστικά του πολιτικού θεάτρου…
Η.Τ.: Πιστεύω ότι το θέατρο οφείλει να είναι πολιτικό. Πρέπει να έχει θέση, χωρίς να παράγει όμως στρατευμένη τέχνη. Η τέχνη υπάρχει για να μας δώσει μια μυρωδιά, να μας κάνει να νοιώσουμε, έστω και λίγο, ακόμη κι από αυτά που ενδεχομένως δεν έχουμε ζήσει. Εξ ου και αυτά που κάνω δε θέλω να δίνουν απαντήσεις. Κι εκεί είναι η διαφορά με τη στρατευμένη τέχνη. Το πολιτικό θέατρο οφείλει να γεννά ερωτήματα.
«Είναι μια διαδικασία που πρέπει να βγει κανείς από τον εαυτό του για να βρει τον εαυτό του»
ΠτΘ: Νομίζω ότι ακολουθείς και μια άλλη οδό, ίσως επειδή προέρχεσαι και από την εκπαίδευση. Ουσιαστικά είναι παιδευτική πράξη και για τα παιδιά που συμμετέχουν στο εργαστήριο αλλά και για σένα. Έτσι δεν είναι;
Η.Τ.: Αυτό λέω και στα παιδιά. Εγώ κερδίζω πάρα πολλά από αυτή τη διαδικασία. Πιάνω τον εαυτό μου κατά τη διάρκεια του μαθήματος να μπαίνω σε διαφορετικές ψυχολογικές καταστάσεις. Είναι μια διαδικασία επίπονη για όλους. Είναι μια διαδικασία που πρέπει να βγει κανείς από τον εαυτό του για να βρει τον εαυτό του.
«Ποτέ δεν γίνονται καλύτερα τα πράγματα με το αίμα»
ΠτΘ: Πέρα από το έργο του Ντουκόφσκι την εργασία συνθέτει και ένα άλλο κείμενο. Ποιο είναι αυτό;
Η.Τ.: Το άλλο κείμενο που χρησιμοποίησα είναι το «Στην μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι» του Μπερνάρ- Μαρί Κολτές. Το χρησιμοποιώ ως εναρκτήριο υλικό στην παρουσίαση. Το έργο πραγματεύεται ένα deal που εστιάζει κυρίως στην ανθρώπινη σχέση ωστόσο εγώ το μετέφερα στη θεματική του πολέμου. Άλλωστε κάθε πόλεμος είναι ένα deal, μια «μπίζνα». Ποτέ δεν γίνονται καλύτερα τα πράγματα με το αίμα. Χρησιμοποιήθηκαν λοιπόν αποσπάσματα από αυτό το κείμενο και επίσης υπάρχει ένα μικρό κομμάτι σε μία εικόνα της ανάκρισης, από το «Ένα ακόμα και φύγαμε» του Χάρολντ Πίντερ, ένα κείμενο 12 σελίδων το οποίο ο Πίντερ έγραψε από την κατάσταση που επικρατούσε στις τούρκικες φυλακές και τα βασανιστήρια και με αφορμή τα πυρηνικά.
Οι συντελεστές της παράστασης «ΒΑΛΚ-ΑΝΟΙΑ»
Αντιμετωπίζουν το κοινό οι: Ελευθερία Ρηγοπούλου, Χρύσα Γκινίκη, Κατερίνα Σπέντσα, Κρυσταλία Κασσέρη, Ρέππα Παρασκευή, Κασσιανή Τριανταφυλλοπούλου, Λίζα Γιαννατσικίδου, Βάλια Τζιτζιγκακη, Μάγδα Τρουλλινού, Ιουλία Εκλεκτού, Φλωριάννα Αλεξίου, Χατζηκώστας Πολύβιος, Αποσκίτης Γιάννης, Γιώργος Αντωνιάδης, Καραβάσης Κωνσταντίνος, Αντώνης Αντωνιάδης.
Σύλληψη-Σκηνοθετική επιμέλεια-επιμέλεια μουσικής: Ηρακλής Τζαφέτας
Διδασκαλία χορού-κινησιολογία: Δημήτρης Τσάκας (ηθοποιός-χορευτής)
Σκηνικά-Φωτισμοί: Θεατρικό Εργαστήρι ΚΥΚΛΟΣ
Εικαστική επιμέλεια αφίσας: Μαρία-Ελένη Θαλασσινού
Γραφιστική επιμέλεια αφίσας: Νανώ Κατσανούλα
Χειρισμός ήχου-φώτων: Λήδα Μανούσου-Αλεξίου, Λάμπρος Οικονομίδης.
Μουσικοί: Ιουλία Εκλεκτού (φλάουτο), Γιώργος Αντωνιάδης (ακορντεόν), Αντώνης Αντωνιάδης (πιάνο)
Info
2-4 Ιουνίου 2016 στο Θρακικό Ωδείο Κομοτηνής
Ώρα έναρξης: 21:00
Είσοδος Ελεύθερη
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
