Γιορτάζοντας την 4η Οκτωβρίου στη Νέα Εκατονταετία

Την Κυριακή που μας πέρασε η Ξάνθη γιόρτασε την 101η ιστορική επέτειο της απελευθερώσεώς της, στις 4 Οκτωβρίου 1919. Ήδη στον αριθμό 101 διακρίνει κάποιος την ιδιαιτερότητα του φετινού εορτασμού. Εννοούμε την είσοδο του εορτασμού της επετείου σε μια νέα εκατονταετία, τη δεύτερη εκατονταετία της πορείας του στον χρόνο.

Εξ αυτού του λόγου, και μια και στην Κομοτηνή το 2020 διανύουμε το κλείσιμο της πρώτης εκατονταετίας από την απελευθέρωσή της με την ένταξή της στον εθνικό κορμό, θεωρούμε ότι το διερώτημα κριτικής αποτίμησης και αξιολόγησης για τα θετικά και αρνητικά της εκατονταετίας που μας πέρασε και θέτει ο διαρκώς εν εγρηγόρσει συγγραφέας Θανάσης Μουσόπουλος στο επετειακό κείμενό του, μας αφορά και ενταύθα, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Όπως εξίσου μας αφορά και η αδυναμία σύνθεσης, πάγιο χαρακτηριστικό των διαβιούντων ανέκαθεν σ' αυτήν τη χώρα. Η παραίτηση αλλιώς από το εγώ για τη μετάβαση στο εμείς… Αθάνατε Μακρυγιάννη!!! Τ.Β.

Θανάσης Μουσόπουλος λοιπόν…

Ο αρχαίος ρήτορας Δημοσθένης διατύπωσε έναν κανόνα διαχρονικής αξίας: «Τὸ γὰρ εὖ πράττειν παρὰ τὴν ἀξίαν ἀφορμὴ τοῦ κακῶς φρονεῖν τοῖς ἀνοήτοις γίγνεται· διόπερ πολλάκις δοκεῖ τὸ φυλάξαι τἀγαθὰ τοῦ κτήσασθαι χαλεπώτερον εἶναι» (Ολυνθιακός Α΄, § 23), που σημαίνει:«Γιατί για τους ανοήτους η παρ᾽ αξίαν ευτυχία γίνεται αφορμή να μην σκέφτονται σωστά· γι᾽ αυτό, πολλές φορές συμβαίνει να είναι δυσκολότερη η διατήρηση των αγαθών παρά η απόκτησή τους» (μτφρ. Α. Ι. Γιαγκόπουλος).

Γιορτάσαμε το 2019 τα εκατό χρόνια ελεύθερης ζωή της Ξάνθης: 4 Οκτωβρίου 1919-2019. Τώρα βρισκόμαστε στη νέα εκατονταετία, 4 Οκτωβρίου 2020. Τιμήσαμε τους συντελεστές της απελευθέρωσης, αυτούς που αγωνίστηκαν ο καθένας με τον τρόπο του και από τη θέση του για την απόκτηση του ύψιστου αγαθού της Ελευθερίας. Τιμήσαμε τους άντρες και τις γυναίκες που στα διαρρεύσαντα εκατόν έτη αγωνίστηκαν με σύνεση να διατηρήσουν την αποκτηθείσα ελευθερία, να την επεκτείνουν και να την καλλιεργήσουν, κατά τις ανάγκες των εποχών. Γιατί αμέσως μετά την 4η Οκτωβρίου 1919 πάλεψαν για να ξαναχτίσουν την πόλη και να ορθώσουν τη ζωή. Την περίοδο του Μεσοπολέμου, εργάστηκαν σε βιομηχανίες, σε εργαστήρια, σε καταστήματα, σε χωράφια. Στη ζωή τους έβαλαν το συλλογικό μαζί με το ατομικό, τον πολιτισμό μαζί με την οικονομική άνεση, τη μόρφωση μαζί με την ευζωία. Μνημονεύουμε νυν και αεί ευγνωμόνως Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, Εβραίους και Αρμένιους που αγωνίστηκαν ενωμένοι για το σωστό και το δίκαιο.

Στη δύσκολη δεκαετία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στην Κατοχή, στην Αντίσταση και στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν κράτησαν ψηλά το όνομα του ανθρώπου. Στα χρόνια της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης, στις δύσκολες δεκαετίες της μετανάστευσης, της παρακμής, της κρίσης έδωσαν τον αγώνα για το καλό. Και κράτησαν την Ξάνθη, τη βελτίωσαν, τη μεγάλωσαν, την κατέστησαν πόλη της ανάπτυξης, της ειρήνης, της προόδου, της συνύπαρξης του διαφορετικού.

Φέτος, που τα εκατό χρόνια πέρασαν από τη γλυκιά μέρα της λευτεριάς, από τις 4 Οκτωβρίου 1919, χιλιάδες οι ψυχές των κεκοιμημένων ανδρών και γυναικών, χιλιάδες οι ζώντες και οι ζώσες στην Ξάνθη, σε όλη την Ελλάδα, σε όλο τον πλανήτη, πανηγύρισαν που αναδείχτηκαν άξιοι όχι μόνο στο «κτήσασθαι» αλλά και στο «φυλάξαι» το μέγιστον αγαθό της Ελευθερίας.

Φέτος άνοιξε ένα μεγάλο ερωτηματικό. Μια καινούρια σελίδα στην ιστορία της Ξάνθης, της Θράκης, της Ελλάδας, της Ευρώπης, του Σύμπαντος Κόσμου. Είμαστε ικανοποιημένοι και ικανοποιημένες από τη διαδρομή του πρώτου έτους της νέας εκατονταετίας; Αναφέρομαι στην Ξάνθη. Σε πολλά πήγαμε καλά, σε άλλα έχουμε περιθώριο βελτίωσης και –σίγουρα!– ανατροπών των κακών συνηθειών μας. Πλησιάζει ο εορτασμός του Μέγιστου Αγώνα 1821. Θυμάμαι τον στρατηγό Μακρυγιάννη. Να περάσουμε στο «εμείς» από το «εγώ». Το 2020 με όσα έγιναν και γίνονται στην Ξάνθη συνηθίζω να λέω ότι ενώ έχουμε άριστες και καλές μονάδες, ένας ένας είμαστε καλοί και καλές. Εκεί που πάσχουμε είναι να γίνουμε καλό σύνολο. Ακούμε προτάσεις καλές· λείπει όμως η σύνθεση των καλών προτάσεων.

Η επέτειος της 4ης Οκτωβρίου 1919 να γίνει αφετηρία σε μια νέα εποχή συνθέσεων και νέας κοινωνικής συνείδησης. Αυτό θα είναι η καλύτερη τιμή για το παρελθόν!