Ιδιαίτερη η θέση των Ρομά καλαθοπλεκτών στο πολιτιστικό τοπίο της Θράκης

Την ιδιαίτερη θέση που έχουν οι Ρομά καλαθοπλέκτες στο πολιτιστικό τοπίο της Θράκης τόνισαν την Κυριακή 15 Μαΐου ο κ. Αντώνης Λιάπης και ο κ. Παναγιώτης Σωτηρόπουλος κατά τη διάρκεια ομιλίας που πραγματοποιήθηκε στο Θρυλόριο, στο πλαίσιο της συμμετοχής στον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων του μουσείου Καλαθοπλεκτικής των Ρομά αλλά και των Ελευθερίων Θράκης.

Οι δύο ερευνητές πραγματοποίησαν ομιλία με τίτλο «Οι Ρομά καλαθοπλέκτες ως τμήμα του πολιτιστικού τοπίου της Θράκης», ενώ στη συνέχεια όποιος ενδιαφερόταν μπορούσε να περιηγηθεί στο χώρο του μουσείου, που έχει εκθέματα από όλο τον κόσμο και ετοιμάζεται να υποδεχτεί στη συλλογή του τη μικρογραφία του ναού της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, φτιαγμένη αποκλειστικά από πλεκτές βέργες.

Αντώνης Λιάπης «Οι πολιτικές καταστάσεις ή άλλες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες μπορεί να επηρεάσουν το καλάθι»

Όλα τα εκθέματα του μουσείου έχουν βέβαια ταυτότητα και μια πολύ διαφορετική προσέγγιση από ό,τι θα ανέμενε κανείς, σημείωσε ο ιδρυτής του μουσείου κ. Λιάπης, δίνοντας σημαντική έμφαση, πέρα από την αισθητική πλευρά, στην ιστορία του κάθε καλαθιού αλλά και τις σχέσεις με τις κοινωνίες με τις οποίες λειτούργησε.

Οι συνεργάτες δε στο μουσείο έχουν καταφέρει να αποκωδικοποιήσουν πλήθος πληροφοριών που υπάρχουν εντυπωμένες στα καλάθια, αλλά η αποκωδικοποίησή τους είναι πολλές φορές δύσκολη και προϋποθέτει ειδικές γνώσεις.

«Οι πολιτικές καταστάσεις ή άλλες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες μπορεί να επηρεάσουν το σχήμα του καλαθιού, τις μορφές πλέξης, έχει σημασία αν το καλάθι χρησιμοποιήθηκε από αστικό ή αγροτικό πληθυσμό, ένα πλήθος πληροφοριών που είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς με την πρώτη ματιά ότι μπορεί να δώσουν βέργες πλεγμένες».

Ο κ. Λιάπης σημείωσε ότι γενικότερα υπάρχουν ζώνες καλαθοπλεκτικής, τις οποίες μετά από χρόνια κατόρθωσαν να οριοθετήσουν ως ένα βαθμό οπότε μπορούν να καθορίσουν αν όχι τη χώρα, την πολιτισμική ζώνη από την οποία προέρχεται το καλάθι.

Τα περισσότερα από τα εκθέματα είναι αρκετά σπάνια, με καλάθια που προέρχονται από τις αλησμόνητες πατρίδες και σώθηκαν ως οικογενειακά κειμήλια, αλλά και μοναδικά εκθέματα από τη Ρωσία όπως τα σύνεργα ενός Ρώσου αγρότη τα οποία είναι εξ’ ολοκλήρου πλεκτά από σημύδα, σπάνια καλάθια από τον Αμαζόνιο, αλλά και καλάθια με αξεπέραστη καλλιτεχνική αξία, όπως η μικρογραφία της Εκκλησίας του Αγίου Θεοδώρου Σακώφ από την Ρωσία, μαζί με την οποία σύντομα θα εκτεθεί και η μικρογραφία της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως, ενός τεράστιας Ιστορικής και Πολιτισμικής Σημασίας κτιρίου.

Παναγιώτης Σωτηρόπουλος «Η τέχνη της Καλαθοπλεκτικής μπορεί ουσιαστικά να δώσει σήμερα στην κοινωνία μια απάντηση»

Το εγκώμιο της προσπάθειας του κ. Λιάπη έπλεξε ο κ. Σωτηρόπουλος, σημειώνοντας ότι στα χρόνια που συνεργάζονται έχει γνωρίσει την συναρπαστική ιστορία της Καλαθοπλεκτικής, ενώ υπάρχουν παιδαγωγικές συνιστώσες εξαιρετικά χρήσιμες, κάτι που διαπίστωσαν τον Φεβρουάριο σε σεμινάριο για το θέμα που πραγματοποίησαν στο Περιβαλλοντικό κέντρο Εκπαίδευσης Φιλίππων, με 120 άτομα να συμμετέχουν σε αυτή από περιοχές μέχρι τη Φλώρινα, παρά τα προβλήματα στη μετακίνηση που είχαν από τις κινητοποιήσεις των αγροτών.

«Ήταν μια μοναδική συνάντηση με τον εκπαιδευτικό κόσμο για να αντιληφθεί πως αυτή η ταπεινή τέχνη, που αποδίδεται και σε μια ομάδα που είναι στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής, βιώνει τραγικά θα έλεγε κανείς τις διακρίσεις αλλά έχει και η ίδια τις ευθύνες της, μπορεί ουσιαστικά να δώσει σήμερα στην κοινωνία μια απάντηση όχι μόνο στα οικολογικά ζητήματα με τη χρήση υλικών που να είναι οικολογική, μη επιζήμια για την υγεία, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να αποτελέσει μια χειροτεχνία, η οποία ανοίγει τους μορφωτικούς και τους γνωσιακούς ορίζοντες των παιδιών».

Ο κ. Σωτηρόπουλος θεωρεί πως αυτή η τέχνη αποτελεί και ένα περιεκτικό τρόπο για να δούμε την Διαπολιτισμική Εκπαίδευση από ένα διαφορετικό δρόμο, έξω από τα εισαγόμενα στερεότυπα και έναν μοναδικό δρόμο ώστε τα παιδιά να ξεκινήσουν να εκτιμούν αυτό που γίνεται με μεράκι και συνοδεύει τους ανθρώπους σε κάθε στιγμή της ζωής τους, έχει να κάνει με τον πλάνητα βίο και σε πολλές περιπτώσεις με τις ίδιες τις δυσκολίες της ζωής.

«Έχει όμως να κάνει και με το πώς το πιο απλό ταπεινό υλικό που το βρίσκει κανείς στην περιοχή στην οποία βρίσκεται όταν μετακινείται, μπορεί ταυτόχρονα να γίνει και ένα έργο τέχνης».