«Ενισχυμενη η κυβερνηση Ερντογαν ανεξαρτητα απο την οποια αποφαση του Συνταγματικου Δικαστηριου»

Σε δύο ερωτήματα καλείται να απαντήσει το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας: θα απαγορεύσει το κόμμα του Ερντογάν επειδή απειλεί τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους; Θα εξοστρακιστούν από την πολιτική ζωή ο πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν και ο πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ;

Σύμφωνα με τον καθηγητή Διεθνούς Δικαίου της Νομικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης κ. Γρηγόριο – Ευάγγελο Καλαβρό, το σενάριο με τις λιγότερες πιθανότητες είναι η απόρριψη της αίτησης, ενώ ως πιθανότερη εξέλιξη μία «ήπια παρέμβαση με τη μορφή της αναγνώρισης των αρχών του Κεμαλισμού και, ενδεχομένως, μιας ποινής εις βάρος του κόμματος αυτού». Βέβαια, ο κ. Καλαβρός εκφράζει την άποψη ότι, ανεξάρτητα από όποια απόφαση κι αν πάρει το Συνταγματικό Δικαστήριο, «η κυβέρνηση του Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης θα εξέλθει ενισχυμένη πολιτικά».

Σύγκρουση εξουσιών

ΠτΘ: κ. Καλαβρέ, φαίνεται πως στην Τουρκία κορυφώνεται η σύγκρουση εξουσίας μεταξύ του κεμαλικού κατεστημένου και του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Ποια είναι η άποψή σας;

Γ.Ε.-Κ: Έχω την αίσθηση, όπως τόνισα και στην προηγούμενη επικοινωνία μας, ότι η γείτων χώρα αυτή τη στιγμή δοκιμάζει το είδος της δημοκρατίας, ως βάσης του πολιτεύματός της, με την οπτική και τα σταθμά και τα μεγέθη του ευρωπαϊκού κεκτημένου, δηλαδή των κριτηρίων της Κοπεγχάγης, τα οποία, όπως ξέρετε, έχουν ενσωματωθεί στο θετικό δίκαιο, και είναι προϋπόθεση για τη διατήρηση ενός κράτους ως μέλους της Ένωσης. Μάλιστα, πρέπει να σας πω ότι η ανατροπή εν συνεχεία της εισδοχής των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης, που είναι θετικό δίκαιο, επιτρέπουν, μετά την τροποποίηση που έγινε στο Άμστερνταμ, την Ένωση να επιβάλλει ένα καθεστώς αρχικώς επιτήρησης και εν συνεχεία αποστέρησης δικαιωμάτων στο κράτος εκείνο, το οποίο κατά το χρόνο της εισδοχής ανταποκρινόταν στα κριτήρια, αλλά εν συνεχεία έπαψε να ανταποκρίνεται. Υπ’ αυτήν την έννοια, η Τουρκία δίνει εξετάσεις για το είδος του πολιτεύματός της και κυρίως την εφαρμογή της δημοκρατικής αρχής. Βεβαίως, δεν είναι εύκολο να διακινδυνεύσει κανείς μία πρόβλεψη περί του πώς θα καταλήξει αυτή η διαπάλη.

ΠτΘ: Ποια θα είναι η θέση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου;

Γ.Ε.-Κ: Έχω την αίσθηση ότι και αυτή τη φορά η κυβέρνηση του Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης θα εξέλθει ενισχυμένη πολιτικά υφ’ οιασδήποτε εκδοχή αποφάσεως του Συνταγματικού Δικαστηρίου, που όπως πληροφορούμαι αναμένεται εντός της ημέρας.

Εάν μεν η απόφαση αυτή οδηγήσει σε μία καταδίκη του κόμματος αυτού, αφ’ ενός μεν υπάρχουν τρία έτοιμα, όπως έχουν δημοσιευτεί σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, εναλλακτικά σενάρια, τα οποία όμως και τα τρία συγκλίνουν σε μία νέα πρόωρη εκλογική αναμέτρηση από την οποία είναι βέβαιον ότι το Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης, και για λόγους ειδικής και για λόγους περιφερειακής και για λόγους ειδικότερης συγκυρίας, θα εξέλθει ενισχυμένο, θα πάρει δηλαδή μεγαλύτερο εκλογικό ποσοστό, όπως συνέβη και την προηγούμενη φορά. Και αυτή τη φορά, έχω την αίσθηση, σε μία τέτοια περίπτωση, θα οδηγηθεί η γείτων σε μια εκ βάθρων ανατροπή συνταγματική, η οποία θα καταστήσει, όπως είναι επιβεβλημένο, την κεκαλυμμένη παρέμβαση του κεμαλικού κεκτημένου, με τη μορφή πλέον της δικαστικής παρέμβασης, αδύνατη. Και αυτό στην περίπτωση, βέβαια, που οδηγηθούμε σε μια αρνητική για το κόμμα αυτό καταδικαστική απόφαση.

ΠτΘ: Αποκλείετε την καταδικαστική απόφαση;

Γ.Ε.-Κ: Αυτή την προοπτική προσωπικά δεν την αποκλείω μεν εντελώς, θεωρώ όμως, με βάση τις εξελίξεις που έλαβαν χώρα μετά την υποβολή της προσφυγής από το γενικό εισαγγελέα, ως λιγότερο πιθανή σε σχέση με την άλλη, δηλαδή την επιβολή ενδεχομένως μέσω μιας ήπιας διορθωτικής παρέμβασης σε κάποιες συνταγματικές παρεμβάσεις ή επεμβάσεις κοινού δικαίου που έχει προχωρήσει η κυβέρνηση αυτή. Δηλαδή, θεωρώ μια ήπια δικαστική παρέμβαση ως πιθανότερη δηλαδή εξέλιξη, με τη μορφή της αναγνώρισης των αρχών του κεμαλισμού, που πρέπει να σας πω ότι υπό μία έννοια ανταποκρίνονται σε κάποιες βασικές αρχές του συγχρόνου δημοκρατικού κράτους. Το ζήτημα, βέβαια, είναι πώς οι δημοκρατικές αυτές αρχές ερμηνεύονται από το Κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Μία λοιπόν ήπια παρέμβαση με τη μορφή της αναγνώρισης των αρχών του Κεμαλισμού και ενδεχομένως μιας ποινής εις βάρος του κόμματος αυτού τη θεωρώ ως την πιθανότερη λύση, ενώ την πλήρη απόρριψη της αίτησης προσφυγής τη θεωρώ ως λιγότερο πιθανή.

Πρέπει να σας πω βέβαια ότι το ζήτημα παίζεται για μία ψήφο. Δηλαδή το Συνταγματικό Δικαστήριο είναι ενδεκαμελές και η αποδοχή της αιτήσεως της προσφυγής, επί της οποίας όπως ξέρετε υπάρχει μία απορριπτική εισήγηση, χρειάζεται έξι ψήφους. Το αποτέλεσμα δηλαδή θα παιχθεί σε μία ψήφο.

ΠτΘ: Το προχθεσινό μπαράζ επιθέσεων θα επηρεάσει το αποτέλεσμα;

Γ.Ε.-Κ: Έχω την αίσθηση ότι το χθεσινό μπαράζ τυφλών εκρήξεων και ενόπλων επιθέσεων κατά μη πολιτικών στόχων θα επηρεάσει το αποτέλεσμα πάρα πολύ προς την κατεύθυνση της ενδυνάμωσης μιας κυβέρνησης, η οποία με τη στάση της έναντι των συνωμοτικών σχεδίων για την ανατροπή της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης ήταν θετική και αναγκαία για την πολιτική σταθερότητα της γείτονος. Το χθεσινό μπαράζ αναμφιβόλως εξυπηρετεί την κυβέρνηση, διότι δημιουργεί την ανάγκη μη αποδυνάμωσης, αλλά αντιθέτως ενδυνάμωσης της κυβέρνησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα παιχνίδια που παίζονται είναι κατά κανόνα ασύμμετρα. Δεν θέλω βέβαια να κάνω αστυνομικές προβλέψεις, αλλά η αίσθησή μου είναι ότι κερδισμένο από το μπαράζ επιθέσεων είναι το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, το οποίο εντάσσεται σε μία επιτυχή επίδειξη δύναμης έναντι του κεμαλικού κεκτημένου, όπως απεδείχθη από τη σύλληψη των 89, μεταξύ των οποίων και απόστρατοι στρατηγοί και από το γεγονός, όπως βγήκε από την ανάκριση, ότι στόχος αυτής της πολιτικής συνομωσίας δεν ήταν μόνο η κυβέρνηση του Ερντογάν, αλλά και οι ίδιοι οι αρχηγοί τέως και νυν του Τουρκικού ΓΕΕΘΑ και, όπως προκύπτει από αυτή την επιτυχή διαχείριση της συνομωσίας, από την κυβέρνηση αυτή βγήκε ενισχυμένη, όπως και από το μπαράζ.

Πιστεύω δηλαδή ότι δεν είναι τυχαίο ότι μια μέρα πριν δημοσιευτεί η απόφαση του δικαστηρίου – που δεν αποκλείεται να γίνει και μέχρι το βράδυ – η κυβέρνηση να αναδεικνύεται στη μόνη σταθερή, στην οποία μπορεί να βασισθεί η δημοκρατία, όπως βέβαια αυτή καταγράφεται μετά από τις τρεις επεμβάσεις του τουρκικού στρατού στα τρία τουρκικά συντάγματα το ‘60, το ‘70 και το ‘81 και βέβαια στο σιωπηρό πραξικόπημα του Ερμπακάν το 1996.

ΠτΘ: Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Τουρκίας θα επηρεάσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;

Γ.Ε.-Κ: Η ελληνική εξωτερική πολιτική, η οποία αντιπροσωπεύει την εξωτερική πολιτική μιας χώρας που είναι παράγων σταθερότητας σε ολόκληρη τη νοτιοανατολική Ευρώπη, παρακολουθεί με την επιβαλλόμενη ψυχραιμία, απόσταση και με ενδιαφέρον τις εξελίξεις, δεδομένου ότι μια παρατεταμένη αστάθεια στη γείτονα χώρα, η οποία θα είναι αποτέλεσμα μιας καταδικαστικής απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου, θα ήταν παράγων αυξημένης αστάθειας και κινδύνου της ειρήνης στην περιοχή τη δική μας. Δεν θα έθετε απλώς σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, αλλά θα προκαλούσε μία περιφερειακή και μία ευρύτερη αστάθεια με άμεση επίπτωση στην κατάσταση στην εγγύς Ανατολή, λαμβανομένου υπόψη ότι η σταθερότητα στην Τουρκία είναι παράγων, ο οποίος επηρεάζει ένα πλέγμα διμερών και πολυμερών σχέσεων, σχέσεων δηλαδή της χώρας αυτής με το Ιράν, σχέσεων με τη Συρία, με το Ισραήλ και σχέσεων με την Παλαιστινιακή αρχή ως απεδείχθη.

Συνεπώς, έχω την αίσθηση ότι πολλοί διπλωματικοί παράγοντες παρακολουθούν με αυξημένο ενδιαφέρον και προσοχή τις εξελίξεις. Έχω την αίσθηση στο παιχνίδι που βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή την εποχή στην Τουρκία δεν παίζουν δύο παράγοντες, δεν παίζουν δηλαδή το Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης και το Κεμαλικό κεκτημένο. Παίζει, ως απεδείχθη από τις τελευταίες ανακριτικές επιτυχίες της γείτονος, και το βαθύ κράτος, το οποίο είναι διακεκριμένο από το κεμαλικό κεκτημένο. Αυτοί όλοι οι οποίοι εστρέφοντο και κατά του πρώην και νυν αρχηγού των Τουρκικών Δυνάμεων δεν εκπροσωπούν το κεμαλικό κεκτημένο, το οποίο εκπροσωπούν κυρίως οι Ένοπλες Δυνάμεις οι οποίες υπό την παρούσα φάση των σχέσεων και της Ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας είναι εξαιρετικά προσεκτικές.

ΠτΘ: Πιστεύετε δηλαδή ότι ο ρόλος των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων έχει περιορισθεί;

Γ.Ε.-Κ: Πρέπει να σας πω ότι η στάση και του πρώην και του νυν Αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων υπήρξε ιδιαίτερα συνετή και σώφρων, διότι ναι μεν αποτελεί μια παράδοση των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, μετά το Κίνημα του ΄60 κατά της κυβέρνησης Μεντερές και του Υπουργού Εξωτερικών Ζουλού και του Προέδρου Τζελάλ Μπαγιάρ, οι ένοπλες δυνάμεις να παρεμβαίνουν άλλοτε ευθέως και άλλοτε κεκαλυμμένα στην πολιτική ζωή της Τουρκίας, αλλά τα τελευταία χρόνια οι ένοπλες δυνάμεις της Τουρκίας έχουν περιορισθεί σε ένα περιορισμένο ρόλο παρεμβατικής δράσης στην πολιτική ζωή της γείτονος χώρας. Μάλλον θα έλεγα έχουν επιδείξει μία σχετική σύνεση και σοφία μέσα στα πλαίσια των καινούργιων συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί την τελευταία δεκαετία.

Θράκη και Κυπριακό

ΠτΘ: Πολλά, κ. Καλαβρέ, λέγονται και γράφονται και το τελευταίο διάστημα για την Θράκη και το πώς τα συμβαίνοντα στην Τουρκία την επηρεάζουν. Ποια είναι η άποψή σας;

Γ.Ε.-Κ: Το ζήτημα της Θράκης, όπως και το ζήτημα της Κύπρου, αποτελούν δύο ζητήματα κορυφαίας σημασίας και ενδιαφέροντος στην ατζέντα της εξωτερικής πολιτικής, εκ των οποίων το κυπριακό θεωρείται και ζήτημα αποκλειστικής δικαιοδοσίας των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Το λέω αυτό επειδή είναι σε εξέλιξη και μία προοπτική απ’ ευθείας μέσω των ενδιαφερομένων δύο κοινοτήτων αναζήτησης λύσης μεταξύ της τουρκοκυπριακής ηγεσίας και της κυπριακής κυβέρνησης για την έξοδο από το αδιέξοδο μετά τα γεγονότα του ΄74. Θεωρείται κορυφαίο ζήτημα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής αποκλειστικής αρμοδιότητας των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, πλην όμως οι ραγδαίες γεωπολιτικές εξελίξεις και οι οικονομικές της τελευταίες δεκαετίας έχουν διαμορφώσει μια δυναμική απευθείας αναζήτησης λύσεως μεταξύ των δύο ενδιαφερομένων κοινοτήτων, η οποία με τα σημερινά δεδομένα θα πρέπει να θεωρείται περισσότερο πιθανή από τις άλλες μεθόδους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στις διμερείς διαπραγματεύσεις δεν πρόκειται να υπάρξουν και οι παρασκηνιακές παρεμβάσεις του συμμαχικού παράγοντα διότι σήμερα άκουσα ότι η Τουρκία μετά μανίας επιδιώκει το διορισμό αμερικανού συμβούλου στη διαδικασία διαδόχου του Γουέτσον.

ΠτΘ: Και όσον αφορά στη Θράκη;

Γ.Ε.-Κ: Το ζήτημα της Θράκης δεν ανάγεται τα τελευταία χρόνια στη δικαιοδοσία των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων. Είναι καθαρά ζήτημα της τουρκικής διπλωματίας. Έχω την αίσθηση ότι εις το παρόν στάδιο τα καταγεγραμμένα φαινόμενα δραστηριότητας στην περιοχή αυτή δεν υπερβαίνουν τα διεθνώς παραδεδεγμένα επίπεδα άσκησης της διπλωματίας μέσω ασυμμέτρων μεθόδων. Εννοώ, δηλαδή, ότι κυρίως αυτά τα οποία καταγράφονται ως δράσεις της τουρκικής διπλωματίας στη Θράκη, και το λέω με επιστημονική ευθύνη και οπτική, ανήκουν στα γενικώς παραδεδεγμένα επίπεδα εκδήλωσης ενδιαφέροντος για μια μειονότητα που συνήθως επιδεικνύουν διεθνώς οι μητέρες πατρίδες. Εάν, βέβαια, κάποια στιγμή εκδηλωθεί δράση με διαφορετικό τρόπο, νομίζω ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα και της πρόληψης και της αντιμετώπισης τέτοιων φαινομένων. Πιστεύω ότι αυτή τη στιγμή στο ζήτημα της Θράκης η ελληνική διπλωματία δεν έχει λόγο να προκαλέσει μεγαλύτερες τριβές μέσω της χρήσης ασυμμέτρων διπλωματικών μεθόδων, απλώς θα επιδιώξει να αξιοποιήσει το δικαστικό κεκτημένο του Στρασβούργου, το οποίο στο ζήτημα αναγνώρισης μειονοτικών δικαιωμάτων, όπως καταγράφει η νομολογία του δικαστηρίου σε δύο υποθέσεις, που δεν αφορούν τη μουσουλμανική μειονότητα, αλλά αφορούν το ζήτημα του Ουρανίου Τόξου, τη διαπίστωση ότι ναι μεν η Σύμβαση της Ρώμης, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, και τα αντίστοιχα πρωτόκολλα του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δεν καταγράφουν δικαιοδοσία του Δικαστηρίου για την επίλυση των διαφορών που αφορούν συλλογικά δικαιώματα των μειονοτήτων, πλην όμως έχει καταγράψει στην περίπτωση του Ουρανίου Τόξου, δυνατότητα αναγνώρισης μειονότητας, έστω κι αν έχει αρνηθεί την αναγνώριση συλλογικών μειονοτικών δικαιωμάτων κατά το διεθνές Δίκαιο. Αυτό πρέπει να τύχει της ιδιαίτερης προσοχής της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.

Επαναλαμβάνω σε αυτή τη φάση το δικαστικό κεκτημένο αποτελεί αντικείμενο προσοχής και εκμετάλλευσης από την τουρκική διπλωματία. Και δεν έχει κανένα λόγο να εξέλθει από τη διεθνή νομιμότητα η Τουρκία απλώς αρκεί να αξιοποιήσει αυτό το δικαστικό κεκτημένο. Αντιστοίχως, η χώρα μας πρέπει να εξαγάγει τα συμπεράσματα που πρέπει από αυτή τη νομολογία του δικαστηρίου του Στρασβούργου και να προσαρμόσει την συμπεριφορά της έναντι της μειονότητας από τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη Συνθήκη της Ρώμης.

ΠτΘ: κ. Καλαβρέ, σας ευχαριστούμε πολύ.

Γ.Ε.-Κ: Κι εγώ σας ευχαριστώ.

Α.Π.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.