«Η Κυρα Σαρακοστη ειναι ενα ημερολογιο-οδηγος καποιου τρελου απο ερωτα στον κηπο της ευδαιμονιας. Ειναι ενα ονειρο και ξετυλιγεται με τη λογικη ονειρου που καποτε οδηγει στην αυτο-καταστροφη»

Η Κυρά Σαρακοστή είναι ένα λογοτεχνικό σώμα που αποτελείται από διαφορετικά λογοτεχνικά μέλη και που όμως διατηρεί έναν ακέραιο διάλογο με τους συμβολισμούς και τις αλληγορίες της λόγιας παράδοσης του παρελθόντος μας. Είναι ένα ερωτικό-ποιητικό σύνθεμα, όπως πολύ σοφά η επιμελήτρια της ελληνικής έκδοσης Τζένη Κατσαρή, από τον «Παρατηρητή της Θράκης», αποφάσισε να συμπεριλάβει ως συμπληρωματικό δεύτερο τίτλο του βιβλίου. Το ζητούμενο εδώ είναι ο εντοπισμός του ποιητικού γεγονότος του παρόντος, μέσα από τις αυτόνομες συγγραφικές μονάδες της συλλογικής πολιτισμικής μνήμης. Το συμβάν που θα εντάξει νοηματικά όλα τα στοιχεία σε ένα ενιαίο σύνολο δεν είναι άλλο από τον ίδιο τον έρωτα, ή, ακόμη πιο σωστά, την τρέλα του Έρωτα, είτε η τρέλα αυτή ενδύεται τον Ορφέα που «τραγουδώντας επαιτεί στη γωνιά του Δημαρχείου» της Αλεξανδρούπολης είτε την κατ’ εξαίρεση και πάρα φύσιν λυρική γλώσσα της εβραϊκής Βίβλου στο «Άσμα Ασμάτων», γλώσσα παντελώς ξένη προς το υπόλοιπο σώμα της Βίβλου. Στα 1274, ο νεαρός Δάντης ερωτεύεται με την πρώτη ματιά, για πρώτη φορά στην ιστορία της λογοτεχνίας, τη γλυκιά Βεατρίκη και η πρώτη αυτή ματιά έχει κάτι το διαφορετικό από όλες εκείνες τις «άλλες» ματιές μέσα στις ωδές της Σαπφούς και του Πινδάρου, στο ότι προοιωνίζει τον ρομαντικό ιδεαλιστικό έρωτα όχι μόνον ως αμιγώς σεξουαλικό κομμάτι της βιολογικής μας πραγματικότητας, αλλά, και ως έκσταση και φρίκη συγχρόνως για την παρουσία, ή την απουσία αντιστοίχως του αγαπημένου προσώπου. Ο ρομαντικός ιδεαλιστικός έρωτας και ο οργανικός τρόπος με τον οποίο διατρέχει το όλο σύνθεμα, απομένει να καταδειχθεί κατ’ αρχάς πειστικός. Να καταδειχθεί δηλαδή ότι τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να συμβούν με άλλο τρόπο, αλλά, μονάχα έτσι, στα μάτια του αναγνώστη. Με αυτόν τον τρόπο, ο πολύμορφος ερωτισμός μα και οι μεταμορφώσεις των ηρώων, θα αποκτήσουν ώριμη γνώση της συλλογικής πολιτιστικής μνήμης καθώς και του άμεσα βιωμένου γεγονότος του ποιητικού Εγώ.
 

Η Κυρά Σαρακοστή είναι παντού στην πόλη. Είναι ίσως η ίδια η πόλη, αυτή που κανείς μας δεν αγαπά γιατί είμαστε όλοι επαρχιώτες μέτοικοι. Μια πόλη χωρίς τείχη και χωρίς ιστορία, όχι όμως και μια πόλη ανιστόρητη. Η Κυρά Σαρακοστή είναι η αφηγηματική συνέχεια που δια-πλέκεται έντεχνα είτε με τη συνειρμική γραφή –τη γραφή δηλαδή της συνειδησιακής ροής– είτε με μια περισσότερο χρονολογική γραφή, κι αυτό δεν αφορά μονάχα στα δυο μικρά διηγήματα που πλαισιώνουν τα ποιήματα, αλλά, κινείται και στον τόπο των ίδιων των ποιημάτων. Ο λόγος του Ζον-Κριστόφ Εόν είναι φορτισμένος τόσο με την πόλη όσο και με την προσωπική εμπειρία. Μαγνητίζεται, τέρπεται, και πονά από την Κυρά Σαρακοστή, κατακυριεύεται από αυτή κι ενσαρκώνει μέσα από αυτή –σαν από θαύμα– θείες μορφές πάνω στη γη, μορφές όπως ο Πυθαγόρας και ο Ορφέας, όπως οι άγγελοι που ψάλλουν. Λέγεται συχνά και υπάρχουν πολλές ενδείξεις γι’ αυτό, ότι στην εποχή μας η άγνοια των πηγών ορίζει τη νέα παράδοση. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει εδώ καθώς διαφαίνεται πως ο συγγραφέας/ποιητής έχει ανακαλύψει τον κόσμο του, ή, όπως λένε το ποιητικό του αντικείμενο, ακριβώς μέσα στις πηγές, και με έναν λόγο λιτό και χαμηλόφωνο –θα μπορούσαμε να πούμε κουβεντιαστό–, σε στίχο αβίαστα ελεύθερο, καθώς και με μια συχνά παιγνιώδη διάθεση, φανερώνει πως έχει διανύσει αρκετό δρόμο ποιητικής δοκιμασίας πριν φθάσει στη Σαρακοστή του. Συνεπώς, γνωρίζει πολύ καλά τη χιλιόχρονη καταπίεση του ερωτικού ενστίκτου που κορυφώνεται στα πνευματικά επιτεύγματα του Ακινάτη και του Βάκωνα και πως αυτό που καταλαβαίνουμε ως έρωτα εμείς σήμερα, με όλες τις μυστικιστικές προεκτάσεις, τους πόθους, αλλά κυρίως την αδιάψευστη παρουσία του πεπρωμένου, δηλαδή την αίσθηση πως «όλο αυτό ήταν γραφτό να συμβεί» προέρχεται ατόφιο μέσα από την ανατολική μυστικιστική παράδοση. Έτσι, το αντικείμενό του είναι βιωμένο μέσα στις αισθησιακές ηδονές. Στα χρώματα και το φως. Μακριά από μοναστηριακά κελιά, στον κήπο της ευδαιμονίας. Η Κυρά Σαρακοστή είναι ένα ημερολόγιο-οδηγός κάποιου τρελού από έρωτα σε αυτόν τον κήπο. Είναι ένα όνειρο και ξετυλίγεται με τη λογική ονείρου που κάποτε οδηγεί στην αυτο-καταστροφή. Η αντιπαράθεση του έρωτα με τον θάνατο φαίνεται να φτάνει πάντα μέσα από ατέλειωτα, απειράριθμα μονοπάτια, στον ίδιο πάντοτε συλλογισμό. Πώς βιώνουμε δηλαδή, τον θρίαμβο της ζωής σε κάθε απατηλή ή και όχι, αίσθηση ερωτικής πληρότητας, ενώ, αντικρύζουμε αναντίρρητα τον θάνατο στην κάθε μας ερωτική αποτυχία. Μοιραία γεννάται το ερώτημα τι να είναι άραγε πιο σημαντικό από τα δύο; Η βιολογία, ή, η λογική;
 
Στις σαράντα συνθέσεις της Κυρά Σαρακοστής, οι πραγματικοί τόποι της πόλης μετουσιώνονται σε εικόνες από συμβολικά τοπία. Και οι σαράντα μοιράζονται γλωσσική ομοιογένεια, αλλά και ύφος. Και οι σαράντα μοιράζονται την παθιασμένη περιπλάνηση του παρελθόντος σε τόπους ερωτογενείς, συνδιαλέγονται με το θείο, προβάλουν εκφάνσεις του τραγικού ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο κι ας μην παραλείψουμε να προσθέσουμε και σε ένα μέλλον γεμάτο φως.
 
*Ο Κωνσταντίνος Παπαγιάννης είναι ποιητής και καθηγητής ξένων γλωσσών. Το κείμενο είναι η ομιλία του στην εκδήλωση παρουσίασης του ερωτικού ποιητικού συνθέματος του Jean-Christophe Eon, «Κυρά Σαρακοστή της Αλεξανδρούπολης», Εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης, Αλεξανδρούπολη 2019, στο Καφεβιβλιοπωλείο ΚΑΦΚΑ στην Αλεξανδρούπολη, την Παρασκευή 6 Μαρτίου 2020. Το αναλυτικό ρεπορτάζ της εκδήλωσης μπορείτε να βρείτε στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας μας, www.paratiritis-news.gr
 
**Η φωτογραφία είναι του φωτογράφου Αλέξανδρου Παροτίδη

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.